Brexit: ‘De 4 paradoxen waaruit we hopelijk lessen trekken’

Vier paradoxen vallen CD&V-voorzitter Wouter Beke op in het brexit-verhaal. ‘Ik schrijf dit niet uit leedvermaak. Noch de Britten, noch wijzelf hebben belang bij dit verhaal.’

Nigel Farage stopt als voorzitter van UKIP. Met de aankondiging van Boris Johnson geen partijleider te willen worden, plegen de twee grootste pleitbezorgers van een Brexit vaandelvlucht. Nadat ze het referendum gewonnen hadden. Wat een paradox. En het is niet de enige.

1. Zwakker Verenigd Koninkrijk

De Brexit is een grote uitdaging voor de EU, dat steek ik niet weg. En gemakkelijke antwoorden zijn er niet. Maar je merkt binnen de EU toch vooral een grote drang om het Europese project te verdedigen. Wat een verschil met het VK. De twee grootste partijen van het land zitten in een diepe crisis, en weten niet van welk hout pijlen maken. De regionale spanningen met Schotland en Noord-Ierland brengen de toekomst van het ‘Verenigd’ Koninkrijk in gevaar. Paradox 1: de Brexit die zou zorgen voor een sterker VK, brengt vooral het VK in de problemen.

2. Britten wilden uitbreiding, stemmen nu tegen vrij verkeer

Tijdens de ontwikkeling van de EU zijn de Britten altijd de grootste aanvoerders geweest van de uitbreiding met andere landen, om een grotere vrijhandelszone te creëren. Zij waren de grootste pleitbezorger van een uitbreiding richting Oost-Europa. Andere landen wilden eerder de focus leggen op een verdieping van de bestaande samenwerking. Vandaag kiest het VK voor een uitstap omdat men het vrij verkeer, met de Poolse en andere Oost-Europese werknemers, als probleem ziet. Zo komen we tot de tweede paradox.

3. Britten blijven betalen, voor minder invloed

In vroeger tijden sprak men in Frankrijk over het ‘perfide Albion’. In het VK sprak men de jongste jaren steeds meer over het onbetrouwbare Brussel. Na de Brexit zou het gedaan zijn met bevelen ontvangen vanuit Brussel – een gevolg van beleidsbeslissingen die men binnen de EU wel mee had genomen. In ruil wil men wel deel uitmaken van de Europese vrijhandelszone, zoals ook bijvoorbeeld Noorwegen. Een systeem dat de Noorse premier zelf afraadde aan de Britten, omdat je ervoor moet betalen zonder inspraak. De derde paradox dus. Betalen zonder invloed. De zelf gekozen onafhankelijk leidt tot meer afhankelijkheid.

4. Voormalig wereldleider heeft geen plan

Wat me nog het meest verbaast, is de totale afwezigheid van een plan. Een land dat in een recent verleden de wereld heeft geregeerd en geroemd is geworden omwille van zijn leiderschap, neemt de belangrijkste beslissing in decennia. Zonder plan, zonder idee, zonder regieboek over hoe die beslissing uit te voeren. Toen Alexis Tsipras de verkiezingen won in Griekenland, kon je nog begrijpen dat hij niet meteen een draaiboek had klaarliggen. Een partij zonder ervaring en expertise, moest opeens een land leiden dat bestuurlijk al aan de rand van de afgrond stond. Maar het VK? Ook een land met pakken bestuurservaring, weet vandaag totaal niet wat doen. De vierde en laatste paradox.

Ik schrijf dit niet uit leedvermaak. Noch de Britten, noch wijzelf hebben belang bij dit verhaal. En ik hoop dat we snel een oplossing kunnen vinden. En dat er lessen getrokken worden. De boel in brand steken, is het gemakkelijkste wat er is. De brand vermijden en indien nodig blussen, een pak moeilijker. Hoog tijd dat er wat minder aandacht gaat naar de pyromaan, en meer naar de preventieadviseur en de brandweerman.