‘Boef, Bart en Brusselmans: walgen we wel even hard?’

Mensenrechtenjuriste, onderzoekster en schrijfster Yousra Benfquih laat haar licht schijnen over de commotie rond Boef, #MeToo en meer: ‘Ik spring maar al te graag mee op de verontwaardigingskar, maar slechts als die bij elke halte even lang stilhoudt.’

Ik ben net terug van een weekje Marrakech, ‘Kech’ voor de kenners. Wanneer ik na mijn terugkomst de nieuwspagina’s raadpleeg, krijgt de afkorting van de rode koningsstad al gauw een andere connotatie. Nederlands-Algerijnse rapper Boef blijkt zich afgelopen week de woede van veel mensen op de hals te hebben gehaald nadat hij drie vrouwen die hem na oudejaarsnacht uit de brand hielpen bij een lekke band hoeren (‘kech’) noemde en er vervolgens in een tweede filmpje nog een schepje bovenop deed. Ik walg.

Boef biedt zijn excuses aan, maar het mag niet baten.

Columns en teksten op social media schieten als paddenstoelen uit de grond en een MNM-dj besluit zelfs om de plaatjes van de rapper niet langer te draaien.

https://twitter.com/KDebecker/status/948244326089461760Karolien Debeckerhttps://twitter.com/KDebecker

Beste #Boef. In de middeleeuwen hadden ze meer respect voor vrouwen dan jij. Excuses of niet, jou draai ik voorlopig NIET meer op de radio. https://t.co/13CFRvk1NV @MNMbe

— Karolien Debecker (@KDebecker) January 2, 2018

Krachtig signaal, denk ik. Tegelijk vraagt een stemmetje in mijn achterhoofd: hoe zit het met de honderden andere liedjes uit de internationale en lokale rap- en popscene die minstens even vrouwonvriendelijk zijn?

Voorbeelden legio, maar ik denk spontaan aan Lil’ Kleine, overigens beste maatjes met Boef: twee zomers geleden zong op elk festival het voltallige publiek luidkeels mee: ‘Als je bitch wil chillen is ’t geen probleem, dan ga ik erheen, ik kom niet alleen want ik heb drank en drugs.’

In een interview met HLN verduidelijkt de zanger dat hij zich van het shockeffect van zijn tekst niets aantrekt: ‘Ik snap wel dat ze verontwaardigd zijn, maar toch. In Amerika wordt er zo vaak over zo’n dingen gezongen en daar zegt niemand dan iets op. Het is zoals het is.’

De plaat werd op menig radiozender, MNM incluis, grijsgedraaid. Is het ook niet die radiozender die, zoals Samira Atillah eerder al schreef, mee de term ’tentsletjes’ hypte, in 2010 verkozen tot Woord van het jaar? Ik walg.

Over verkiezingen gesproken. In 2016 nog werd Donald Trump verkozen tot persoon van het jaar door Time. Je weet wel, de man die vindt dat je vrouwen gewoon bij de pussy moet grijpen. Niemand die daarna ging lopen brullen dat alle Amerikanen vrouwonvriendelijk zijn (hoewel ze de man wel degelijk tot hun president verkozen). Bij Boef daarentegen hoef je maar een seconde door reacties op sociale media te scrollen om te zien dat de uitspraak van de rapper meteen wordt gelinkt aan zijn achterlijke achtergrond: ‘Het is gewoon hoe al dat mansvolk vrouwen ziet. Hoeren. Tenzij gesluierd opgesloten en studerend thuis of getrouwd als kweekmachine. Leuk volk toch.’ Of een ander staaltje: ‘Hier zijn mannen en vrouwen gelijk! Staat je dat niet aan moet je opzouten naar je land van herkomst.’ Ik walg.

Ook dichter bij huis komen allerhande verkiezingen dichterbij. In de laatste poll van Humo blijkt Bart De Pauw, je weet wel, de man die door talrijke vrouwen in het Vlaamse medialandschap werd beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag, voor de lezers Man van het Jaar én Bekwaamste tv-figuur van 2017. Ik walg.

In diezelfde poll prijkt Theo Francken bovenaan de lijst van politici van het jaar. Francken, je weet wel, de man die Soedanezen terugstuurde die vervolgens bij aankomst werden gefolterd. Ik walg.

Gelukkig draaien verkiezingen ook al eens gunstig uit. Zo moet Trump plaatsmaken voor #MeToo: Time riep voor 2017 de vrouwen die wereldwijd de stilte doorbraken over seksueel misbruik uit tot de belangrijkste personen van het jaar, en beschouwt de beweging dan ook als dé sociale revolutie van de afgelopen decennia. Daar kan Humo wat van leren.

Maar ook op vele andere platformen is er nog werk aan de winkel. Zo kan ik het al lang niet meer opbrengen om naar De Slimste Mens ter Wereld te kijken, waar de ene seksistische grap na de andere de revue passeert. Tijdens de deelname van stand-up comedian Kamal Kharmach vroeg Erik van Looy aan schrijver Herman Brusselmans – die in een recente column zangeres Anouk nog een blonde del noemde die weigert de pil te slikken – naar de koosnaampjes die hij gebruikt. ‘Vuile hoer’, beaamt de laatste, ‘want alle vrouwen zijn vuile hoeren’. Kamal, die op dat moment van zijn glas water drinkt, spuwt het uit: ‘alei, gast’. Ik walg.

Nog een laatste verkiezing om mee af te sluiten. Terugblikkend op een bewogen 2017 kiest VRT nieuwsanker Wim De Wilder de affaire De Pauw en de beweging achter #MeToo als dé thema’s van het jaar, een jaar waarin volgens hem een grote verschuiving plaatsvond rond de ethische normen met betrekking tot seksueel overschrijdend gedrag.

Ik mag hopen dat die verschuiving effectief in beweging blijft en dat we ons niet schuldig maken aan selectieve verontwaardiging. Dat wie de plaatjes van Boef weigert te draaien, ook de volumeknop uitzet bij Lil’ Kleine, Robin Thicke (Blurred Lines, bekritiseerd als rape song maar toch razend populair in 2013), en consorten. Dat wie Bart De Pauw een problematisch figuur vindt, hem niet kiest tot man van het jaar. Dat wie afgeeft op Boef, straks geen Temptation Island kijkt, of morgen een ‘boer zoekt hoer’-affiche naar de drukker stuurt voor een fuif van zijn of haar studentenvereniging.

Want ja, ik spring maar al te graag mee op de verontwaardigingskar, maar slechts als die bij elke halte even lang stilhoudt. Laat ons walgen bij élke vorm van seksistisch gedrag, niet enkel wanneer het afkomstig is van iemand met een uitgelezen kleurtje en zodoende aanmaakhout levert voor het anti-islamvuurtje dat we maar al te graag doen oplaaien, al helemaal in verkiezingstijden.

Overigens is censuur zelden een verstandige weg. Een lied meer of minder, hoe problematisch de lyrics ook, zal weinig veranderen aan de wijdverspreide misogyne cultuur van seksualisatie van vrouwen. Het is die cultuur – die heus niet alleen de muziek- en filmindustrie plaagt, en waarop Boef of ‘zijn volkje’ ook zeker geen patent heeft -die we collectief aan de kaak moeten stellen.

Niet door de volumeknop lager te zetten, maar net door luid en duidelijk te praten en door resoluut in te zetten op gendergelijkheid in het onderwijs, de kunsten en ver daarbuiten.