‘Boris Johnson wil een nieuw koninklijk jacht: “De droom van een oligarch met een midlife crisis”‘

Eindelijk. Een nieuw koninklijk jacht. Nu het idee voor de nieuwe schuit er is, schrijft Lia van Bekhoven, vraag je je af hoe de royals, en in het verlengde ervan het hele VK, het zo lang zonder hebben kunnen stellen.

De Royal Yacht Britannia werd in 1997 uit de vaart genomen en afgevoerd naar Edinburgh in Schotland waar het dienst ligt te doen als museum en tearoom. Onderdanen kunnen er tegen een stevig tarief zien hoe de andere helft leefde. Antwoord: tussen met veel glansstof beklede meubels. Niemand overigens die erg aan de oude schuit gehecht was, behalve de Queen. Die laatste pinkte destijds een traan weg bij de afscheidsceremonie. Het was het enige moment waarop de onderdanen hun staatshoofd geëmotioneerd zagen.

De nieuwe schuit gaat 200 miljoen pond kosten. Dat lijkt veel in een tijd waarin een vijfde van Britse kinderen niet genoeg te eten heeft, maar in termen van jachten is het niks. Voor een beetje zeewaardig statussymbool schuif je toch al gauw een miljard op tafel. Maar de Britse kiezer, toch al onzeker over het nut van een nieuwe Britannia, zou er geen penny meer voor over hebben. Het ontwerp zou ernaar zijn. De architect van het majestueuze Queen Mary 2 vergeleek de tekeningen met een schrobnetboot uit de jaren vijftig. Het deed anderen denken aan de droom van een oligarch met een midlife crisis.

De nieuwe, nationale vlaggenschuit is het geesteskind van Boris Johnson. Zijn bedoeling is de Britannia in te zetten als drijvende reclame voor handelsovereenkomsten in exotische, buitenlandse havens. Met herinneringen aan een, voor de Britten, glorierijk verleden, is het evengoed symbool voor een land dat onzeker is over zijn identiteit in de wereld na brexit.

Lamsvlees uit Wales

Ik zie er wel heil in. Je hoeft enkel te kijken hoe de Amerikaanse president de wereld verovert met zijn Air Force One. Dat toestel schreeuwt prestige. Waar het ook landt of opstijgt, drommen staan er met open mond naar te kijken. Hetzelfde geldt voor Marine One en de presidentiële motor ‘The Beast’. Niemand die om zo’n visitekaartje heen kan. Behalve de Britten. Want de soft power van de Windsors is net even harder. Zet William en Kate op een koninklijk jacht namens de Britse natie, laat James Bond via zoom binnenvallen, zet the Beatles zachtjes op surround sound en voordat je het weet hebben de Chinezen lucratieve handelsdeals gesloten voor Schotse whiskey en willen de Amerikanen alleen nog lamsvlees uit Wales. De combinatie van een dure boot en royals uit de internationale eredivisie is onverslaanbaar.

Maar Johnson kan in eigen land voor het koninklijk jacht geen hand op elkaar krijgen. Zijn tegenstanders beschouwen het als een politiek ijdelheidsproject van een regering, sneu graaiend naar symbolen van historische superioriteit. Zelfs partijgenoten van de premier vinden de investering ‘complete tijdsverspilling’ en ‘populistische onzin’.

Prins Charles, de meest vooraanstaande royal die van het schip gebruik zou maken sinds de 95-jarige Queen geen buitenlandse reizen meer onderneemt, zit niet om een nieuwe Britannia te springen. Voor William, met eveneens een scherp oog op de publieke opinie, zou het ook niet hoeven. Volgens de Daily Mail bedankte Buckingham Palace voor de eer de schuit te vernoemen naar prins Philip die in april overleed.

De Sunday Times schreef over ‘spectaculaire ruzies’ om de kabinetstafel over de kosten. Het ministerie van Defensie weigert voor de Britannia op te draaien omdat het alleen een commerciële en ceremoniële rol heeft. Ongeschikt voor militaire doelen zou het ook nog te klein zijn voor een congres of tentoonstelling. Bovendien heeft het maar twee masten, terwijl een koninklijk jacht drie vlaggen moet kunnen uitsteken, de koninklijke, de Britse en de vlag van de admiraliteit.

Voorlopig lijkt het alsof Britse handelsvertegenwoordigers in het buitenland hun zakenconnecties moeten overtuigen van de dynamiek van Global Britain zonder de PR, de luxe en de status van een koninklijk jacht.