Biden sluit presidentschap af met reeks opvallende maatregelen

Niet alleen Donald Trump, maar ook Joe Biden domineert het nieuws. De uittredende president probeert in zijn laatste dagen zijn nalatenschap glans te geven met een geblokkeerde megadeal, omgezette doodstraffen, wapenverkoop aan Israël, een mijnopening en enkele sociale maatregelen.

Dat Jimmy Carter stierf, was om meerdere redenen droevig nieuws voor Joe Biden. Hij had een goede band met zijn voorganger, die hij als persoonlijke vriend beschouwde. Maar meteen volgden ongemakkelijke vergelijkingen tussen de twee.

Beiden dienden slechts één termijn. Beiden kregen te maken met economisch noodweer dat herverkiezing onmogelijk maakte. Carter werd gezien als eerbaarder dan zijn voorganger Richard Nixon, die halverwege zijn tweede ambtstermijn opstapte, en zijn opvolger Ronald Reagan. Biden ziet zichzelf ongetwijfeld als moreel superieur aan Donald Trump, zijn voorganger én mogelijke opvolger.

Toch was dat niet waar de commentatoren zich op richtten. De vraag die naar voren kwam: wie van hen faalde meer, Carter of Biden?

Op een vergelijking inzake mislukking is geen enkele zittende president tuk.

Wat kan zijn opvolger leren van Carter? vroeg een journalist aan Biden:

‘Fatsoen, fatsoen, fatsoen’, luidde het antwoord.

Dat viel dan weer slecht bij Trump, die Biden de Nieuwjaarsaanslag in New Orleans in de schoenen wou schuiven. Dat deed hij op basis van een incorrect bericht van Fox News, waaruit Trump concludeerde dat die aanslag was gepleegd door een illegale migrant, en dus eigenlijk het resultaat was van de ‘open grenzen’ van Biden.

Biden pleitte voor geduld alvorens conclusies te trekken. De verdachte bleek een Amerikaan uit Texas.

Jimmy Carter (100) overleden: ‘Hij was de beste ex-president van de VS ooit’

De kloof tussen de twee presidenten zal niet meer gedicht worden.

Maar via activiteiten allerhande probeert het Bidenkamp de frustratie enigszins te verlichten en de eigen verdiensten wat meer glans te geven.

Vrijdag blokkeerde de president de gigadeal, waarbij het Japanse Nippon Steel de Amerikaanse staalgigant U.S. Steel zou kopen voor 14,1 miljard dollar. De verkoop van U.S. Steel houdt volgens Biden ‘een potentieel risico in voor de nationale veiligheid van de VS’ en kan daarom niet doorgaan. ‘Het is mijn plicht als president te verzekeren dat de VS, nu en in de verre toekomst, een sterke staalindustrie heeft, die in binnenlandse eigendom is.’

Nippon Steel, dat via U.S. Steel de Amerikaanse markt wou aanboren, gaat in beroep tegen de beslissing en stelt dat de regering Biden geen bewijsmateriaal heeft geleverd voor het potentieel risico.

Biden volgde de lijn van de vakbonden bij U.S. Steel, die vrezen dat de overname een sociaal bloedbad zou teweegbrengen. Sommige van Bidens topmedewerkers – onder meer minister van Buitenlandse Zaken Blinken en veiligheidsadviseur Jake Sullivan – waren tegen deze protectionistische maatregel, die volgens hen de relaties met Japan dreigt te verstoren.

Antimonium, en de doodstraf

Ook vrijdag gaf Biden toestemming aan een exploitant in Idaho om een antimonium- en goudmijn te openen. Er was voorafgaand een overeenkomst gesloten met inheemse groepen, al blijft de vrees dat de mijnbouw gevolgen zal hebben voor de zalmpopulatie reëel en kunnen milieugroepen de vergunning nog aanvechten. De mijn zou tegen 2028 een derde van de antimoniumconsumptie van de VS moeten dekken, en heeft als bedoeling de Chinese hegemonie inzake antimonium tegen te gaan. Antimonium kan gebruikt worden in legeringen voor kogels, voor batterijen en brandvertragers.

