Barack Obama probeert de midterms van Biden te redden: ‘Elementair fatsoen staat op het stembiljet’

In Pennsylvania gingen zaterdag alle campagnesluizen open rond de ‘51ste Senaatszetel’ en de midterms. Drie presidenten zochten er extrastemmen, met president Biden en zijn voorganger Barack Obama in hun enige gezamenlijke optreden. Verslag van ter plekke, tegen de achtergrond van een Trumpmeeting aan de andere kant van de staat.

Het is een lentedag met herfstbladeren in Philadelphia. Dat het kwik naar 25 graden stijgt, komt goed uit voor de wachtenden die samen een rij van vele honderden meters vullen. Anderhalf uur nadat het Liacouras Center van Temple University de deuren opende, is ruim de helft van de belangstellenden door de security geraakt, met metaaldetectoren en honden.

Ongeveer alle wachtenden hebben hun stem al uitgebracht. De studenten deden dat vaak in hun geboortestaat: Texas, Kansas. Ashley heeft wel in Philadelphia gestemd: Democratisch over de hele lijn.

Waarom schuift ze dan toch aan voor een meeting die tot doel heeft late kiezers op te trommelen?

‘Obama’, luidt het antwoord. Er wordt om haar heen instemmend geknikt. ‘Voor Biden alleen zou ik niet opgedaagd zijn. Maar ik wil Obama nog eens aan het werk zien.’

‘Om te beseffen wat we missen’, zegt haar gezel, Tariq. Hij doctoreert in de wiskunde aan Temple. Zij is net afgestudeerd in administratie, en werkt nu als administratieve kracht in een geneeskundige dienst van een andere plaatselijke universiteit. Ze zullen binnen afzienbare tijd allebei een tegemoetkoming van 10.000 dollar ontvangen om hun studieschuld af te betalen. Dat was een maatregel die de regering Biden door het Congres heeft gekregen en die de Republikeinen ongedaan willen maken.

Zijn ze somber gesteld over de midterms? De peilingen zijn slecht voor de Democraten.

‘Ik heb schrik’, zegt Ashley, ‘maar ik ben niet wanhopig. Nog niet. Ik wacht nog af alvorens ik panikeer.’

Ze volgt het nieuws en de peilingen niet op de voet, zegt ze. ‘Ik ben een van die mensen die hun nieuws halen bij de komieken op tv. Zo moet je niet zelf zoeken. Maar je zit dan natuurlijk in een bubbel. Ik hoor maar één klok, en die is niet al te pessimistisch’.

Ze is ook niet bang voor fraude of geweld. Toch niet dit keer. ‘Als de Republikeinen ruim winnen, vrees ik voor de volgende verkiezingen: er zijn zoveel Republikeinse kandidaten die zeggen dat ze alleen uitslagen aanvaarden als ze zelf winnen. Als ze dan ook nog, na deze midterms, de supervisie krijgen van de verkiezingen, voorspelt dat weinig goeds’.

Langs de wachtrij staat een man die via een megafoon aandacht vraagt voor de vele geweldplegingen in de stad Philadelphia. ‘Al 2000 gewonden en 400 doden door wapengeweld dit jaar’, roept hij. ‘Laten we ons allemaal inspannen om hier iets aan te doen’. De man met de megafoon is geen Republikein. Hij woont in een buurt waar slachtoffers vallen. ‘Driekwart van de slachtoffers is zwart? Dit treft iedereen, ook studenten.’

