De 51-jarige Pedro Castillo wil de winst van mijnbouwbedrijven verdelen onder arme Peruanen. Volgens de elite van het land vormt hij een gevaar zonder precedent.
Na dagen onzekerheid lijkt Peru een nieuwe president te hebben: Pedro Castillo, oud-basisschoolleraar, landbouwer, vakbondsleider en politiek groentje. Het Peru dat zich economisch achtergelaten voelt heeft een uiterst-linkse kandidaat verkozen die de opbrengsten van buitenlandse mijnbedrijven wil herverdelen onder zijn landgenoten.
Castillo’s rivaal, de rechts-conservatieve Keiko Fujimori, legt zich nog niet neer bij haar verlies en wil 300.000 stemmen laten schrappen. Volgens internationale waarnemers is de verkiezing echter netjes verlopen. De laatste stem is nog steeds niets geteld, maar verwacht wordt dat Castillo zijn nipte voorsprong van 50,2 tegenover 49,8 procent handhaaft.
De 51-jarige Castillo is derde van negen kinderen van landloze boeren uit de Andes die nooit leren lezen hebben. ‘Ik had nooit gedacht dat hij het zo ver zou schoppen!’, zegt zijn vader Ireño Castillo aan de krant El País. ‘We zijn maar simpele boeren.’ Castillo laat zich doorgaans zien in traditionele poncho’s en sandalen die gemaakt zijn van gebruikte autobanden. Zelfs tijdens tv-debatten heeft hij steevast een grote cowboyhoed op.
Het contrast met zijn tegenkandidate kan niet groter zijn. Keiki Fujimori, dochter van de autocratische oud-president Alberto Fujimori, is telg van een elitefamilie uit de hoofdstad Lima. Ze studeerde in Boston en New York en diende zelfs als first lady naast haar vader. De marktgezinde Keiko zou de belangen van bedrijfsleiders verdedigen en met de harde hand regeren.
Controverse
De familie Fujimori symboliseert de politieke malaise van Peru. Vader Fujimori zit een 25-jarige gevangenisstraf uit wegens corruptie, en ook zijn dochter hangt verschillende corruptieonderzoeken boven het hoofd. De voorbije 36 jaar is elke Peruaanse president verdacht van corruptie, enkele zaten achter de tralies.
Castillo, daarentegen, maakt zich sterk dat hij schoon schip gaat maken. ‘Hij is een voorvechter van het platteland. Hij is een plattelander en een leraar. Politici gaan enkel naar het presidentiële paleis om te profiteren, terwijl wij in de miserie leven’, zegt een dorpsgenote van Castillo aan Associated Press.
Wat Castillo en Fujimori gemeen hebben is dat ze beiden sociaal conservatief zijn. De evangelische Castillo is tegen het homohuwelijk en wat hem betreft is abortus, grotendeels illegaal in Peru, ‘geen prioriteit.’
Castillo wil met winstbelastingen van 70 procent op buitenlandse mijnbouwbedrijven zijn landgenoten laten delen in de opbrengsten van grondstoffen. Peru is de tweede grootste koperproducent ter wereld en haalt ook grote hoeveelheden goud, zilver en zink uit de grond. Castillo komt uit Cajamarca: de provincie waar de grootste goudmijn van Latijns-Amerika opereert is ook een van de armste van het land.
Buren van ertsmijnen klagen vaak dat ze niet in de rijkdom van de bedrijven delen. Niet verbazend stemden in de mijnbouwprovincies negen op de tien kiezers voor Castillo. ‘Het volk is wakker geworden’, zei Castillo tijdens een overwinningstoespraak.
Zoals verwacht reageren de financiële markten bezorgd op het vooruitzicht van een socialistische president: de Peruaanse sol zakte de voorbije dagen naar een historisch dieptepunt. Zakenkrant Financial Times bericht dat rijke Peruanen ‘in paniek’ hun spaargeld uit het land weghalen.
Castillo wil voor de Peruanen universele gezondheidszorg. Onder Fujimori werd de zorg geprivatiseerd. Ook het onderwijs wil Castillo uit het slop. Scholen in Peru hebben weinig middelen: in zijn 25-jarige carrière als dorpsleraar stond Castillo ook in voor het koken, schoonmaken en de administratie. Die ervaring maakte van hem de activist die uiteindelijk de landelijke lerarenstaking van 2017 aanvoerde. Dat hij het tot de laatste ronde van de presidentsverkiezing schopte was nogal onverwacht.
Klassenstrijd
De nieuwe president van Peru heeft nul beleidservaring. Castillo zal zich staande moeten houden in de politieke instabiliteit van Peru: recentelijk volgden drie presidenten in één week elkaar op, nadat de zittende president van corruptie beschuldigd werd. Het land is uiterst gepolariseerd, en Castillo ontbeert de steun van een meerderheid in het parlement. Peru kende bovendien een van de dodelijkste corona-epidemieën in heel de wereld. In Latijns-Amerika werd de Peruaanse economie het hardst getroffen.
De Peruaanse elite vreest ondertussen dat Castillo met zijn compromisloze klassenstrijd de democratie zal ondergraven en een communistische dictatuur gaat invoeren. Hugo Chávez, de socialistische oud-president van Venezuela, werpt nog steeds een lange schaduw. De Peruaanse auteur en Nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa schreef in een opiniestuk dat zijn land met Castillo de dramatische richting van Venezuela uitgaat. De keuze voor Castillo is volgens de conservatieve auteur ‘politieke zelfmoord.’
Maar Castillo hamert er keer op keer op dat niemand onteigend zal worden. Van de orthodox marxistisch-leninistische voorzitter van zijn politieke partij heeft hij netjes afstand genomen. Castillo neemt naar eigen zeggen een voorbeeld aan Jose ‘Pepe’ Mujica, de sociaaldemocraat die Uruguay een tijdlang bestuurde.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