Net voor kerstdag liet hij de straf van 37 van de 40 terdoodveroordeelden in federale gevangenissen omzetten in levenslang. Uitzonderingen zijn Dhzokhar Tsarnaev, die werd veroordeeld voor zijn aandeel in de aanslag tijdens de marathon van Boston in 2013, Robert Bowers, die veroordeeld een schietpartij in een synagoge in Pittsburgh, waarbij 11 mensen het leven lieten, en Dylann Roof, die werd veroordeeld nadat hij in een zwarte kerk in Charleston, South Carolina, een bloedbad aanrichtte.

Biden had eerder strafverlagingen toegekend aan bijna 1500 veroordeelden van niet gewelddadige misdrijven.

De president had ooit beloofd de doodstraf te zullen afschaffen. Dat is er niet van gekomen, en nu Trump aankondigde dat er onder hem weer méér doodstraffen zullen komen, leek dit een preventieve, verdedigende maatregel.

Extra wapens voor Israël

De andere preventieve maatregel die Biden overweegt – preventieve gratie voor tegenstanders van Trump – is (nog?) niet beslist. Biden kende donderdag wel Presidential Citizens Medals toe, aan twee figuren die van zo’n preventieve gratie zouden kunnen genieten. Het ging om Liz Cheney en Bennie Thompson, die het parlementair onderzoek naar de bestorming van het Capitool leidden. Vooral Republikein Cheney werd daarbij onder vuur genomen door Trump en zijn aanhangers, en Trump heeft al vervolging van haar in het vooruitzicht gesteld. Ze ontving van Biden de op een na hoogste onderscheiding die een burger kan te beurt vallen.

Biden overweegt preventieve gratie voor politieke tegenstanders van Trump

Zaterdag gaf Biden ook een erelintje aan Hillary Clinton, ook iemand die door Donald Trump is bedreigd met vervolging. Zij ontving de hoogste burgerlijke onderscheiding, de Presidential Medal of Freedom.

Nog zaterdag werd bekend dat de VS voor 8 miljard dollar wapens aan Israël zullen verkopen, onder meer offensieve wapens en wapens die een zware ravage kunnen aanrichten onder burgerpopulaties, zoals 500 pond-bommen. Het was een ultieme boodschap van de president dat hij sinds de Hamas-aanval van 7 oktober 2023 resoluut en standvastig de kant van Israël gekozen heeft, wat ook mensenrechtenorganisaties en linkse opposanten binnen de eigen partij daarover zegden, en wat ook Donald Trump daarover zegt.

Eén rechter meer dan Trump, minder steun voor transpersonen

Enkele dagen eerder kondigde de president, enigszins triomfantelijk, aan dat 235 door hem benoemde federale rechters geconfirmeerd zijn door de Senaat, en dat die rechters ‘het meest demografisch divers’ zijn in de geschiedenis van het land. Met 235 deed het één benoeming beter dan Donald Trump. Maar op het allerhoogste niveau kon hij slechts één rechter voor het Hooggerechtshof benoemen, tegen drie voor Donald Trump.

Hij liet de studieschulden van 55000 ambtenaren kwijtschelden en stelde dat daarmee in zijn ambtstermijn 5 miljoen Amerikanen hebben genoten van studieschuldvermindering – minder dan hij had vooropgesteld, maar toch veel.

Wie notoir niet krijgen wat Biden beloofde, zijn transpersonen. In de verkiezingen speelden de Republikeinen vroegere steun van Kamala Harris voor terugbetaalde transitieoperaties uit in eindeloos veel campagnefilmpjes. President Biden heeft zich in het verleden uitgesproken voor de uitbreiding van transrechten. Maar in zijn laatste dagen worden een aantal aangekondigde maatregelen niet doorgevoerd, daarbij beschermende maatregelen voor transgender-atleten. Biden ondertekende recent wetgeving die de terugbetaling voor operaties van transkinderen van militairen ongedaan maakt.