‘België moet de Democratische Republiek Congo schrappen als partnerland’

Nu de presidentsverkiezingen in de Democratische Republiek Congo opnieuw voor de zoveelste keer zijn uitgesteld, moet de federale regering de steun aan het land opzeggen, schrijven federale parlementsleden voor N-VA Peter Luykx en Rita Bellens. ‘Onze financiële steun is vooral een dure hobby gebleken’, klinkt het.

Met twee jaar vertraging stonden er zondag verkiezingen gepland in de Democratische Republiek Congo. Een democratische machtswissel tussen twee levende presidenten zou een primeur geweest zijn voor het land. Het klonk allemaal zeer hoopgevend, maar de realiteit was anders: de oppositie die geïntimideerd wordt, stemcomputers die in brand vliegen en uitstel van de verkiezingen met vage argumenten. Het opnieuw uitgestellen van de verkiezingen is echter de druppel. België moet consequent zijn en het Belgisch-Congolese partnerschap opzeggen.

Er komen tal van verkeerde signalen uit het Centraal-Afrikaanse land. De kiescommissie vraagt om een zoveelste uitstel en de democratische ruimte is simpelweg te klein geworden. Populaire oppositiekandidaten, Jean-Pierre Bemba en Moïse Katumbi, werden op bedenkelijke wijze uitgesloten. Opposanten en journalisten worden op allerlei manieren gehinderd. Geweldpleging, fraude en intimidatie zijn schering en inslag. Een zoveelste uitstel is de laatste druppel.

België moet de Democratische Republiek Congo schrappen als partnerland.

Ook de vorige verkiezingen van 2011 in Congo verliepen in onduidelijke omstandigheden en werden er veel onregelmatigheden vastgesteld, maar er was toen ten minste een schijn van controle door de aanwezigheid van internationale verkiezingswaarnemers. Deze keer worden er geen Westerse pottenkijkers geduld om toe te kijken op het ordelijke verloop: een totaal gebrek aan transparantie. Stemcomputers zullen het traditionele potlood en papier vervangen. Niet enkel brengen de toestellen ernstige logistieke problemen met zich mee, het vergroot ook de vrees voor massale fraude. Vorig weekend gingen bovendien 8000 van deze stemcomputers verloren in een mysterieuze brand in een depot in Kinshasa. Bij de bevolking groeit het besef dat iemand met de resultaten wil knoeien.

Indien het spel eerlijk gespeeld zou worden, was Félix Tshisekedi de grootste kanshebber. Maar ook Martin Fayulu, de consensuskandidaat van een groot deel van de oppositie, geniet veel steun. Maar het Kabila-clan doet er alles aan om de eigen kandidaat, Emmanuel Ramazani Shadary, te laten winnen. Deze voormalige Congolese Minister van Binnenlandse Zaken is een omstreden en weinig populair figuur. Een zege voor Shadary, tegen wie er Europese sancties lopen, zal weinig geloofwaardig zijn en nodigt ons niet uit om het hoofdstuk Kabila om te slaan.

De verkiezingen dienden ordelijk en transparant te verlopen, nu ze andermaal uitgesteld worden, moet de federale regering Congo schrappen van de lijst van partnerlanden. Wat heeft het nog voor zin om geld te blijven geven aan een corrupt regime dat keer op keer gemaakte afspraken aan zijn laars lapt? Niemand vaart hier wel bij, al zeker niet de Congolese bevolking. Bijna een jaar geleden besliste de federale regering, met ons er nog in, om al 25 miljoen euro directe steun aan de Congolese overheid te heroriënteren naar hulp voor het middenveld. Daarmee gaven we het juiste signaal: de bevolking mag niet het slachtoffer worden van het wangedrag van het regime. Enkel zij kunnen een vuist maken tegen en een einde stellen aan de wantoestanden van het regime.

Geloofwaardigheid

Met deze verkiezingsfarce moet bij de andere partijen toch ook het besef groeien dat de jarenlange overinvestering van de Belgische diplomatie in Centraal-Afrika niet de gewenste resultaten oplevert? Al decennia wordt het goedgepraat als zijnde ‘nichediplomatie’ en zal een kritische stem afgewimpeld worden met het argument dat kennis van de regio ons relevant maakt op internationale fora: dat er ten minste hierover nog naar ons wordt geluisterd. Maar als we met deze verkiezingen de eindrekening gepresenteerd krijgen, is het dan niet vooral een dure hobby geweest? In onze optiek is het antwoord alvast een overduidelijke ja.

Voor N-VA moeten toekomstige partnerschappen opgezet worden, vrij van historische sentimenten en met duidelijke, maar vooral meetbare doelstellingen. Het moet worden aangegaan omdat beide partners de overtuiging delen dat ze verandering kunnen brengen voor de burgers, maar vooral dat ze het eens zijn dat gezamenlijk vastgelegde spelregels te nemen of te laten zijn. Anders lijkt het logisch dat, zoals in iedere relatie, de wegen terug scheiden. Als we deze principes op het Belgisch-Congolese partnerschap zouden toepassen, hadden we al lang voor onze eigen geloofwaardigheid, afscheid moeten nemen. We hopen dat de volgende federale regering dezelfde standvastigheid zal tonen en niet langer van deze schijnvertoningen financiert.