‘Armenië voelt zich nu niet alleen door Rusland in de steek gelaten, maar ook door het Westen’

Azerbeidzjan won de slag om Nagorno-Karabach, maar ook Rusland en Turkije delen in de winst.

Toen duidelijk werd dat hun land de slag om Nagorno-Karabach had verloren, bestormden woedende Armeniërs het parlementsgebouw in hun hoofdstad Jerevan. Toch had premier Nikol Pasjinjan geen andere keuze dan het akkoord te accepteren dat de Russische president Vladimir Poetin met Azerbeidzjan had onderhandeld: Azerische troepen stonden op het punt om heel Nagorno-Karabach onder de voet te lopen. Er komt met dat akkoord een einde aan een strijd die ook dit keer duizenden slachtoffers heeft gemaakt.

Nagorno-Karabach is een enclave in Azerbeidzjan, waar overwegend Armeniërs wonen. Het gebied is cultureel en historisch voor zowel Armeniërs als Azeri’s van belang. Toen Armenië en Azerbeidzjan bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie onafhankelijk werden, wilde Nagorno-Karabach bij Armenië aansluiten. Daar kwam een oorlog van, waarbij Armenië niet alleen Nagorno-Karabach veroverde maar ook een ruim gebied tussen de enclave en de Armeense grens. Nagorno-Karabach verklaarde zich onafhankelijk, maar werd in die hoedanigheid alleen door Armenië erkend. Het werd zo een van de zogenaamde frozen conflicts, een onopgelost probleem in de rafelige rand van de voormalige Sovjet-Unie.

Tot nog toe had Armenië militair de bovenhand in het conflict, met steun uit Moskou. Dit keer verkoos Poetin om toe te kijken hoe het Armeense leger door de Azeri’s werd verpletterd, met ultramoderne wapens uit Turkije en door strijders die door Turkije uit Syrië werden overgevlogen. Turken en Azeri’s zijn religieus en etnisch verwant. Turken en Armeniërs zijn sinds de Armeense genocide in het Ottomaanse Rijk tijdens de Eerste Wereldoorlog aartsvijanden van elkaar. Van de Minsk Group, die al jaren een oplossing voor het conflict zoekt en waar ook Amerika en Frankrijk aan tafel zitten, werd niets vernomen.

Zodra het akkoord was ondertekend, stuurde Poetin wel troepen om de partijen uit elkaar te houden. Wellicht wilde hij om Nagorno-Karabach geen botsing met Turkije, waarmee hij tegenwoordig een soort antiwesterse coalitie vormt. Turkije van zijn kant breidt met zijn agressieve politiek zijn invloed in de Kaukasus uit in de richting van Centraal-Azië. Armenië voelt zich nu niet alleen door Rusland in de steek gelaten, maar ook door het Westen. De Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo haastte zich eind vorige week te laat naar de regio. De kaarten worden er nu alleen gedeeld door autocratische leiders zoals Ilham Alijev van Azerbeidzjan, Vladimir Poetin en Recep Tayyip Erdogan. De woede in Jerevan leert wel dat het lang niet zeker is dat dit bevroren conflict echt voldoende ontdooid is.