Brexit: ‘Ondanks de ogenschijnlijke collectieve zelfmoord zijn de Britten gelukkig’

Correspondent in Londen Lia van Bekhoven neemt de gemoedstoestand van de Britse bevolking onder de loep: ‘Niemand weet waar het brexitschip strandt, maar de Britse economie is de vijfde grootste ter wereld, buiten is het een mooie herfstdag en Paddington 2 is net in de bioscopen verschenen.’

U hoeft zich geen zorgen te maken over het Verenigd Koninkrijk. Het mag het dan lijken alsof de Britten een collectieve zelfmoordpoging pleegden toen ze besloten de Europese deur achter zich dicht te gooien, maar het Britse geluksgevoel heeft er niet onder geleden.

De bewoners van de eigenzinnige eilanden zijn, volgens een onderzoek van het landelijke bureau voor statistiek, behoorlijk tevreden. Ze zijn zelfs gelukkiger dan ze waren voor het brexitreferendum dat vorig jaar plaatsvond.

De ‘gevoelens van welzijn’ zijn, sinds ze voor het eerst gemeten werden in 2011, niet zo hoog geweest als nu. De verwarring en verdeeldheid over de brexit zijn geen reden, zo blijkt, om het Britse hoofd in de oven te leggen. Het is niet eens grond voor een milde depressie.

De Engelsen zijn het meest tevreden, de Schotten het minst. En mijn Londense vrienden het aller-allerminst. Terneergeslagen is het woord niet. Wat vroeger een opgewekte avond in de pub was, loopt nu uit in eindeloos gesomber in het bierglas over ‘hoe het nu verder moet’. Brexit heeft het land van anker geslagen, heet het. ‘We dobberen zonder richtingsgevoel af op de Noordzee.’

Politieke stabiliteit en nuchterheid, eigenschappen waar de Britten om bekend stonden, zijn ingehaald door vurig nationalisme en ideologische betweterigheid. Die combinatie is niet bevorderlijk voor de gemoedsrust. Mijn vrienden maken zich zorgen over een kelderende levensstandaard. Sociale media mijden ze ‘want ik krijg hartkloppingen van de brexitruzies’. Ze zijn bezorgd, maar vooral in de minderheid.

De meeste Engelsen geloven namelijk dat het leven verbeterd is. Ze leven langer en zijn gezonder. De ziekenzorg kraakt in zijn voegen, maar is wel een van de meest efficiënte ter wereld. Meer jongeren, ook uit de arme milieus, stromen door naar hoger onderwijs. Britse tieners drinken en roken minder dan een decennium geleden. Het land is beter geïntegreerd. Londen heeft een moslimburgemeester wiens vader buschauffeur was. Waar je ook kijkt, in de politiek, wetenschap of industrie, er zitten meer vrouwen op topposities. Het Verenigd Koninkrijk is een populaire toeristenbestemming. Geholpen door de lage valuta, trok het vorig jaar 15% meer toeristen dan in 2015. En of ze nu natuurgebieden bezochten of theaters, musea of restaurants, het niveau is overal opmerkelijk gestegen.

Europeanen zien brexit als een tragedie. Als, in de woorden van Monty Python, een ‘zinloze opoffering’. Maar ik kom meer en meer remainers tegen die zich met de naderende uittreding verzoend hebben. Zij hebben geaccepteerd dat de afsplitsing onafwendbaar is. Net zoals muggen in de zomer, of Céline Dion.

Sommigen zijn uitgesproken optimistisch. Ze geloven dat zonder Europese regels, Britse boeren het platteland eindelijk kunnen beheren zoals zou moeten en dat een uittreding de wedergeboorte zal betekenen van kleine, lokale bedrijven. Brexit, zeggen ze, is een schop onder de kont van een versleten systeem. De echtscheiding van de Europese Unie zal leiden tot modernisering van verouderde instituten en van het democratisch bestel.

Begin 2016 bedroeg de landelijke geluksscore 7,46 (op een totaal van 10). Het is nu 7,52. De belangrijkste reden voor die stijging, zeggen de onderzoekers, is dat mensen wat ze doen in hun leven de moeite waard vinden. Als iets de feelgood factor optrekt, is het de hoge werkgelegenheid. Er zijn meer burgers aan het werk in het Verenigd Koninkrijk sinds in 1971 de werkgelegenheid voor het eerst werd gemeten. Niemand weet waar het brexitschip strandt, maar de Britse economie is de vijfde grootste ter wereld, buiten is het een mooie herfstdag en Paddington 2 is net in de bioscopen verschenen.