Ashley begint uit te leggen waarom dat geweld niet de fout is van de Democraten die de politieke macht hebben in de stad: ze noemt de te lakse federale wapenwetten, de pandemie die jongeren de mogelijkheid gaf om ongesuperviseerd het slechte pad te bewandelen, het Hooggerechtshof dat de toelating gaf om de nummers van wapens weg te vijlen. In het midden van haar betoog verandert ze van koers. ‘Wat ik zeg, is niet uit de lucht gegrepen. Maar de Republikeinen hebben een eenvoudige repliek: het aantal dodelijke schietpartijen in Philadelphia is de voorbije jaren duidelijk de hoogte ingegaan. Winkels sluiten de deuren omdat er zoveel overvallen zijn. Democraten hebben geen antwoord dat je in enkele zinnen kunt samenvatten. Republikeinen hebben misschien een ongenuanceerde boodschap, maar ze is in elk geval duidelijk. En ze hebben geen ongelijk.’  

Biden als voorprogramma

Het is een thema dat slechts sporadisch ter sprake komt tijdens de meeting.

Na het volkslied en een serie minder prominente plaatselijke sprekers, volgt het hoge volk. De vier toppers komen gezamenlijk op: president Joe Biden, zijn vroegere baas Barack Obama, naast de Democratische kandidaat-gouverneur voor Pennsylvania Josh Shapiro en kandidaat-senator John Fetterman.

Lees verder onder het artikel

Shapiro is, als we de peilingen mogen geloven (en die zitten nog wel eens fout in de staat, ze voorspelden in 2016 bijna unaniem een nederlaag voor Trump), zeker van verkiezing, maar bij Fetterman spant het erom.

Biden is, bij het publiek en in de realiteit, het voorprogramma. Pennsylvania is een van de weinige staten waar hij nog campagne mag voeren. In de meeste staten is hij zo onpopulair dat kandidaten hem vragen om uit de buurt te blijven. Maar in Pennsylvania ligt dat anders. Biden is in de staat geboren, werd daarna verkozen in de staat Delaware, maar men beschouwde hem soms ‘als de derde senator van Pennsylvania’, zegt hijzelf. Hij leest niet al te houterig van zijn teleprompter af, citeert de verwezenlijkingen van zijn eerste jaren als president. De tegemoetkoming van 10.000 dollar voor studieschulden (of 20.000 dollar voor beursstudenten) krijgt in deze omgeving het grootste applaus, maar ook een enigszins beperkende wapenwet en prijsbeperkingen voor essentiële medicijnen voor bejaarden haalt Biden aan. Als de Democraten de meerderheid houden, kunnen we die beperkingen veralgemenen naar alle bevolkingsgroepen, belooft hij, en kunnen we het recht op abortus door het Congres laten goedkeuren. Ook dat krijgt applaus, hoewel de peilingen een Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden in het vooruitzicht stellen die zo’n wet op abortus zo goed als onmogelijk maakt.

De president prijst de plaatselijke kandidaten aan. ‘Fetterman ís Pennsylvania’, zegt hij. De achtergrond is voor iedereen duidelijk. Fettermans tegenstander, Mehmet Oz, heeft geen band met de staat, woonde lange tijd in buurtstaat New Jersey. ‘Ik leefde langer in Pennsylvania dan Oz’, aldus Biden, ‘en ik ben hier vertrokken toen ik 10 jaar oud was.’

Oz is afgeborsteld, Fetterman oogt ongewassen. Pennsylvania is eerder ongewassen dan afgeborsteld.

’51ste senator’

Na Shapiro komt Fetterman zelf aan het woord. Een paar dagen eerder heeft hij de steun van mediacoryfee Oprah Winfrey ontvangen. Dat weegt dubbel omdat zij Mehmet Oz zijn grote kans als tv-dokter heeft gegeven, en daarmee zijn carrière heeft gelanceerd. Ze kent de dokter goed, maar ze zou, zegt ze in een videoboodschap, al op Fetterman gestemd hebben, mocht ze in Pennsylvania wonen, ‘en dat om meerdere redenen’. Oprah’s steun komt Fetterman goed uit in de voorsteden van Philadelphia. Oz zou daar volgens peilingen aanhang winnen bij gegoede vrouwen, die ook een typisch deel van het Oprah-publiek vormen.

Fetterman maakt tijdens zijn toespraak geen verwijzing naar Oprah en haar steunbetuiging. Maar hij doet het stukken beter dan tijdens een desastreus debat van 11 dagen eerder. Hij gebruikt met effect zijn klassieke grap rond de beroerte die hem in mei trof en waarvan hij nog altijd herstelt. ‘Ik zal in januari (wanneer de nieuwe Senaat bijeenkomt, red.) aan de beterhand zijn, maar Oz zal dan nog altijd nep zijn’. En een nieuwe grap: ‘Een beroerte is erg, maar moeten spreken voor Obama speecht, is volgens mij erger’.

Hij heeft als ambitie de ‘51^ste senator te worden’ en onder meer het minimumloon van 7,25 dollar per uur op te trekken naar 15 dollar en de gezondheidszorg te verbeteren. ’Ik wil dat iedereen het soort gezondheidszorg krijgt die mij het leven heeft gered’. Hij roept kiezers op om Oz over de rivier te sturen (over de Delawarerivier die Philadelphia en Pennsylvania scheidt van New Jersey).

Dat van die 51^ste senator – de Democraten hebben momenteel 50 van de 100 senatoren – is volgens de peilingen heel optimistisch. Fetterman ligt in een nek-aan-nekrace met Oz voor een Senaatszetel die momenteel in handen van een Republikein is. Dus dat zal in het beste geval een extrazetel voor de Democraten opleveren, maar elders worden meerdere Democratische Senaatszetels in nek-aan-nekraces door Republikeinen betwist. Niemand durft te voorspellen

‘Waarheid en feiten en logica’

Na gemiddeld anderhalf uur aanschuiven en een kleine drie uur aan toespraken en muzikale pauzes is het tijd voor de echte attractie: Barack Obama. Het applaus voor de gewezen president, en de vele I love you’s die hem te beurt vielen, maakten het eerste deel van zijn tussenkomst onverstaanbaar. Hij is opgetrommeld om de slabakkende campagne van de Democraten leven in te blazen, zo mogelijk te redden. Zijn populariteit is intussen weer hoog, daar waar hij als onpopulaire president, zoals Biden nu, niet werd uitgenodigd voor midtermmeetings.

Als enige top-Democraat gaat hij in zijn campagnetussenkomsten het slechte nieuws niet uit de weg. Hij heeft het over inflatie en levensduurte, en over de tekortkomingen van de huidige regering, maar, vraagt hij, wat hebben de Republikeinen te bieden, behalve belastingverlagingen voor de rijken? Hij heeft zijn jasje uitgetrokken en staat in hemdsmouwen op het spreekgestoelte. Hij amuseert zich, is doorgaans grappig, bij moment streng.

Hij legt uit waarom hij campagne voert. Niet om de aanwezigen in de zaal tot stemmen te bewegen. ‘Velen van jullie hebben al gestemd’. Maar er is die student die ’s ochtends niet in de les verschijnt, ‘en ’s namiddags misschien evenmin. Hij zegt wel dat hij gestemd heeft, maar jullie hebben daar twijfels bij’. De aanwezigen moeten ervoor zorgen dat deze en vele andere niet-stemmers alsnog hun stem uitbrengen.

Waarom is dat belangrijk?

Om allerlei redenen dagen Democraten in geringer getale op tijdens midterms, zegt hij.

Obama geeft voorbeelden uit zijn eigen presidentschap. In 2010 verloor hij tijdens de midterms zijn meerderheid in het Huis, in 2014 zijn meerderheid in de Senaat. Met een meerderheid in het Huis, zegt hij, was er misschien een wapenwet geweest, en waren er in zijn eerste ambtstermijn extra klimaatmaatregelen goedgekeurd. Met een meerderheid in de Senaat zou de samenstelling van het Hooggerechtshof er nu anders uitzien.

