De dictator van Turkmenistan claimt – totaal ongeloofwaardig – om een medicijn tegen corona te hebben gevonden. In buurland Kazachstan dreigt een zware recessie door het samengaan van COVID-19 met de lage olieprijs.
Wie een kaart van de coronapandemie bekijkt ziet opvallend weinig uitbraken in Centraal-Azië. Hoewel die regio zich precies tussen broeihaarden China en Europa bevindt, lijken de -stans eerder gespaard te blijven. Maar schijn kan bedriegen in een regio waar voornamelijk dictators de plak zwaaien. Op 30 januari stuurt een arts in de Kazachse regio Almaty een videoboodschap via WhatsApp over de uitbraak van het coronavirus: ‘De situatie is zeer ernstig. Er zijn al 70 besmettingen in Kazachstan.’
https://twitter.com/jardemalie/status/1239210949942312966Bota Jardemalie 🇰🇿🇧🇪🇪🇺https://twitter.com/jardemalie
Video was made more than a month ago. This doctor wrote to his friends on WhatsApp that they should take #COVIDー19 seriously & #Kazakhstan had already some infected. He was arrested & was forced to apologize publicly for “spreading rumors”.The regime silenced doctors for a while pic.twitter.com/WOMHTmgEvR
— Bota Jardemalie 🇰🇿🇧🇪🇪🇺 (@jardemalie) March 15, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
De Kazachse politie krijgt lucht van het bericht en houdt de man aan. Geboeid moet hij op televisie verklaren dat hij heeft gelogen: ‘Ik wil mijn excuses aanbieden aan de natie.’ Zo probeerde het regime in Kazachstan lang de geruchten over corona te onderdrukken.
Is de dokter een praatjesmaker of een klokkenluider? Onmogelijk om dat nu te zeggen. In elk geval heeft Kazachstan geen equivalent van Marc Van Ranst die met objectieve feiten de bevolking informeert.
Grenzen toe
Een Kazachse die op 9 maart terugkwam uit het Frankrijk was verbaasd over haar ontvangst in de luchthaven van hoofdstad Noer-Soeltan: ‘Er waren geen dokters die mijn eventuele koorts maten. Niemand vroeg me waar ik vandaan kwam of hoe ik me voelde.’
Pas nadat de Wereldgezondheidsorganisatie op 11 maart corona als een pandemie bestempelde, namen de Kazachse autoriteiten drastische maatregelen. Alle evenementen werden afgelast. De buitengrenzen en de scholen zijn gesloten.
Vrijdag 13 maart liet de minister van Volksgezondheid dan weten dat er ‘voor het eerst drie Kazachen met corona besmet zijn’. Ze kwamen het land binnen per vliegtuig uit Duitsland en Italië. Nu staat de officiële teller op 33, maar de kans is reëel dat meer gevallen verzwegen worden of door de grote mazen van het net glippen.
Een besmette Kazach die uit Italië kwam, zat op een vlucht met 90 andere passagiers. 84 van die passagiers zijn in quarantaine geplaatst in Noer-Soeltan. De zes ontbrekende medereizigers vertrokken zonder controle naar andere Kazachse regio’s. Een verdere uitbraak is waarschijnlijk. Zondag kondigde president Kassym-Jomart Tokajev de noodtoestand af.
35 dollar per vat
De economische impact van corona zal in Kazachstan sowieso enorm zijn, zelfs indien de uitbraak van het virus in eigen land zou meevallen. De twee landen waarnaar Kazachstan het meeste uitvoert zijn Italië (19%) en China (10%). Beiden zwaar geteisterd door COVID-19.
Bovendien valt de wereldwijde coronacrisis samen met een fikse daling van de olieprijzen ten gevolge van de prijzenoorlog tussen Rusland en Saoedi-Arabië. De prijs voor ruwe olie halveerde en schommelt nu rond 35 dollar per vat. Kazachstan baseerde zijn economische vooruitzichten op een olieprijs van 55 dollar. De Kazachse export bestaat voor liefst 62% uit olie.
Nog meer dan corona zet de lage olieprijs de nationale munt, de tenge, zwaar onder druk. Begin deze maand kon je voor 380 tenge nog één Amerikaanse dollar krijgen, nu heb je daar al 430 tenge voor nodig. Met de pijlsnelle devaluatie van de Kazachse munt, willen Kazachen wisselen naar de stabielere dollar. Helaas, wisselkantoren sluiten de deuren.
https://twitter.com/joannalillis/status/1239465864413536257Joanna Lillishttps://twitter.com/joannalillis
Many exchange offices closed in Almaty as tenge falls amid #coronavirus crisis and oil price crash. Tokayev says #Kazakhstan has $90 billion in reserves to support economy pic.twitter.com/Y8gLws6jt2
— Joanna Lillis (@joannalillis) March 16, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Extra macht dictatuur
‘Hoe slechter het economisch gaat, hoe meer Kazachen op straat gaan komen’, vertelt Steven Hermans. Hij onderhoudt een website over de regio, heeft een Kazachse vrouw en kent het land op zijn duimpje. ‘In 2019 waren er al veel kleine protesten. Mensen voelen dat het land achteruitgaat terwijl een kleine elite zich verrijkt.’
Een jaar geleden kreeg Kazachstan met Tokajev een nieuwe president, maar achter de schermen veranderde er niets. Voormalig president Noersoeltan Nazarbajev, die regeerde sinds 1990, blijft de touwtjes stevig in handen houden.
Kan de perfecte storm van een lage olieprijs en de coronacrisis het autoritaire regime naar de afgrond leiden? ‘Integendeel’, denkt Hermans, ‘zo’n gezondheidsnoodtoestand geeft extra macht aan een dictatuur: “We sluiten alles af en als je op straat komt of je zegt een ‘onwaarheid’ op WhatsApp dan vlieg je direct de gevangenis in.” Dit regime zal hierover niet struikelen. De meerderheid ondergaat nog steeds gelaten de beslissingen van de machthebbers.’
Kruid verbranden
Ook in het straatarme buurland Turkmenistan zit president Gurbanguly Berdymukhamedov stevig in het zadel. Compleet wanbeheer in ‘het Noord-Korea van Centraal-Azië’ zorgt ervoor dat Turkmenen in de rij staan voor brood. Nu China minder gas zal afnemen, verslechtert hun situatie nog.
Ondertussen besteden de staatszenders vooral aandacht aan de ritten te paard van de 62-jarige Berdymukhamedov, waarvan internationale waarnemers menen dat hij een paar vijzen mist.
De brute dictator zegt een medicijn tegen corona te hebben gevonden in kruidenboeken die hij eerder zelf schreef. Het zou volstaan het kruid harmala te verbranden en die rook te verspreiden om zo virussen te vernietigen die ‘niet zichtbaar zijn met het blote oog’. Wellicht is het feit dat Turkmenistan nog geen besmettingen heeft even grote onzin.
‘Geen besmettingen’
Officieel zijn er dus nog geen besmettingen met corona in Turkmenistan. Dat geldt ook voor Kirgizië en Tadzjikistan. Waarheid of fictie? De impact op de economie zal hoe dan ook groot zijn. Veel Centraal-Aziaten trekken namelijk als arbeidsmigranten naar Rusland, het Midden-Oosten, Japan of Zuid-Korea. Door de gesloten grenzen is dat nu onmogelijk. Bovendien is toerisme een belangrijke sector en ook die ligt helemaal op zijn gat. Dat geldt eveneens voor buurland Oezbekistan, waar officieel al tien coronabesmettingen zijn. ‘Ik had gisteren contact met een Oezbeekse touroperator’, zegt Hermans. ‘Nul boekingen, maar hij relativeerde de corona-uitbraak met een lokaal gezegde: “Een begrafenis voor het ganse land moet gevierd worden als een huwelijk.”‘
Volgens Hermans is de reactie van de bevolking op corona in Centraal-Azië anders dan bij ons. ‘Daar zijn mensen helaas gewend aan noodtoestanden en enorme problemen die op hen afkomen. Ze nemen het veel rustiger op dan Europeanen die gewend zijn aan stabiliteit.’
Up-to-date overzicht: alles wat u moet weten over de coronacrisis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
