Boliviaanse buitenlandminister: ‘Voor strijd tegen drugs hebben we hulp van Europa nodig’

Dit weekend, op 18 oktober, kiest Bolivia zijn nieuwe president. Het land is diep gepolariseerd. Niet alleen op politiek vlak, maar ook een zogenaamde rassenstrijd zou een belangrijke rol spelen. Knack sprak in Brussel met minister van Buitenlandse Zaken Karen Longaric. Zij hoopt vooral dat de verkiezingen vreedzaam kunnen verlopen.

Wat is uw motivering geweest om naar België te reizen?

KAREN LONGARIC: Er zijn verschillende redenen, maar ik ben vooral naar het Europese Parlement gekomen om te verduidelijken wat er zich de voorbije tien maanden in Bolivia heeft afgespeeld. Ik heb ook een ploeg van experten gevraagd om ons te ondersteunen bij de organisatie van eerlijke en vrije verkiezingen op 18 oktober. Het officiële bezoek moest in principe vijf maanden eerder gebeuren, maar door de coronacrisis werd dit uitgesteld. Daarnaast ben ik in België omdat België een belangrijke handelspartner is voor Bolivia. Wij exporteren veel goederen zoals hout, koffie en suiker naar België en vanuit België importeren wij ook veel goederen. Wereldwijd vormt Antwerpen de haven van de Europese Unie.

Ondertussen zijn Boliviaanse containers in Antwerpen helaas ook gekend voor hun grote ladingen cocaïne.

LONGARIC: Dat klopt. Wij zijn op de hoogte van die problematiek. Na Colombia en Peru is Bolivia het derde grootste productieland van cocaïne. Wij proberen in Bolivia de oorlog tegen drugs op te drijven, maar we kunnen die strijd niet alleen aan. We hebben de hulp nodig van de VS en van Europa. Er is geen enkel land, zelfs Colombia niet, die de strijd tegen de drugskartels alleen kan voeren.

Het voorbije jaar werden er opvallend meer grote drugsvangsten gedaan in Antwerpen. Heeft u daar een verklaring voor?

LONGARIC: Onze regering is nog maar tien maanden bezig. Dat is te kort om de strijd tegen drugskartels te voeren, maar toch zijn we erin geslaagd om in de voorbije tien maanden meer laboratoria te ontdekken en te vernietigen en meer drugsvangsten te vernietigen dan in de voorbije veertien jaar onder Evo Morales.

Dit weekend vinden de presidentsverkiezingen plaats in Bolivia. Wat moeten we hiervan verwachten?

LONGARIC: Niet alleen in Bolivia, maar in de hele wereld wordt er angstig uitgekeken naar die verkiezingen. Interim-president Jeanine Anez heeft zich ondertussen teruggetrokken als presidentskandidaat. Ze begrijpt goed dat het belangrijk is dat alle politieke partijen een coalitie moeten vormen om de democratie in Bolivia te versterken. We hebben hard gewerkt de voorbije tien maanden, maar we moeten nu voorkomen dat de Boliviaanse staat in elkaar stort. Ik noem de actie van interim-president Anez een belangrijke symbolische geste om de democratie in Bolivia te redden. Dit is de houding die wij als vrouwen willen uitdragen. We willen dat onze kinderen en kleinkinderen een gelukkig leven kunnen leiden in onze maatschappij. Niet alleen binnen de politiek. Zondag zal de bevolking zich moeten uitspreken over wie hun volgende president wordt. Wij zien het als onze plicht om vrije en eerlijke verkiezingen te organiseren en een vreedzame transitie te garanderen voor de politieke partij die de verkiezingen wint.

Volgens voormalig president Evo Morales werd er tijdens de verkiezingen op 20 oktober 2019 een staatsgreep tegen hem gepleegd.

LONGARIC: Evo Morales heeft ontslag genomen als president toen zijn verkiezingsfraude bekend werd gemaakt door de OAS (De Organisatie van Amerikaanse Staten, nvdr.) en door mensen uit zijn eigen partij. Zoals de Boliviaanse grondwet het voorziet, heeft Jeanine Anez vervolgens de eed afgelegd en de rol van president opgenomen. Gedurende de daarop volgende tien maanden heeft zij in een ongeziene crisis moeten handelen. De pandemie van covid-19 heeft Bolivia enorm hard getroffen. Naast het menselijke leed, daalden ook de prijzen van onze grondstoffen. Het is voor ons een titanenstrijd geweest om te vermijden dat confrontaties tussen Boliviaanse burgers in een burgeroorlog zouden uitmonden.

Morales beweert op verschillende congressen dat zijn afkomst de reden is waarom hij aan de kant is gezet. Klopt het dat de Boliviaanse elite racistisch is?

LONGARIC: Morales heeft zelf de rechten en vrijheden van etnische minderheden in Bolivia niet gerespecteerd. Dwars doorheen het territorium van inheemse bevolking heeft hij grote snelwegen gebouwd. Hij heeft mensen verplicht om te verhuizen naar andere regio’s. Hun tradities werden helemaal niet gerespecteerd. Morales gebruikt dit excuus als een paraplu om zijn eigen schendingen tegen de mensenrechten te maskeren. De Boliviaanse regering heeft nog veel werkpunten, waaronder meer aandacht voor diversiteit en vertegenwoordiging van de inheemse bevolking. Maar Morales liegt als hij beweert dat hij aan de kant is gezet louter en alleen omdat hij indiaanse roots heeft.

Onder president Morales vonden er gigantisch veel brandstichtingen plaats in Bolivia. Hoe is de situatie op dit moment?

LONGARIC: Het valt me op dat internationale media vooral over de bosbranden in Brazilië bericht hebben, maar zeer weinig over de bosbranden in Bolivia. Al decennialang bestaat in Bolivia de gewoonte om Amazonewoud te verbranden om er dan landbouwgrond van te maken. Voor de verkiezingen van 2019 vonden er enorm veel bosbranden plaats. Dit kwam doordat Morales een compromis had gesloten met boeren en boerinnen waarbij hij de facto de brandstichtingen toeliet in ruil voor politieke steun. Jeanine Anez heeft die wet opnieuw opgezegd. Wie nu brandsticht, zal gestraft worden. Uiteraard is dit nog maar de wet. Om het ook in de praktijk te kunnen controleren vragen we steun aan de internationale gemeenschap. We weten dat we op onze planeet het Amazonewoud nodig hebben om te kunnen overleven.

Hoe staat het ondertussen met de persvrijheid in Bolivia?

LONGARIC: Je moet in Bolivia maar de kranten openslaan, de tv aanzetten of naar de radio luisteren om te weten dat de persvrijheid hier bestaat. Ik kan je garanderen dat de meerderheid niet mals is voor de beslissingen die we met de regering van interim-president Jeanine Anez nemen. Het is de plicht van de pers om de regering te bekritiseren en om ons alert te maken op de gevolgen van onze beslissingen. Dat ik nu met u in Brussel spreek, is een voorbeeld van onze openheid naar journalisten.