‘België in VN-Veiligheidsraad is kans om steen te verleggen in broeierige wereld’

De Rode Duivels gaan dit jaar naar het WK voetbal in Rusland, maar België speelt vanaf volgend jaar twee seizoenen op het WK diplomatie., schrijft CD&V-Kamerlid Veli Yüksel.

Het is gebeurd! Na een prijzige campagne van twee jaar werd België vandaag in New York verkozen als één van de 10 niet-permanente leden van de VN-Veiligheidsraad. Zeg maar het WK van de internationale diplomatie. Ons land zal die functie waarnemen in 2019 en 2020. Het is een privilege waar heel wat prestige van afstraalt. Maar het is vooral een uitgelezen kans om een steen te verleggen in een broeierige wereld. Vorige week nog bleek uit de jaarlijke Global Peace Index hoe, voor het zoveelste jaar op rij, de wereld weer een stuk onveiliger is geworden door de tal van conflicten, oorlogen, spanningen en politieke instabiliteit.

Bruggenbouwen op het WK diplomatie

Net zoals de vorige keer dat België als niet-permanent lid zetelde in de VN-Veiligheidsraad (2007 en 2008) benadrukt ons land zijn capaciteiten als bruggenbouwer. Dat is geen overbodige optie in de verscheurde wereld van vandaag. De macht van niet-permantente leden mag dan niet zo groot zijn, ze kunnen wel schipperen tussen de vijf permanente leden: de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Met name voor België, als een klein land dat zich internationaal en geostrategisch anders positioneert dan deze grote machtspelers, ligt hier een opportuniteit open. Het is belangrijk, gezien het multilateralisme in de wereld onder druk staat; kijk maar naar het credo “America First” van president Donald Trump. De spanningen tussen de Verenigde Staten en Rusland zijn voor iedereen duidelijk. Maar laat ons ook niet uit het oog verliezen dat de Brexit binnenkort een feit zal zijn. Bruggen zullen moeten worden gebouwd tussen de “Europese” leden van de Veiligheidsraad en het geïsoleerde Verenigd Koninkrijk. De Rode Duivels gaan dit jaar naar het WK voetbal in Rusland, maar België speelt vanaf volgend jaar twee seizoenen op het WK diplomatie. Willen we niet door de “grote vijf” worden platgewalst, dan mogen we ons niet gedragen als Kuifje in de Veiligheidsraad, verblind door het prestige. Johan Verbeke, directeur van het Egmont Instituut en voormalig diplomaat, publiceerde daarover deze maand enkele interessante voorstellen en aanbevelingen, geput uit zijn eigen ervaring in de VN-Veiligheidsraad, zo’n tien jaar geleden.

Veto tegen het vetorecht

De zetel in de VN-Veiligheidsraad is onmiskenbaar een zitje aan de allerbelangrijkste tafel van de wereld. Tegelijk is die tafel een vaak zwak instrument om vrede en welvaart in de wereld te bevorderen. Dat komt voor een groot deel door het vetorecht waarover de vijf permanente leden beschikken. In december bleek nog hoe de VS door zijn vetorecht te gebruiken, een resolutie kon tegenhouden waarin de Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël werd veroordeeld. De deconfiture ten opzichte van het conflict in Syrië met Rusland als hoofdrolspeler is een ander voorbeeld van deze paradox van dit diplomatiek cenakel.

De vijf permanente leden kunnen hun veto gebruiken voor het doorduwen van de eigen agenda en het beschermen van de eigen bondgenoten. De VN-Veiligheisraad wordt te vaak gegijzeld in haar collectieve macht door de veto-almacht van de vaste leden.

Dat systeem moet dus veranderen en dat betekent het wijzigen van het oprichtingscharter van 1945. Het is het charter dat België toen mee ondertekende. Datzelfde België zetelt nu twee jaar lang in de VN-Veiligheidsraad.

België heeft een traditie en een reputatie opgebouwd in soft power. In het vinden van consensus door dialoog. Noem het onze stijl. Noem het onze ervaring. Noem het een noodzaak waar we een deugd van hebben gemaakt. We weten dat een ‘madame non’ de boel kan blokkeren.

De slogan van de Belgische campagne was “consensus bevorderen, streven naar vrede”. Die campagne was effectief. Laat ons die belofte nu ook waarmaken door met een concrete agenda naar New York te gaan.