Chinese families mogen sinds kort twee of zelfs meer kinderen krijgen, maar velen bedanken daarvoor. ‘We waren bang dat onze kwaliteit van leven achteruit zou gaan.’
Audrey was altijd een heel rustig meisje. Moeder Chen Ping moedigde haar aan om met zoveel mogelijk kinderen te spelen. Ze wilde voorkomen dat haar dochter een broertje of zusje miste. Nu staat de zesjarige Audrey samen met een paar andere meisjes in tutu’s te springen voor de deur van de gymzaal. Zo meteen begint haar balletles.
Chen is opgelucht dat Audrey zoveel vriendinnetjes heeft gevonden, want een broertje of zusje komt er niet. Sinds een paar jaar mogen Chinese families in de steden een tweede kind krijgen, en sinds kort zelfs meer dan twee kinderen. Sterker nog, de regering moedigt gezinsuitbreiding aan. Maar nu het eindelijk mag, hoeft het voor veel Chinezen niet meer.
Ondanks de afschaffing van het beruchte eenkindbeleid werden er 3,5 procent minder kinderen geboren, bleek uit recente statistieken. Op de lange termijn veroorzaakt dat economische problemen want het aantal Chinezen ouder dan 65 stijgt: van 10,8 procent in 2016 tot 11,4 procent een jaar later. Dat betekent dat er steeds minder werkende Chinezen zijn die de economie draaiende houden.
Niemand wilde een tweede kind. Van onze ouders hoeft het ook niet.
De samenleving is ingericht op gezinnen met één kind. ‘Toen we een tweede kind overwogen, waren we bang dat onze kwaliteit van leven achteruit zou gaan, dat Audrey meer zou moeten delen’, zegt Chen. Ze heeft een goede baan bij een buitenlands modebedrijf. Haar ouders en schoonouders zijn in Peking gebleven toen ze met haar gezin naar Shanghai verhuisde. Dat betekent dat een oppas Audrey iedere dag van de kleuterschool haalt. Op WeChat plaatst Chen geregeld foto’s van mooie reizen en Audrey heeft naast balletles ook nog pianoles. Binnenkort komt daar Engelse les bij.
Het is geen uitzonderlijk leven voor een Chinees gezin uit de stedelijke middenklasse. Een tweede kind dezelfde opvoeding met dezelfde kansen geven vinden veel ouders te duur. Bovendien ligt de druk op de opvoeders dan wel heel hoog. Het is simpel: meer dan één kind per gezin kan de samenleving niet aan.
Er zijn maatregelen nodig die gezinsuitbreiding aantrekkelijker maken, zeggen deskundigen. ‘Op dit moment is het de taak van ouderen in de familie om voor kinderen te zorgen’, zegt Zhai Zhenwu, populatiedeskundige aan de Volksuniversiteit in Peking. ‘Dat moet veranderen.’ Hij ziet ook dat vrouwen zich zorgen maken dat ze hun baan verliezen als ze een kind krijgen. ‘China moet de situatie rondom de geboorte veranderen.’
Zo rond Audreys derde verjaardag was een tweede kind vaak onderwerp van gesprek in Chens omgeving. Audrey had de ideale leeftijd voor een broertje of zusje en het gezin hoefde geen boete meer te betalen voor een tweede. ‘De meeste vriendinnen hadden dezelfde mening: niemand wilde een tweede kind. Van onze ouders hoeft het ook niet.’
Op dit moment is het de taak van ouderen in de familie om voor kinderen te zorgen
China is niet het enige land dat kampt met een geboortetekort, Japan en Zuid-Korea hebben hetzelfde probleem. China’s werkende bevolking overtreft nog steeds die van de rest van de wereld bij elkaar, maar dat zegt niet alles. Haar efficiëntie is slechts een achtste van die van de Verenigde Staten, zegt Zhai. ‘China’s 900 miljoen arbeiders produceren ongeveer 1000 miljard dollar in waarde, terwijl alle 750 miljoen arbeiders in de rest van de wereld voor 5000 miljard dollar aan waarde produceren.’ Meer kinderen krijgen lost dus niet het toekomstige probleem op. Die kinderen moeten op een andere manier worden opgeleid zodat ze later in een hoogwaardigere Chinese economie aan het werk kunnen.
Premier Li Keqiang beloofde intussen onder meer betere, betaalbare kinderopvang. Het is de vraag of dat voldoende is. De generatie vaders en moeders die opgroeiden zonder broertje of zusje, moet aan het idee wennen dat twee of meer kinderen in één gezin ook een mooie toekomst wacht. Terwijl Audrey druk kletsend met haar vriendinnetjes de balletzaal in loopt, geeft Chen toe dat een kind best met wat minder kan. ‘Soms lees ik over afgelegen gebieden. De kinderen zijn daar armer’, zegt ze. ‘En toch lachen ze.’
Beluister Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