Mensen doen laatdunkend over de midterms, of ze zijn geconcentreerd op presidentiële verkiezingen, maar de huidige verkiezingen doen er wel degelijk toe, aldus Obama.

‘De Republikeinen hebben als topprioriteit een impeachmentprocedure tegen hun tegenstander (president Biden, red.). Ze weten nog niet zeker waarom ze hem willen afzetten of welke reden ze zullen aangrijpen’.

‘Maar hoe helpt dit jullie? Dat moet altijd de vraag zijn: hoe helpt wat politici nastreven jullie?’

‘De waarheid en feiten en logica en rede en elementair fatsoen staan op het stembiljet. De democratie zelf staat op het stembiljet’.

‘Ik begrijp dat democratie geen topprioriteit lijkt als de benzineprijzen en de rekening in de supermarkt hoog zijn.’ Maar: ‘Als echte democratie verdwijnt, vallen er slachtoffers’.

Terwijl hij even eerder betreurde dat de beleefdheid en het fatsoen uit het politieke leven is verdwenen, begint hij vakkundig de Republikeinse rivalen van Shapiro en Fetterman neer te sabelen. Over Oz, die als tv-dokter kwakzalverijproducten aanprees, zegt Obama: ‘Als iemand die beter weet, bereid is slangenolie te verkopen, gewoon om geld te verdienen, dan zal hij om het even wat doen en om het even wat zeggen om verkozen te worden’.

Aan het einde van zijn toespraak, na de zoveelste ‘I love you’ van een vrouwenstem in het publiek, begint hij over echtgenote Michelle. ‘Jullie weten dat misschien niet, maar Michelle is tot op zekere hoogte een mens van het halflege glas’. Zij ziet de dingen eerder somber in, terwijl hijzelf, Barack, eerder van het halfvolle glas is. ‘Ik geloof dat de dingen beter zullen uitdraaien. Maar: ze zullen slechts beter worden als we ervoor werken’.

In de stad waar 246 jaar geleden de Verenigde Staten ontstonden, vat hij samen waar het voor hem op aankomt: ‘Stem voor leiders die zullen vechten voor het grote, inclusieve, hoopvolle, voorwaarts kijkende Amerika waar we in geloven. Het is in jullie handen’.

.

Terwijl de 7500 aanwezigen (schatting van de Philadelphia Inquirer) zich in het stagnerend gedrum van vertrekkende lijven bevinden, krijgen ze een sms’je met een oproep om de Democraten te helpen bij het ronselen van stemmen: via telefoonbanken, door in hun buurt bij mensen aan te kloppen, of door familie en vrienden te bewerken.

Over naar de derde president

Wie de meeting van de Democraten op tv volgde, kon op sommige zenders in split screen ook de meeting van Donald Trump zien met dokter Oz en Doug Mastriano, de christelijke nationalist, die zonder veel campagne te voeren, maar met de steun van Trump, hoopt gouverneur van Pennsylvania te worden. Die meeting telde volgens de Washington Post, die zich baseert op cijfers van de inlichtingendiensten, 8000 aanwezigen.

Zij hielden hun meeting aan het andere eind van Pennsylvania, in Latrobe, een klein uur rijden van Pittsburgh. Oz, die campagne voert als gematigde, en zichzelf als ‘gematigde’ gunstig vergelijkt met de ‘extremistische’ Fetterman, heeft tot dusver gezamenlijke optredens met Mastriano vermeden, maar maakte voor de meeting met Trump een uitzondering.

Hij zette de falende politiek van de Democraten in de verf, hun beleid rond misdaad, migratie en inflatie. Vooral op misdaad ging hij in. ‘Ik heb gesproken met jonge families die zich zorgen maken over de criminaliteit. Hun kinderen kunnen het huis niet verlaten’.

‘We kunnen dit oplossen. Maar John Fetterman kan dat niet. Ik ben geen politicus. Ik ben een chirurg. En chirurgen weten grote problemen aan te pakken.’