Jarenlang werd de Tulsa Race Massacre onder de mat geveegd. Joe Biden wil dat de nabestaanden genoegdoening krijgen.
Op 31 mei 1921 ging de 7-jarige Viola Ford Fletcher slapen bij haar thuis in het Greenwood District in de Amerikaanse stad Tulsa. Greenwood was toen een van de meest welvarende zwarte buurten in heel de Verenigde Staten: een eiland te midden van de rassensegregatie en het sektarische geweld van groepen zoals de Ku Klux Klan.
Daags nadien lag zowat de hele wijk in de as. Op zwart-witfoto’s uit die tijd blijft er van het Greenwood District helemaal niets over, alsof er een verwoestend tapijtbombardement over heen ging. Precies een eeuw geleden werd het rijke stadsdeel, opgebouwd door afstammelingen van slaven, helemaal vernield door een menigte witte plunderaars en brandstichters die het succes van het andere ras niet kon verdragen. Achtduizend mensen werden daarbij dakloos.
Tijdens de Tulsa Race Massacre werden meer dan 1.000 huizen en winkels gespreid over 35 huizenblokken van het Greenwood District aangevallen en vernield. Op straat werden buurtbewoners doodgeschoten, mannen werden opgesloten in brandende huizen. De massamoord, een van de ergste episodes van rassengeweld in de Amerikaanse geschiedenis, is omschreven als een Amerikaanse Kristallnacht. Bij die pogrom uit 1938 werden in heel nazi-Duitsland joden aangevallen.
De 107-jarige Viola Ford Fletcher getuigde recentelijk voor de Senaat dat ze zich nog steeds de lichamen van mensen die op straat werden neergeschoten voor de geest haalt. De oudste overlevende van de massamoord vertelde dat ze zich de rook en het geschreeuw herinnert. ‘Elke dag heb ik de massamoord herbeleefd’, zei ze. ‘Misschien kan ons land het vergeten, maar ik alvast niet.’
Medeplichtige overheid
De Tulsa Race Massacre werd ontketend toen een jonge zwarte man, Dick Rowland, beschuldigd werd van het aanranden van een witte vrouw. Nadat een groep zwarten trachtte te voorkomen dat hij gelyncht zou worden, kwam een gewapende witte menigte op de been die naar Greenwood trok.
De aanvallers werden deels bewapend door het stadsbestuur van Tulsa, in de staat Oklahoma, dat naar eigen zeggen een gewelddadige opstand wilde stoppen. Ook met medeweten van de autoriteiten werd uit vliegtuigen brandbommen gegooid op Greenwood en geschoten op vluchtende bewoners.
Rowland werd uiteindelijk vrijgesproken van de aanranding nadat het gerecht tot de slotsom kwam dat hij waarschijnlijk struikelde en per ongeluk de arm van de vrouw aanraakte.
Hoeveel doden er vielen die nacht is nooit precies vastgesteld. Een onderzoekscommissie kwam in 2001 uit op 39 dodelijke slachtoffers, onder wie 13 blanken. Volgens geschiedkundigen kwamen eerder 300 mensen om het leven. Nog steeds worden lichamen geïdentificeerd die in massagraven werden aangetroffen.
Jarenlang werd er met geen woord gerept over de gebeurtenis. Ze werd in Tulsa niet herdacht, zelfs niet door de zwarten van de stad. Documenten en bewijsstukken verdwenen uit archieven. De broer van Viola Ford Fletcher, de 100-jarige Hughes Van Ellis, getuigde in dezelfde hoorzitting dat de nabestaanden werd aangepraat dat ze geen gerechtigheid verdienen, ‘en dat we minder zijn dan blanken.’ Geen enkele dader moest voor een rechter verschijnen.
Genoegdoening
Sinds enkele jaren klinkt een roep om genoegdoening. Nabestaanden en overlevenden willen dat de overheid met schadevergoedingen over de brug komt. President Joe Biden wil ze daarbij helpen.
Dinsdag trok Biden naar Tulsa om met overlevenden en nabestaanden te spreken, als eerste president die de massamoord herdenkt. Tijdens een toespraak beloofde Biden de nabestaanden dat hij de waarheid naar buiten zou brengen. ‘We bewijzen onszelf geen dienst door te doen alsof dit nooit gebeurd is.’ Volgens hem werd altijd geprobeerd Tulsa uit het Amerikaanse geheugen te wissen.
Springend naar de huidige tijd wees Biden op de raciale discriminatie op de huizenmarkt in de VS, die hij ‘agressief’ wil aanpakken, en de inkomenskloof waar gekleurde mensen mee kampen. Het Witte Huis presenteerde dinsdag een serie maatregelen die daar na jaren van veronachtzaming verandering in moet brengen.
Het gaat bijvoorbeeld om het bevorderen van huisbezit en steun bij het het opzetten van kleine bedrijven in achtergestelde gemeenschappen. Die zouden moeten profiteren van overheidsaanbestedingen, ter waarde van 100 miljard dollar in de komende vijf jaar.
Biden veroordeelde ook de ‘absoluut ongekende’ aanvallen op het stemrecht van Zwarte Amerikanen. Sinds de verkiezingen is het aantal Republikeinse wetsvoorstellen die de toegang van minderheden tot stemhokjes beperken, fors toegenomen. Biden probeert nu een wet door het Congres te krijgen die de toegang tot de stembus garandeert.
