Het Ethiopische leger is uit Tigray weggejaagd. Of heeft het zich om humanitaire redenen teruggetrokken, zoals premier Abiy Ahmed beweert?
Acht maanden geleden brak in de Ethiopische deelstaat Tigray een burgeroorlog uit die gepaard ging met bloedbaden, massaverkrachtingen, vluchtelingenstromen en hongersnood. Het Ethiopische leger wist de lokale machtspartij TPLF en haar troepen uit de hoofdstad Mekele te verdrijven en leek de situatie onder controle te hebben.
Maar vorige week raakte bekend dat de Tigray Defence Force (TDF) Mekele had heroverd, en dat de regeringstroepen uit Tigray waren gevlucht. De Ethiopische premier Abiy Ahmed sprak van een strategische terugtrekking om humanitaire redenen: een eenzijdig staakt-het-vuren zodat boeren hun akkers kunnen bewerken. Ongeloofwaardig, vindt de Gentse professor geografie Jan Nyssen die lang in Tigray heeft gewoond en de humanitaire noodsituatie opvolgt.
‘Abiy heeft op een persconferentie heel andere taal gesproken. Hij klopte zich op de borst omdat hij de meest ontwikkelde deelstaat van Ethiopië twintig jaar terug in de tijd had gezet. En hij kondigde een nieuwe strategie aan: we gaan Tigray uithongeren. Dat is precies wat er aan het gebeuren is: alle voedselhulp wordt geblokkeerd, een belangrijke brug over de Tekeze werd vernietigd. Toch is het maar de vraag of Abiy’s achterban die uitleg gelooft, want het is wel degelijk een smadelijke nederlaag. De regionale regering van Tigray kraait victorie en de bevolking wil de onafhankelijkheid uitroepen.’
Hoe onverwacht is deze ommekeer?
Jan Nyssen: De snelle val van Mekele heeft me verrast, maar de opmars van de TDF was al weken aan de gang. Het verzet heeft de voorbije maanden heel veel jongeren gerekruteerd en getraind. Passief afwachten was dan ook geen optie, jongeren riskeren moord en verkrachting. Het toont ook de zwakte van het Ethiopische leger dat in Tigray vooral onervaren militairen had ontplooid. Abiy heeft immers nog andere katten te geselen: er zijn gewapende opstanden in Oromia, de Ethiopische Somali-regio en in Benishangul-Gumuz. Bovendien werd er veel legercapaciteit ingezet voor de verkiezingen van eind mei.
Heeft ook Eritrea, als gewezen aartsvijand van Ethiopië een opgemerkte bondgenoot van Abiy, zich teruggetrokken?
Nyssen: Ze zijn alleszins verdreven uit Mekele en zelfs uit Adigrat, een grote stad vlak bij de grens waar ze al begonnen waren met het uitdelen van Eritrese identiteitskaarten. Er zijn aanwijzingen dat Eritrea achter de grens een verdedigingslinie heeft opgeworpen, tegen een mogelijke aanval door het Tigrese leger. De krijgskansen zijn gekeerd.
Hoe realistisch is een onafhankelijk Tigray?
Nyssen: Veel hangt af van de herovering van West-Tigray, een dunbevolkte regio die de link vormt met Sudan. Tijdens de bezetting werden alle etnische Tigreërs er weggezuiverd, waardoor de streek nu in handen is van Amhaarse milities. Zonder toegang tot Sudan kan Abiy zijn dreigement hard maken en Tigray uithongeren. Maar Tigray heeft troeven zoals de stroomvoorziening door de Tekeze-stuwdam. De roep om onafhankelijkheid klinkt heel luid, ook in de diaspora. Ik sluit een opdeling zoals in Somalië niet uit. Somaliland en Puntland worden door de internationale gemeenschap niet erkend, maar zijn feitelijk onafhankelijk.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
