In de donkere dagen voor kerstdag heeft het Hooggerechtshof van de staat Colorado voor opschudding gezorgd. Met 4 stemmen tegen 3 besliste het hof dat Donald Trump niet mag deelnemen aan de primary in de staat, die begin maart 2024 doorgaat. Het federale Hooggerechtshof kan deze beslissing nog ongedaan maken.
In een lang vonnis bekrachtigt het hof uit Colorado het besluit van een lagere rechtbank in de staat, die vond dat Trump zich bij de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021, en in de aanloop ervan, schuldig heeft gemaakt aan ‘opstand en rebellie’. ‘President Trump moedigde geweld en wetteloos gedrag aan om de vreedzame machtsoverdracht te verstoren’, vindt nu ook het Hooggerechtshof van Colorado, dat bestaat uit zeven rechters die onder Democratische gouverneurs werden aangesteld.
Maar het Hooggerechtshof gaat verder dan de lagere rechtbank. Het lagere hof dacht dat Trump als president niet viel onder artikel 3 van amendement 14 van de Grondwet, dat mensen die trouw gezworen hebben aan de Grondwet en zich vervolgens schuldig maakten aan opstand en rebellie niet langer verkiesbaar mogen zijn. De president wordt niet expliciet genoemd in dat artikel 3.
Het Hooggerechtshof van Colorado is een andere mening toegedaan en vond, met vier stemmen tegen drie, dat de president wél onder artikel 3 valt.
De uitspraak wordt pas van kracht op 4 januari 2024. In principe worden de kieslijsten op 5 januari vastgelegd, twee maanden voor de primary in Colorado. Donald Trump en zijn advocaten hebben tot 4 januari de tijd om beroep aan te tekenen bij het federaal Hooggerechtshof. In dat federaal Hooggerechtshof hebben 6 van de 9 rechters een Republikeinse signatuur. Drie van die 6 zijn door Trump zelf voorgedragen. Als het federaal Hooggerechtshof de zaak opneemt, is de kans groot dat het vonnis uit Colorado verworpen wordt. Al zijn er ook conservatieve grondwetsspecialisten, die vinden dat het Hooggerechtshof van Colorado het bij het rechte eind heeft.
Colorado koos in 2020 voor Biden, en zal dat in 2024 naar verwachting opnieuw doen. In die zin is er aan Colorado niet veel verloren voor Trump. Maar als het federaal Hooggerechtshof de beslissing van Colorado zou bekrachtigen, kan Trump overal onverkiesbaar worden.
In meerdere staten
Soortgelijke rechtszaken, die Trump moeten weghouden uit de primary’s, lopen in meerdere staten. Colorado is de eerste staat waarin dergelijke legale actie lukt. Enkele andere staten hebben een dergelijke schrapping uit de primary’s al afgewezen.
Ook in Colorado was de uitspraak verdeeld. De drie rechters die zich tegen de schrapping verzetten, hadden onder meer twijfels over de gevolgde procedure. De lagere rechtbank baseerde zich voor haar uitspraak over ‘opstand en rebellie’ op het rapport van de parlementaire commissie, niet op een veroordeling van Trump door een federale rechtbank. Het federaal proces rond 6 januari moet nog beginnen.
Ook in dat proces zal het federaal Hooggerechtshof een rol spelen. Speciaal aanklager Jack Smith heeft dat hof gevraagd om zich uit te spreken over het argument van Trump, dat al zijn daden als president van immuniteit genieten, ook al hadden ze niet direct betrekking op het uitoefenen van het presidentschap. Als het hof Trump in het gelijk stelt, komt er geen proces rond 6 januari tegen hem.
(lees verder onder de preview)
Positief voor Trump?
Donald Trumps woordvoerder Steven Cheung kondigde een snel beroep aan tegen de uitspraak van ‘het exclusief door Democraten aangesteld Hooggerechtshof’ in Colorado. Cheung karakteriseerde het als een ‘bijzonder on-Amerikaanse beslissing’, die belet dat ‘kiezers in Colorado kunnen stemmen op de kandidaat van hun voorkeur’.
Medestanders van Trump en Democratische of Republikeinse tegenstanders vermoeden dat de beslissing goed uitkomt voor de gewezen president. Trump zelf vermeldde ze dinsdagavond niet tijdens een kiesmeeting in Iowa. Maar zijn Republikeinse tegenstanders in de primary’s zagen zich verplicht om zijn kant te kiezen. Zelfs de meest radicale anti-Trumper, Chris Christie, sprong zijn vroegere vriend bij. ‘Hij moet door de kiezers van dit land verhinderd worden om president te zijn’, zei hij, en niet door een rechtbank.
De beslissing past ook in Trumps recente strategie om de zaken om te draaien, en de Democraten van ondemocratische acties en heksenjacht te beschuldigen. Zijn campagnemedewerkers begonnen kort na de beslissing in Colorado fondsen te werven met die boodschap: ‘Een regerende partij doet er alles aan om totale macht te vergaren over de VS door de verkiezingen te manipuleren tegen de grootste opponent’. De mededeling van de kiescampagne omschreef Trump als ‘een politieke outsider, die de noden en belangen van hardwerkende Amerikanen verdedigt’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier