Biden houdt zich staande tijdens persconferentie: geeft dat hem enig respijt?

Ze begon niet goed, maar uiteindelijk kon de persconferentie van de Amerikaanse Joe Biden ermee door. Volstaat dat om de steeds luidere roep om een andere presidentskandidaat in zijn Democratische Partij te stoppen, of zelfs maar te dempen? Biden zelf leek een opening te laten voor een andere kandidaat, hoewel hij ook benadrukte dat hij zichzelf als ‘de meest gekwalificeerde presidentskandidaat’ beschouwt.

Het moest de kroon zijn op Bidens buitenlandpolitiek: een NAVO-top in Washington, eensgezind, met een Amerikaanse president die zichzelf een pluim op de hoed kan steken voor de coalitie die hij rond Oekraïne wist te smeden en bijeen te houden. Ook de timing was niet onschuldig. De NAVO-top vond plaats in de week voordat Donald Trump en de Republikeinse Partij hun conventie houden. Biden wilde de tegenstelling benadrukken tussen zijn aanpak en die van de vorige president, die het bondgenootschap en de steun aan Oekraïne ter discussie stelt.

Een glorieweek is het niet geworden. Zowel commentatoren als partijgenoten verwachtten uitschuivers van de president, na het rampzalige televisiedebat van twee weken geleden. De persconferentie die een gloriemoment had moeten zijn, werd een mondeling examen om te bewijzen dat Biden nog naar behoren kan functioneren.

De kandidaat haalde min of meer een voldoende. Goed een uur voor de persconferentie begon, had hij de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in diens bijzijn verward met de Russische president Vladimir Poetin. Hij herpakte zich meteen. Bij het begin van de persconferentie maakte hij van Donald Trump zijn vicepresident terwijl dat Kamala Harris moest zijn. Die fout corrigeerde hij niet.

Maar los daarvan beantwoordde Biden bijna een uur lang vragen over de toestand waarin de wereld zich bevindt, en over zijn eigen toekomst als presidentskandidaat. Hij kwam niet altijd uit zijn woorden, en wat hij zei was niet altijd helder, maar buitenlandse onderwerpen zijn Bidens passie en hij beheerste de materie. Hij maakte het onderscheid tussen hem en zijn rivaal Trump. ‘Ik geloof dat de Amerikanen begrijpen dat dit land sterker is door onze allianties.’

‘Anderen kunnen ook winnen’

Maar de belangstelling ging niet in de eerste plaats uit naar politieke verschillen. Journalisten wilden vooral weten of Biden in staat is Trump te verslaan en nog eens vier jaar president te zijn.

Biden ontkende dat zijn omgeving zijn werkdag zwaar had ingeperkt. Zijn medewerkers hadden eerder de neiging dingen toe te voegen, aldus de president. Hij vond het verstandiger zijn activiteiten te ‘doseren’, wat volgens hem niet betekent dat hij niet paraat was tijdens crisissen.

‘Ik denk dat ik de meest gekwalificeerde persoon ben voor deze baan’, zei hij, maar hij gaf dit keer ook toe dat ‘anderen Trump in de herfst kunnen verslaan’. Maar: ‘Het is lastig om van nul af aan te beginnen.’

Als de afgevaardigden niet voor hem willen stemmen als presidentskandidaat op de Democratische Conventie in Chicago in augustus, staat hen dat vrij, aldus Biden. Mocht hij ervan overtuigd zijn, of er door zijn team van overtuigd worden, dat Trump hem zou verslaan, dan zou hij openstaan voor een andere kandidaat. Maar dat zal volgens Biden ‘niet gebeuren’. Vorige week vrijdag, tijdens een interview met tv-zender ABC, had Biden nog gezegd dat alleen ‘de almachtige God’ hem zou kunnen overtuigen zijn kandidatuur in te trekken.

Van Pelosi tot Clooney

Na dat interview met ABC probeerde de Bidencampagne de kritiek binnen zijn partij te ontzenuwen. De president richtte een brief aan de Democratische vertegenwoordigers in het Huis van Afgevaardigden waarin hij duidelijk maakte dat zijn beslissing genomen was: hij zou presidentskandidaat blijven.

Dinsdag zette gewezen speaker Nancy Pelosi die uitspraak weer op de helling door te verklaren dat men Biden de tijd moest geven om zelf een beslissing te nemen. Die, zo zei Pelosi, kon er na de NAVO-top komen. Alsof Biden een dag eerder niet geschreven had dat hij door zou gaan.

Sindsdien zwelt de stroom van Democratische verkozenen die Biden oproepen om zijn kandidatuur in te trekken en een stap opzij te zetten, gestaag aan. Sommigen noemen Kamala Harris als hun voorkeurskandidaat, anderen stellen een mini-primary tussen meerdere kandidaten in het vooruitzicht.

Tot dusver hebben 15 van de 213 Democratische leden van het Huis van Afgevaardigden en 1 senator aangegeven dat ze daadwerkelijk een andere kandidaat willen. Maar veel meer verkozenen weigeren de kandidatuur van de president te verdedigen. Acteur George Clooney, die over de kwestie overleg pleegde met voormalig president Barack Obama, zei zijn steun aan de presidentscampagne op. Voor alle duidelijkheid: Obama ondersteunde Clooneys standpunt niet, maar hij deed volgens Politico geen enkele poging om het opiniestuk van de acteur tegen te houden, of om hem op andere gedachten te brengen. Bovendien is Clooney lang niet de enige Democratische geldschieter en sympathisant die heeft afgehaakt.

Biden behoudt voorlopig de steun van de zwarte en latino fracties in het Congres, van de linkervleugel in de partij en van een deel van de geldschieters. Of dat volstaat om zijn kandidatuur te redden, zal afhangen van wat er de komende dagen gebeurt. Op veel niveaus binnen de partij is er overleg aan de gang. Er is ook, bericht nieuwszender CNN, overleg tussen Nancy Pelosi en Barack Obama over de toekomst van de kandidatuur.

Daarbij worden nogal wat overwegingen gemaakt. Zo vindt een meerderheid van de kiezers dat Biden niet opnieuw de Democratische kandidaat mag zijn. Donderdag publiceerden ABC en The Washington Post een peiling waaruit blijkt dat 67 procent van de kiezers wil dat Biden zijn campagne stopzet. Zelfs een kleine meerderheid van Bidenkiezers wil een andere kandidaat.

En er speelt nog een ander factor: als de presidentskandidaat faalt, falen ook de kandidaten voor het Congres. In sommige gebieden peilt de Democratische kandidaat-senator of -volksvertegenwoordiger beduidend beter dan Biden. Maar algemeen geldt dat een wanprestatie op presidentieel niveau ook de andere kandidaten beschadigt. En dat kan de Democraten de toch al heel broze meerderheid in de Senaat kosten, en alle hoop op een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden de kop indrukken. Een tegenvallende presidentskandidaat kan de politieke carrière van die kandidaten breken. Sommige Congresleden die zich tegen de kandidatuur van Biden hebben uitgesproken, staan voor nipte herverkiezingen.

Geregisseerde interviews

Binnen de partij heerst bovendien nogal wat ontevredenheid over het rookgordijn dat de entourage van de president optrekt rond de toestand van Biden. Het was al bekend dat het presidentiële vliegtuig werd uitgerust met minder hoge trappen, of dat Biden tijdens meetings een handmicrofoon gebruikt omdat microfoons op het spreekgestoelte niet volstaan om zijn fluisterstem te capteren. Ook het aantal activiteiten en persconferenties van de president was al teruggeschroefd – de solopersconferentie van donderdag was Bidens eerste sinds november.

Daarnaast is vorige week gebleken dat het Witte Huis radiointerviews voor de president geregisseerd heeft. Men liet de interviewers kiezen uit een reeks voorgekauwde vragen, die Biden in staat stelden een voorbereid antwoord te geven. Een van de interviewers, in Pennsylvania, nam vorige week ontslag nadat ze had toegegeven dat ze vier vragen had gekozen uit de acht die het Witte Huis haar had voorgeschoteld. Een tweede radiostation, in Wisconsin, dat eveneens vorige week een interview had met de president, had niet alleen de voorgestelde vragen gesteld, maar had op verzoek van het Witte Huis ook twee passages uit het interview geschrapt omdat ze feitelijk onjuist waren.

Het wekt geen vertrouwen, vinden critici binnen de Democratische partij, dat een president zich moet bedienen van geregisseerde en bijgewerkte interviews.

Wordt vervolgd.