Het voorstel van Joe Biden om in aanloop naar de volgende presidentsverkiezingen niet langer Iowa en New Hampshire als eerste staten in de Democratische verkiezingscyclus te nemen, maar ze te vervangen door het meer diverse South Carolina, is vrijdag bekrachtigd door de bevoegde partijcommissie. Maar er is volop verzet en kritiek.
De volgorde van voorverkiezingen in de presidentiële cyclus lag lange tijd grotendeels vast: eerst kwam Iowa, waar een caucus gehouden werd. Die caucus is een speciale voorverkiezing, met onder meer overleg tussen de kiezers die in kleine groepen vergaderen. De sessie in Iowa werd een week later gevolgd door een echte primary in de staat New Hampshire. New Hampshire is sinds 1920 de eerste primary van de presidentiële cyclus (Iowa is sinds 1972 de eerste caucus). Na New Hampshire volgde een caucus in Nevada, en als vierde evenement was er de voorverkiezing in South Carolina.
In het nieuwe voorstel komt South Carolina eerst, drie dagen later gevolgd door zowel New Hampshire als Nevada (met grote latino bevolking). Op deze staten volgen Georgia en Michigan. Nadat deze vijf staten hun voorverkiezingen hebben gehad, is het tijd voor Super Tuesday met een grote hoeveelheid staten die tegelijk hun primary houden. Nog een ingreep: Nevada zal niet langer een caucus hebben, maar krijgt zoals de andere staten een echte primary.
De verklaarde bedoeling is onder meer dat niet langer twee kleine, grotendeels witte staten – Iowa en New Hampshire – de eerste lijnen uitzetten in het verkiezingsproces om vervolgens de uiteindelijke selectie aan grotere, meer diverse staten over te laten. South Carolina, waar zwarte kiezers een meerderheid vormen tijdens de Democratische voorverkiezingen, lijkt qua samenstelling van de bevolking meer op de rest van het land dan Iowa of New Hampshire. Die diverse bevolking zal in het nieuwe voorstel van bij het begin een stem krijgen en de lijn uitzetten.
Staatsbelang? Eigenbelang?
Waarom South Carolina? Het is in meerderheid een Republikeinse staat, waar de Democratische presidentskandidaten tijdens de voorverkiezingen in de nieuwe regeling veel geld zullen spenderen zonder enige hoop dat ze in de staat uiteindelijk de Republikein zullen verslaan.
Partijvoorzitter Jaime Harrison is uit de staat afkomstig, maar volgens The Washington Post was hij tot donderdag zelf niet op de hoogte dat South Carolina de eerste staat zou worden.
Biden gaf in een brief aan de commissie volgende uitleg: hij wil economische, geografische en demografische diversiteit, maar het belangrijkste, schreef hij, is dat zwarte kiezers, ‘die de ruggengraat van de Democratische Partij vormen’, vroeger in het proces ‘een luidere stem’ krijgen. Hij wil ook af van de caucussen die, omdat ze een vergadering veronderstellen, een beperkte kiestijd toelaten, en daarom ondemocratisch zijn. De volgorde van staten zou vanaf nu geregeld aangepast worden.
Er is ook een andere reden denkbaar waarom South Carolina als eerste uit de bus komt. Bij de voorverkiezingen in 2020 stapelde presidentskandidaat Biden de slechte resultaten op tot hij in South Carolina triomfeerde. Hij werd voordien vierde in Iowa, vijfde in New Hampshire en tweede in Nevada. Tot dan waren Bernie Sanders en Pete Buttigieg de meer succesrijke kandidaten, en leek de kandidatuur van Biden ten dode opgeschreven. South Carolina deed Biden niet alleen opleven, de staat maakte hem voor eens en altijd de koploper. Waarnemers zien in de huidige ingreep rond South Carolina een soort bedanking van Biden, en ook een signaal dat hij wellicht opnieuw kandidaat zal zijn.
Als hij inderdaad opnieuw presidentskandidaat wordt, zei David Axelrod aan CNN, is de boodschap van de nieuwe kalender aan potentiële tegenkandidaten binnen de partij: ‘Vergeet het maar’.
Axelrod, vroeger campagnemanager van kandidaat Barack Obama en diens topadviseur toen Obama president werd, noemt het ‘wijs’ dat de partij grotere diversiteit zoekt aan het begin van de verkiezingsprocedure. Maar tegelijk was er iets speciaals aan de dunbevolkte gebieden waar kandidaten een bijna intiem contact met de bevolking konden hebben en waar een nobele onbekende kandidaat met relatief weinig geld naam kon maken. Dat lukte Jimmy Carter in 1976. Dat lukte Obama in 2007-08. Obama bracht 87 dagen door in Iowa. In South Carolina leek het er in 2008 op dat ook de zwarte kiezers een zwarte presidentskandidaat als onrealistisch afwezen. Pas toen Obama in Iowa toonde dat hij wel degelijk witte kiezers kon overtuigen, veranderden ze hun mening.
