Berlusconi: ‘Italiaanse begroting onder controle dankzij mij’

Silvio Berlusconi grijpt terug naar het verleden. Zijn partij verandert opnieuw van naam, maar ook zijn retoriek doet belletjes rinkelen.

Voormalig Italiaans premier Silvio Berlusconi wil met zijn partij terug naar de roots. Een naamsverandering was al aangekondigd, maar dat zijn partij Volk van de Vrijheid (Pdl) omgedoopt zou worden tot het oorspronkelijke ‘Forza Italia’ zag niemand aankomen. Na kritiek uit eigen rangen, heeft Berlusconi wat gas teruggenomen. “Het was maar een voorstel, nog geen beslissing”, zei hij in een persbericht.

Het is echter niet enkel de keuze voor een nieuwe – of gerecycleerde – naam die de wenkbrauwen doet fronsen in Italië en daarbuiten. In een interview met het Duitse magazine Bild heeft Il Cavaliere het naar goede gewoonte over Rubygate (het proces over zijn vermeende seksuele relatie met een minderjarig meisje, nvdr.), de eurocrisis, zijn opvolger Mario Monti en zelfs over Syrië.

‘Een Europeser Duitsland, geen Duitser Europa’

“Ik was de eerste Westerse regeringsleider die het gevaar van de financiële crisis erkende”, meent Berlusconi in het interview. Die bewering geeft de aanzet tot zijn toekomstvisie over Europa, en de rol die Italië moet hebben in de Unie. “Wij willen een Duitsland dat Europeser is, en geen Europa dat Duitser is”, laat hij optekenen. De politiek van Duits bondskanselier Angela Merkel staat volgens hem voor een “buitensporig besparingsbeleid”.

Een terugkeer naar de lire ziet hij echter niet zitten, ook al opperde hij nog geen maand geleden het idee dat Italië uit de eurozone moest kunnen stappen. “Een terugkeer naar de nationale munten zou de nederlaag van het Europese project betekenen”, zegt hij nu. “Dat wenst niemand.” Hij hoopt zelfs dat de Europese Unie nog sterker, nog meer verenigd en nog meer solidair zal worden.

‘Poetin ziet me als een grote broer’

Berlusconi laat het ook niet na om te verwijzen naar zijn eigen verdiensten in zijn politieke carrière. Zelfs een verwijzing naar het communisme mocht niet ontbreken. “Mijn intrede in de politiek achttien jaar geleden heeft Italië gered van het communisme”, aldus Il Cavaliere. “Dat is een historisch feit en ik ben er fier over.”

Hij wijst ook op zijn – naar eigen zeggen – uitstekende relaties met de Verenigde Staten en Rusland tijdens die strijd tegen het communisme. “Ik heb het gewicht van die vriendschappen in de schaal gelegd, telkens dat nodig was voor de vrede en veiligheid in de wereld.” De vriendschap met Rusland onderstreept hij graag. “Binnenkort ontmoet ik Russisch president Poetin, en we zullen het hebben over Syrië. Poetin ziet me een beetje als een grote broer”, aldus Berlusconi.

‘Italiaanse begroting onder controle dankzij mij’

De meest opmerkelijke uitspraak gaat echter over de huidige economische crisis in Italië. “Indien we onze begroting opnieuw onder controle hebben, dan is dat in grote mate te danken aan mijn regering (de regering waaruit Berlusconi ontslag heeft moeten nemen, ten voordele van Mario Monti, nvdr.)“, aldus de voormalige premier. Dat hij een stap opzij heeft moeten zetten net omdat hij er niet in slaagde de nodige hervormingen door te voeren en de EU nerveus maakte, verzwijgt hij.

‘Sabotage door linkse magistratuur’

Zijn aloude tirade over de Italiaanse magistratuur mocht ook niet ontbreken in het interview. De talloze processen die hij op zijn palmares staan heeft, zijn het gevolg van “sabotage door de magistratuur, die in grote mate links is.” Ook wat betreft Rubygate vindt hij zichzelf een slachtoffer van de rode toga’s – zoals hij de Italiaanse rechters steevast noemt.

