‘Britse partijcongressen houden het midden tussen een jaarbeurs en een vrijgezellenweek in Magaluf’

‘Als bij ons de bladeren van de bomen vallen denken we aan herfst. In Engeland is het een teken dat het seizoen van de partijcongressen weer begonnen is’, schrijft Lia van Bekhoven vanuit Londen. ‘Deze week was het de beurt van Labour, volgende week mogen de Conservatieven. Maar er is maar één leider die geen natte voeten krijgt als hij op water loopt.’

Hoe trek je een man, door duizenden beschouwd als een politieke messias, het best voor het voetlicht? Idee! Je laat hem zijn toespraak voor het jaarlijkse partijcongres houden vanaf een platte boot op zee. De congresgangers zet je voor de gelegenheid neer op het kiezelstrand. Wel zelf brood en vissen meenemen. De (helaas onbetrouwbare) Daily Mail lichtte dit scenario uit het dossier van het committee van de Britse sociaal-democraten, belast met de organisatie van partijcongressen. Het is makkelijk te zien waarom het de agenda haalde. De leider van de Britse Labourpartij Jeremy Corbyn is immers niet de enige man met aanhangers die denken dat hij op water kan lopen.

Toen het erop aankwam werd het toch de congreszaal. Getij en golven bleken twee componenten die niet te temmen waren. Het enthousiasme voor de toespraak van de leider, hoogtepunt van ieder congres, was er niet minder om. ‘Oooh, Jeremy Corbyn‘, op de deun van de hit ‘Seven Nation Army’, galmde lang voor en na de speech de badplaats door. Zoals het ook door tienduizenden gezongen was op het popfestival van Glastonbury in juni waar de Labourleider opdook en bij iedere bijeenkomst in het land waar Corbyn zich sindsdien heeft laten zien.

De Britse sociaal-democraten zijn in jubelstemming. Ze verloren de landsverkiezingen in juni, maar het is ze niet aan te zien. De stemming in het land is aan het keren. De Conservatieve regering wankelt op Theresa May’s exotisch geschoeide benen. Vroeg of laat zal Corbyn zich installeren in Downing Street om Groot Brittannie te hervormen tot een socialistische rechtsstaat, is de overtuiging.

Britse partijcongresssen, barometers van de temperatuur in de politieke partij, hebben hun eigen leven. Traditie gebiedt dat ze gehouden worden voor het begin van het parlementair seizoen en bij voorkeur in een badplaats die begint met een B. Brighton, Bournemouth of Blackpool. Sinds kort mag dat ook een andere letter zijn en hoeft het niet meer aan zee. Zo zitten de Conservatieven volgende week in Manchester. De kleinste partij mag het eerst. Dat zijn sinds jaar en dag de LiberaalDemocraten, waarvan ook sinds jaar en dag gegrapt wordt dat die partij geen hotels hoeft te reserveren omdat ze in een telefooncel past. De week aan de kust was ooit bedacht als bedankje voor de enveloppenplakkers en ander voetvolk van de partij. Het was de perfecte gelegenheid voor activisten elkaar te inspireren en te irriteren. Het gaf gewone leden de kans hun politieke helden aan te raken en andersom. Corbyns aanwezigheid maakte van het Labourcongres in Brighton een groot selfiefestijn. Ik zie dat met Theresa May volgende week niet snel gebeuren.

IJzeren partijgezag ontduiken

De plek die je bij jaarcongressen moet mijden is de grote zaal. De organisatoren hebben er borg voor gestaan dat er vanaf het podium geen onvertogen woord valt. Om het ijzeren partijgezag te ontduiken moet je naar de fringe, letterlijk het randgebied, waar partijleden, politici, lobbyisten en adviseurs komen voor de politieke discussies, borrels en recepties die in achterafzaaltjes in de hele stad gehouden worden. En voor de seks. Geen congresseizoen is compleet zonder dat een van de soms tienduizend congresgangers betrapt is op tussenbeense activiteiten met een vrij bekende partijprominent. Britse partijcongressen houden het midden tussen een jaarbeurs en een vrijgezellen-week in Magaluf. Er worden reputaties gemaakt en verloren en onderwerpen worden verzwegen. In Brighton werd gesproken en gestemd over acht onderwerpen, maar Brexit, het onderwerp dat de Britse levens decennia gaat bepalen, zat daar niet bij. ‘Als we het over de Brexit gehad hadden, dan zou dat maar onenigheid hebben opgeleverd’, zei een delegatielid tegen The Guardian. En daar zijn die congressen niet voor. Beter om eensgezind als Jezuïeten de leider te volgen.