De Brazilianen lopen op het puntje van de tenen, want binnenkort vinden er verkiezingen plaats in Latijns-Amerika’s grootste economie. Een opmerkelijk monsterverbond is in de maak om de extreemrechtse, controversiële president Jair Bolsonaro te verslaan.
De verkiezingen vinden plaats op 2 oktober en worden volgens analisten de spannendste in decennia. Dat heeft veel te maken met de politiek van zittend president Jair Bolsonaro, die de democratische instellingen doorgaans vijandig gezind is. Het is geen geheim dat Bolsonaro een vurige supporter is van Donald Trump. Naar analogie met de voormalige Amerikaanse president liet Bolsonaro meermaals optekenen dat ook hij de resultaten gaat betwisten, mochten die in zijn nadeel uitvallen.
Spannende tijden dus in Brazilië, de grootste economie en (vooralsnog) democratie in Latijns-Amerika.
Een oude bekende
Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva, die president was tussen 2003 en 2011, wordt de belangrijkste uitdager van de zittende president. Voor da Silva is het een opmerkelijke comeback op het nationale toneel. In 2018 werd hij de gevangenis ingedraaid op verdenking van corruptie. Concreet zou Da Silva een appartement hebben aanvaard van een bouwfirma. Het Braziliaanse Hooggerechtshof vernietigde nadien de uitspraak bij gebrek aan bewijs. Analisten betitelen da Silva’s proces en gevangenschap als een politiek gemotiveerd schijnproces.
Na diens vrijlating in 2019 ontpopte da Silva zich andermaal tot het boegbeeld van de linkse oppositie – op apegapen sinds de economische crisis van 2014. Het is een rol die de voormalige schoenenpoetser als gegoten zit.
Het is afwachten tot de officiële start van de campagne op 16 augustus, maar beide partijen treffen alvast de voorbereidingen voor wat een bitse strijd belooft te worden. In elke peiling gaat da Silva voorop.
Monsterverbond
Ergens gedurende de afgelopen weken gooide da Silva het op een akkoordje met een politieke tegenstander. Geraldo Alckmin, voormalige gouverneur van de staat São Paulo, zal fungeren als da Silva’s running mate.
Dat mag gerust een politieke aardverschuiving heten. De twee politici waren elkaars tegenstander in de verkiezingen van 2006. Tien jaar later steunde Alckmin de afzetting van da Silva’s opvolgster en bondgenote Dilma Rousseff.
Die geschiedenis lijkt nu aan de kant te zijn gezet. Beide politici roepen op om een breed front te vormen om ‘de democratie te verdedigen’.
In een videospeech beargumenteerde de centrumrechtse Alckmin dat da Silva de enige garantie voor democratie is. ‘Zonder machtsoverdracht loopt onze democratie gevaar’, stelde Alckmin.
Dat Alckmin aan boord is gehesen om de centrumrechtse kiezer van da Silva te overtuigen, mag duidelijk zijn. Da Silva leidt nog steeds in de peilingen, maar Bolsonaro lijkt de achtervolging ingezet te hebben, zo tonen recente peilingen aan.
Amerikaanse druk
Voorlopig is het onduidelijk hoe de Braziliaanse kiezer zal reageren op het verbond. Een veel grotere factor van onzekerheid is desalniettemin Bolsonaro’s reactie op een mogelijk verlies.
De vrees voor een ‘Trumpiaans’ scenario is gegrond. Ook Bolsonaro probeert al geruime tijd de kiezer te voeden met het idee dat de verkiezingen wel eens ‘gestolen’ zouden kunnen worden. De stemcomputers zouden voorgeprogrammeerd zijn, aldus de zittende president.
In een opiniestuk in de Braziliaanse krant O Globo becommentarieert Scott Hamilton, Amerikaans consul in Rio de Janeiro, de stemmingmakerij van Bolsonaro. Maar ook de regering-Biden krijgt een veeg uit de pan. ‘De VS zou duidelijk moeten laten weten aan Bolsonaro dat geknoei met de verkiezingen beantwoord zullen worden met bestraffende sancties.’ Hamilton vindt bovendien dat de regering-Biden de democratische instellingen ‘agressiever’ zou moeten steunen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