“Alle aanklachten zullen in het niets verdwijnen”, voorspelt Berlusconi echter. “Net zoals alle andere processen – meer dan vijftig – die tegen mij gevoerd zijn. Ik heb al meer dan 428 miljoen euro betaald aan advocaten. Ik denk niet dat er iemand is die aan zo veel aanvallen het hoofd heeft kunnen bieden.” Dat hij lang niet alle processen gewonnen heeft, verzwijgt hij opnieuw wijselijk. En dat een deel van de aanklachten bovendien verjaard is dankzij wetten op maat – gestemd door zijn regeringen – lijkt ook een detail in het “linkse complot”.

‘Geen trauma door het verlies van macht’

Il Cavaliere is naar eigen zeggen niet getraumatiseerd door zijn ontslag vorig jaar. “Ik heb de macht niet verloren, want de eerste minister in Italië heeft er geen”, zegt hij. “Onze grondwet staat hem zelfs niet toe om een minister te vervangen.” Hij meent dat hij enkel macht had voor zijn eerste ambtstermijn in 1994, toen hij nog gewoon directeur was van zijn televisiezenders. Dat media-imperium is nochtans alleen maar verder gegroeid, ook tijdens zijn legislaturen.

“Bovendien stemmen de Italianen slecht”, vindt hij. Volgens hem zijn de kleine partijen een last. “Na de laatste verkiezingen haalden we 37,8%, maar we moesten in coalitie gaan met kleine partijtjes”, aldus Berlusconi. “Jammer genoeg denken die enkel aan de kleine ambities van hun leidertjes, en niet aan het welzijn van het land.”

‘Monti kan rekenen op een enorme meerderheid’

Wanneer hij de vraag voorgelegd krijgt waarom Monti er wel in geslaagd is de nodige hervormingen door te voeren, is dat voor Berlusconi nog geen reden voor introspectie. “De kracht van Monti zit ‘m in de steun die hij krijgt. Zo veel steun heeft nog geen enkele Italiaanse premier gekregen”, aldus Il Cavaliere.

“Ik heb enkel een stap teruggezet zodat de nodige hervormingen, ook die van de grondwet, konden uitgevoerd worden”, verklaart hij zijn ontslag. Waarna hij opnieuw herinnert aan de “rol” van zijn regering in de terugkerende stabiliteit van de begroting vandaag.

Studie: ‘Berlusconi heeft het land niet geholpen’

Niet onbelangrijk detail: volgens een recente studie van onderzoeksinstituut Demos & Pi vindt meer dan de helft van de Italianen net het ontslag van Berlusconi een “positieve ontwikkeling in de Italiaanse geschiedenis.” Volgens diezelfde studie denkt 64% van de respondenten dat de politieke entree van Il Cavaliere, 18 jaar geleden, het land niet geholpen heeft. Iets meer dan de helft zegt zelfs dat hij het land negatief beïnvloed heeft. Ter vergelijking: van Mario Monti denkt maar 9% dat.

Uit het onderzoek blijkt echter ook dat 53% vindt dat de regering van technocraten onder Monti een slechte invloed heeft op Italië, tegenover de 37% die dat niet vindt.

Déjà-vu

Het Bild-interview toont dat Silvio Berlusconi nog steeds de politicus is van achttien jaar geleden. Een man die weet hoe hij het Italiaanse volk moet bespelen en die daarvoor steeds zijn toevlucht neemt tot dezelfde thema’s: de linkse rechters, zijn bekommernis om de gewone Italiaan en zijn vriendschappen – soms twijfelachtig van aard – met andere regeringsleiders.

Het selectieve geheugen van Il Cavaliere is een even krachtig wapen als zijn heldere en eenvoudige taal. In een land waar hij al een groot deel van de publieke opinie bespeelt via zijn enorm media-imperium, is het interessant om de Italianen vooral te herinneren aan zijn overwinningen en verdiensten. Dat naast het algemeen belang ook zijn eigen belang regelmatig inzet was van zijn beleid, vergaf de Italiaan hem graag.

Sussende nonkel

Berlusconi werpt zich graag op als de sussende nonkel die een pruilend kind over de bol aait wanneer die gestraft wordt door vader. Nu Mario Monti het de Italianen niet gemakkelijk maakt met zijn – soms zware – besparingen, staat papi Berlusconi terug op. Een terugkeer die niet te onderschatten valt. In het verleden heeft hij immers al bewezen dat hij het onmogelijke waar kan maken. (GM)