Een staat als South Carolina is veel groter en diverser, wat het moeilijker maakt om zonder veel geld indruk te maken. Aan geld zal Biden geen gebrek hebben bij een nieuwe kandidatuur.
Problemen
Dat Iowa zou sneuvelen als eerste etappe in het verkiezingsproces werd verwacht. De staat had in 2020 de stemmentelling verknald, zodanig dat pas na goed een week duidelijk werd dat niet Pete Buttigieg maar wel Bernie Sanders de caucus had gewonnen.
New Hampshire is een andere zaak. Daar worden de primary’s georganiseerd door de overheid, en is in de staatswet opgenomen dat de primary als allereerste in het land moet doorgaan. De vertegenwoordigers van de staat (en die van Iowa) stemden in de commissie tegen de nieuwe kalender, en die van New Hampshire suggereerden dat ze zich niet zullen houden aan de volgorde als het partijbestuur het voorstel bekrachtigt. Dat kan hen op sancties komen te staan, maar de nationale partij kan een staatspartij niet verbieden om af te wijken van het schema.
In andere staten heeft de partij de toestemming nodig van de staatsoverheid om de datum aan te passen. Dat is onder meer het geval in Georgia, waar de Republikeinse minister van Binnenlandse Aangelegenheden Brad Raffensperger en de Republikeinse gouverneur Brian Kemp hun toestemming moeten geven.
In het voorliggende voorstel hebben Nevada en New Hampshire, twee staten die ver van mekaar liggen, zonder rechtstreekse verbinding, op dezelfde dag hun primary. Die primary’s gaan volgens de kalender drie dagen na de primary van South Carolina door. Dat maakt het heel lastig voor kandidaten om in de twee staten campagne te voeren, of hun campagne om te gooien op basis van de uitslag in South Carolina.
Wat met ethanolsubsidies?
Er is nog een probleem: tot dusver verliepen de primary’s grotendeels parallel voor de twee partijen. Dit voorstel verbreekt de gelijktijdigheid, want de Republikeinen blijven bij het oude schema. In sommige staten met open primary’s, zoals Michigan, of South Carolina zelf, kan dat verwarring stichten. In de staten met open primary kunnen alle kiezers zelf uitmaken in welke primary ze stemmen, de Democratische of de Republikeinse. Primary’s op verschillende data maken het proces ingewikkelder en onoverzichtelijker, openen potentieel pistes voor fraude.
Wie van de mogelijke kandidaten, vroegen specialisten zich ook al af, is gebaat of geschaad bij de nieuwe regeling? Het lijstje van de degenen die voordeel boeken, beperkt zich tot dusver tot één: Joe Biden. De consensus is dat de linkervleugel met Bernie Sanders en Elizabeth Warren weinig kans maakt in South Carolina. Sanders heeft al enkele keren, onder meer in 2020, zijn tanden stukgebeten op de staat. Pete Buttigieg, de minister van Transport, had in het verleden moeite om zwarte kiezers voor zich te winnen. In 2020 behaalde Biden in South Carolina 39 procent van de stemmen, tegen 15 voor Sanders, 8 voor Buttigieg en 7 voor Warren.
Er zit ook een inhoudelijk aspect vast aan de kalender. Iowa is een landbouwstaat. De landbouwkermis in hoofdstad Des Moines, met gefrituurde boter en stieren die gewichtsrecords breken, was verplichte kost voor presidentskandidaten. 40 procent van de maisproductie in de staat wordt verwerkt tot biobrandstof, ethanol, en vele kandidaten zegden hun steun toe aan de aanzienlijke subsidies voor de ethanolsector, ook als ze dat voordien niet hadden gedaan (cf. Bernie Sanders). Betekent de nieuwe kalender dat de ethanolsubsidies in het gedrang komen? Wat kunnen kandidaten in South Carolina met beloftes ondersteunen?
In februari 2023 komt het voltallig Democratisch partijbestuur samen om de nieuwe kalender goed te keuren of bij te sturen. Op dat moment zal duidelijk zijn welke sancties zullen worden toegepast voor plaatselijke partijafdelingen die zich niet houden aan de opgelegde volgorde, of voor kandidaten die deelnemen aan verkiezingen in staten waar wordt afgeweken van de voorgestelde data.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier