‘Al van jongs af aan heb ik de miserie van de Conservatieven gezien’, zegt cabaretier Nigel Williams, die opgroeide in het Engelse Bristol. ‘De verkiezingsnederlaag van de tory’s is een droom die uitkomt. Nog nooit hebben ze zo’n lage score behaald.’
Na een comedy-optreden in Herzele op donderdagavond zat Nigel Williams de hele nacht voor het scherm, om de resultaten van de Britse verkiezingen te volgen. Williams: ‘Pas om 5 uur deze ochtend ben ik in bed gekropen. En ja, ik heb goed geslapen. Ik heb geen schaapjes geteld. Ik heb Britse Conservatieven geteld die een zetel zijn kwijtgespeeld. En dat zijn er heel wat. Het is heel bevredigend om echte smeerlappen hun zetel te zien verliezen. Jacob Rees-Mogg (voormalig fractieleider in het Britse Lagerhuis, nvdr) en ex-premier Liz Truss zijn niet herkozen. De tevredenheid onder de gewone Britten is onmeetbaar. Ze zijn heel blij dat de tory’s weg zijn.’
Wat is u opgevallen bij deze Britse verkiezingen?
Nigel Williams: Je moet eerst natuurlijk het Britse kiessysteem kennen voor je de uitslag van de verkiezingen kunt begrijpen. Het VK werkt niet met proportionele representatie maar met het first past the post-systeem (eenvoudig gesteld: slechts één kandidaat per district mag naar het Lagerhuis, nvdr).
Vaststelling: Labour heeft nog nooit zoveel zetels binnengehaald als vandaag. Maar als je kijkt naar het percentage van uitgebrachte stemmen, dan scoort Labour eigenlijk minder dan onder vorig partijvoorzitter Jeremy Corbyn.
Labour behaalt natuurlijk een verpletterende overwinning, maar dat is gewoon omdat de Conservatieven uit elkaar zijn gevallen in twee flanken. Conservatief-rechts heeft stemmen verloren aan de partij van de afschuwelijke Nigel Farage. Conservatief-links zag stemmen verdwijnen naar de Liberal Democrats. Die hebben nog nooit zo veel zetels behaald. En dat alles maakt dat Labour een schitterende overwinning heeft behaald. Maar de tory’s laten het land achter zonder een rotte frank in de kassa. Labour is veroordeeld tot de bedelstaf.
Waarom is de Britse kiezer zo teleurgesteld in de tory’s?
Williams: Het is een opeenstapeling van zaken. Onlangs bleek dat een aantal Conservatieve politici hadden gewed op de datum van de verkiezingen – terwijl ze die vooraf natuurlijk al kenden. Gewoon om een paar duizend pond te winnen. Dat soort corruptie komt naar boven, en de Britten zijn het kotsbeu.
‘De Brexit heeft behalve schulden niets opgeleverd. Het gezondheidssysteem is almaar rotter geworden. In openbaar vervoer wordt niet geïnvesteerd.’
Of neem Liz Truss, die in twee maanden tijd heel de Britse economie om zeep hielp. Aftredend premier Rishi Sunak zegt dat hij de schuld voor de verkiezingsnederlaag op zich neemt, maar eigenlijk heeft hij er weinig mee te maken. Ik praat hem niet goed, maar van alle toryleiders van de afgelopen veertien jaar heeft hij het minste schade aangericht. Brexit heeft behalve schulden niets opgeleverd. Het gezondheidssysteem is almaar rotter geworden. In openbaar vervoer wordt niet geïnvesteerd.
De opkomst van de verkiezingen was erg laag.
Williams: Mensen zijn de politiek beu. Ook het systeem van twee traditionele partijen die het tegen elkaar opnemen, loopt op zijn einde. De Liberal Democrats zijn voorstander van het meer Europese systeem van proportionele representatie, waardoor kleinere partijen meer zetels kunnen behalen. Vandaag gaat dat first past the post-systeem zo: stel dat de ene politicus in zijn district het hoogste aantal stemmen behaalt, 28.200 stemmen. Maar de tweede krijgt er 28.000 stemmen. Wel, de eerste wint een zetel, de tweede haalt helemaal niets binnen. In het VK kun je dus véél stemmen krijgen zonder dat zich dat vertolkt in zetels in het parlement. De Britten zijn dat systeem stilaan beu.
Lia van Bekhoven over de verkiezingen: ‘Britten zijn armer, zieker, hongeriger en meer gestrest dan 14 jaar geleden’
De Groenen behalen vier zetels.
Williams: Dat klinkt misschien weinig naar Belgische termen maar in Engeland betekent het dat de Groenen in vier districten het hoogste aantal stemmen hebben behaald. Ook mijn thuisstad, Bristol, vaardigt nu een Groen parlementslid af.
De Schotse nationalisten verliezen dan weer een pak zetels.
Williams: Zij zijn volledig afgestraft. Ook hier speelt een schandaal: de verduistering van partijgeld onder vorig minister-president Nicola Sturgeon. Altijd dat gesjoemel en gezever… En dat terwijl de Britten verpauperen. In sommige Engelse steden zie je écht de derde wereld.
‘Altijd dat gesjoemel en gezever… En dat terwijl de Britten verpauperen. In sommige Engelse steden zie je écht de derde wereld.’
Mensen kunnen niet meer naar de dokter of tandarts, kinderen gaan naar school met een lege maag. De situatie is schrijnend. Het resultaat van 14 jaar Conservatief beleid is een puinhoop. Ik zie niet hoe Labour dat gaat rechttrekken in vijf jaar tijd. Het geld is op, de kassa is leeg.
Hoe kan Labour dan de beloofde ‘change’ waarmaken?
Williams: Niemand weet waar ze het geld gaan halen. Er zal minder corruptie zijn, maar het geld dat je zo uitspaart volstaat niet om de economie terug op de rails te zetten. Labour zal misschien iets meer contact zoeken met de EU om betere deals te maken.
Nu we het daar toch over hebben: Reform UK van Brexitpromotor Nigel Farage haalt vier zetels binnen.
Williams: Hij heeft duizenden stemmen afgesnoept van de ultrarechtse kant van de Conservatieven. Veel mensen in Europa denken dat Nigel Farage een vaste pion is in de Britse politiek, maar eigenlijk is hij nu pas voor het eerst in het parlement verkozen.
‘Kun je zeggen dat de Britten links hebben gestemd? Nee. Ze hebben tégen de Conservatieven gestemd.’
Farage is een populist, te vergelijken met Italiaanse premier Giorgia Meloni, de Hongaarse premier Viktor Orbàn, of de Nederlandse Geert Wilders. Zij hebben het over moslimmigranten die drugs verkopen in leegstaande kapperszaken en daarna hun geld witwassen.
Opvallend: heel Europa stemt rechts, maar het Verenigd Koninkrijk stemt links.
Williams: Opgelet, ik heb al uitgelegd dat Labour procentueel minder stemmen heeft behaald in vergelijking met de vorige verkiezingen, onder Jeremy Corbyn. Kun je dan wel zeggen dat de Britten links hebben gestemd? Nee. Ze hebben tégen de Conservatieven gestemd, omdat die een puinhoop hebben gemaakt van de economie.
Wat voor iemand is Labour-leider Keir Starmer, de nieuwe eerste minister?
Williams: Je kunt hem omschrijven als een soort zachte linkse liberaal. Hij wil bijvoorbeeld meer doen voor mensen in de armere buurten. Economisch kun je hem vergelijken met Tony Blair.
Welk buitenlandbeleid verwacht u onder Starmer?
Williams: Nauwere banden met Europa. Al is de vraag: met wélk Europa? Want ook Europa is aan het veranderen, hè. En ook Nigel Farage zoekt manieren om de banden met Europa aan te halen – met politici als Tom Van Grieken en Geert Wilders. Maar niet om weer in de EU te komen, hè? Samen willen ze de EU kapot krijgen.
Na de monsterscore: waarom er kersvers Brits premier Keir Starmer moeilijke jaren wachten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier