Na Syrië en Irak wordt ook Jemen verscheurd door een bloedige strijd tussen sjiieten en soennieten – ofwel een clash tussen moslims. Maar het is verkeerd om de zaken zo simplistisch voor te stellen, vindt arabist Chams Eddine Zaougui. ‘De conflicten zijn vaak het gevolg van lokale problemen, maar worden misbruikt door leiders van regionale grootmachten.’
Jemen glijdt af naar een burgeroorlog. Sjiitische Houthi-rebellen veroverden eerder de controle over grote delen van Noord-Jemen en de hoofdstad Sanaa en rukten de voorbije dagen op in het zuiden van het land. Saoedi-Arabië heeft samen met enkele andere golfstaten, zoals Bahrein, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten, voor het eerst militair ingegrepen en met gevechtsvliegtuigen stellingen aangevallen van de Houthi’s. Een woordvoerder van de Houthi’s noemt de aanvallen een oorlogsverklaring en waarschuwde dat het conflict in Jemen kan uitgroeien tot een regionale oorlog.
Who controls what in Yemen (Wiki) Green = Houthis/Saleh Red = Hadi loyalists Black = Al-Qaeda Yellow = Separatists pic.twitter.com/u4rCkNDfJI
— Serge (@Zinvor) March 26, 2015
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Clash tussen moslims
Na Syrië en Irak wordt nu dus ook Jemen verscheurd door een bloedige strijd tussen sjiitische en soennitische moslims. Volgens arabist en publicist Chams Eddine Zaougui is het echter niet correct om de zaken zo simplistisch voor te stellen.
‘Het klopt dat de sektarische spanningen in Irak, Syrië en Jemen de laatste jaren toenemen. Maar westerse media en beleidsmakers spreken te snel over een clash tussen soennieten en sjiieten. De conflicten hebben vaak een lokale oorzaken’, vindt hij. ‘In Jemen is dat bijvoorbeeld achterstelling. De sjiieten voelen zich gediscrimineerd door de regering van Sanaa, die sinds de val van president Ali Abdullah Saleh in handen is van soennieten. In Irak geldt al meer dan 10 jaar het omgekeerde.’
Manipulatie
‘Regionale machten zoals het soennitische Saoedi-Arabië en het sjiitische Iran grijpen die lokale problemen vaak aan om hun positie te versterken’, zegt Zaougui. ‘Het gevolg is dat politieke conflicten een sterke sektarische dimensie krijgen. Vooral het Saoedisch koningshuis geeft aartsvijand Iran graag de schuld van elke sjiitische opstand, van Bahrein tot Jemen. Volgens de Saoedi’s en westerse media zou Iran de Houthi’s in Jemen steunen, maar ik heb daar tot nu toe nog geen harde bewijzen van gezien. Saoedi-Arabië grijpt het wel aan als argument om in te grijpen.
Zaougui spreekt van een ‘self-fulfilling prophecy’ – een zichzelf waarmakende voorspelling. ‘De tweespalt tussen het soennisme en het sjiisme binnen de islam is eeuwenoud, maar door jarenlange verdeel-en-heers-politiek van Arabische leiders is de situatie vergiftigd. Het wantrouwen zit diep en huidige leiders blijven dat op cynische wijze uitbuiten. Een gevaarlijke situatie die snel kan escaleren tot een regionale oorlog.’
Sjieten en soennieten: een eeuwenoude tweespalt
Het sjiisme en het soennisme zijn de twee belangrijkste stromingen binnen de islam. Zaougui legt uit: ‘Beide strekkingen geloven in de profeet Mohammed en in de Koran, maar het verschil zit in de opvolgingskwestie van de profeet. Een tweespalt die dateert van heel vroeg in de geschiedenis van de islam en door de eeuwen heen alleen maar groter is geworden.’
‘Volgens de soennieten heeft de profeet Mohammed nooit duidelijkheid geschapen over wie hem moest opvolgen om de moslimgemeenschap te leiden en vinden dat elke moslim met de geschikte competities de moslimgemeenschap kan vertegenwoordigen. Sjiieten zijn echter van mening dat Mohammed moest worden opgevolgd door zijn schoonzoon Ali – familie dus. De soennieten vormen de grootste groep binnen de moslimwereld, zo’n 80 procent.’
Van het fundamentalistische salafisme denken veel mensen dat het een exclusieve strekking binnen het soennisme is, maar dat is volgens Zaougui niet zo. ‘Ook binnen de sjiitische groep heb je salafisten. Het salafisme gaat heel ver terug in de tijd en heeft als uitgangspunt dat moslims moeten leven zoals Mohammed en zijn eerste volgelingen. Zij nemen alles heel letterlijk en verkiezen in zekere zin imitatie boven interpretatie.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier