Amerikaans oud-generaal Ben Hodges: Als Rusland niet wordt verslagen, zal Poetin zijn oorlog uitbreiden naar andere Europese staten’

De voormalige Amerikaanse generaal Ben Hodges is ervan overtuigd dat ook president Donald Trump vastberaden zal optreden tegenover Vladimir Poetin. Het Westen moet de overwinning van Oekraïne zien als een strategisch doel, vindt hij.

‘Kracht is het enige wat de Russen respecteren’, zegt generaal buiten dienst Ben Hodges (66), die voorheen opperbevelhebber was van de Amerikaanse landstrijdkrachten in Europa. ‘De oorlog in Oekraïne is het resultaat van mislukte afschrikking. Het Westen heeft niets gedaan na de oorlogen in Tsjetsjenië, de oorlog in Georgië of de Russische inval in de Donbas in 2014.

‘We hebben ook niets gedaan toen de Russen de rode lijn (het gebruik van chemische wapens, nvdr) van president Obama in Syrië overschreden. Daarom waren ze er zo zeker van dat we ook dit keer niets zouden doen.

(Hodges haalt een landkaart uit zijn aktetas en vouwt deze open. Hij wijst op het grensgebied tussen de regio Soemy in het noordoosten van Oekraïne en de Russische regio Koersk.) ‘De Oekraïense aanval in de regio Koersk is belangrijk omdat die het wijdverbreide narratief heeft veranderd dat Rusland onoverwinnelijk is en dat Oekraïne geen kans heeft om te winnen. Toen de Oekraïners in augustus deze grens overstaken, hebben ze Rusland ontmaskerd. En nu, bijna zes maanden later, hebben de Russen slechts een deel van hun grondgebied teruggewonnen.

Ongeveer 40 procent van het gebied dat de Oekraïners in augustus onder controle kregen, zou nu weer door de Russen heroverd zijn.

Hodges: De aanval in Koersk laat zien dat de Oekraïners de strategische, operationele en tactische niveaus van de oorlog begrijpen. Met deze operationele beslissing hebben ze een dilemma gecreëerd voor het Kremlin. Poetin moet nu doen alsof het verlies van een deel van zijn grondgebied niet belangrijk is. Maar dat is uiteraard wel belangrijk, vooral met het oog op mogelijke onderhandelingen.

(Hodges glijdt met zijn vinger over de landkaart over de door Rusland bezette gebieden in het oosten van Oekraïne.) Dit is alles wat Rusland controleert na elf jaar oorlog tegen Oekraïne en na 800.000 dode en gewonde Russische soldaten. De Russen zijn niet in staat om de frontlinie te doorbreken en grote doorbraken te forceren.

Voormalig crisisdiplomaat Robert Serry: ‘Zolang Poetin leeft, komt er geen vrede tussen Rusland en Oekraïne’

De Russen zijn het afgelopen jaar langzaam maar gestaag opgerukt. Oekraïne heeft toch dorpen moeten opgeven en de bevolking moeten evacueren?

Hodges: Vorig jaar was ik op de Veiligheidsconferentie van München, kort nadat de Oekraïners na maandenlange gevechten de stad Avdiivka hadden moeten opgeven. Laten we naar de kaart kijken. Avdiivka ligt hier en Pokrovsk, waar nu om wordt gevochten, ligt daar. De Russen zijn in elf maanden ongeveer 65 kilometer opgerukt, maar ze zijn nog steeds niet in staat geweest om Pokrovsk in te nemen.

Veel media zeggen dat de Russen aan het oprukken zijn. Maar meer dan 1000 doden per dag voor een paar kilometer: dat is geen opmars. Als wij, de Verenigde Staten en andere landen, niet hadden nagelaten om voldoende artilleriegranaten te leveren, had Avdiivka misschien zelfs niet hoeven te vallen. De Oekraïners misten simpelweg de munitie om de Russen tegen te houden.

De oorlog in Oekraïne wordt tegenwoordig vaak beschreven als een uitputtingsoorlog. Geen van beide partijen lijkt die op korte termijn te kunnen winnen. Zal het uiteindelijk neerkomen op onderhandelingen? Ook Trump lijkt daarnaar te streven.

Hodges: Trump heeft de afgelopen maanden in ieder geval veel over onderhandelingen gesproken. Zijn speciaal gezant voor Oekraïne, luitenant-generaal Keith Kellogg – overigens een goede man – heeft onlangs als doel gesteld om de oorlog binnen 100 dagen te beëindigen. Kellogg zegt ook: Rusland kun je niet vertrouwen. Dat is een goed uitgangspunt voor elke onderhandeling met de Russen.

Ik ben benieuwd hoe de strategie van Trumps regering er na de inauguratie daadwerkelijk uit zal zien. In zekere zin ben ik optimistisch en hoop ik dat president Trump niet als een verliezer wil worden gezien. Hij wil niet degene zijn die Oekraïne verliest.

Heeft uw voorzichtige optimisme dat Trump Oekraïne blijft steunen ook te maken met zijn recente benoemingen?

Hodges: Veel Republikeinse leiders in het Congres en de Senaat staan aan de zijde van Oekraïne. Senator Marco Rubio, die Trump als zijn minister van Buitenlandse Zaken heeft gekozen, schat ik zo in. Ook de aankomend veiligheidsadviseur Mike Waltz is een Rusland-havik.

Vladimir Poetin daagt Westen uit tot ‘technologisch duel’: ‘Kies een doelwit, en zie wat er gebeurt’

Aan de andere kant heeft Trump onlangs ophef veroorzaakt door te zeggen dat hij de controle over Groenland wil verkrijgen, desnoods militair.

Hodges: Groenland behoort tot Denemarken, een NAVO-lidstaat en bondgenoot van de VS. Alles wat de samenhang van de NAVO-lidstaten bedreigt, is een geschenk voor het Kremlin. Wat Trump zegt, zelfs al is het als grap bedoeld, heeft impact over de hele wereld. Daarom hoop ik dat hij snel overschakelt van verkiezingsmodus naar bestuursmodus.

Hoe ernstig is Trumps claim op Groenland? ‘We gaan hier het best niet te licht over’

Hebben de westerse partners Oekraïne niet genoeg gesteund uit angst?

Hodges: Als Oekraïne faalt, dan faalt het omdat wij dat hebben toegelaten. De VS, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië moeten erkennen dat het in hun strategisch belang is dat Oekraïne wint, dat het Rusland tegenhoudt en terugdringt binnen de grenzen van 1991. Het gaat ook om energie- en voedselzekerheid, om miljoenen mensen die door een uitbreiding van de oorlog op de vlucht zouden kunnen slaan.

Het gaat erom dat de Chinezen toekijken. Ze observeren nauwlettend hoe serieus we zijn als we spreken over soevereiniteit, internationaal recht, mensenrechten en de internationale orde. Ik denk dat de regering-Biden tegen Kiev had moeten zeggen: het is ook in ons belang dat jullie winnen, en we geven jullie alles wat jullie daarvoor nodig hebben. Dat omvat toestemming om precisiewapens te gebruiken tegen doelen op Russisch grondgebied.

President Biden heeft nieuwe sancties opgelegd aan Russische olieproducenten en olietankers. Is dat een stap in de goede richting?

Hodges: Die sancties komen weliswaar drie jaar te laat, maar het is toch een belangrijke stap. Tot nu toe heeft het Westen nagelaten om al zijn economische instrumenten in te zetten om de Russische agressie tegen Oekraïne te stoppen. De export van olie naar China en India via de zogenaamde schaduwvloot heeft Rusland de inkomsten verschaft die het nodig heeft om de oorlog voort te zetten, munitie uit Noord-Korea en drones uit Iran te kopen. Dit is ook een van de drukmiddelen die president Trump na zijn aantreden tegenover Poetin kan gebruiken. Hopelijk zal hij de sancties handhaven om de Russische oorlogscapaciteit te ondermijnen.

Stel dat er daadwerkelijk onderhandelingen plaatsvinden tussen Rusland en Oekraïne. Een vredesverdrag dat acceptabel zou zijn voor Kiev, moet veiligheidswaarborgen bevatten. Oekraïne wil snel lid worden van de NAVO, maar dat lijkt weinig realistisch.

Hodges: Ik ben absoluut voorstander van het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne, omdat Oekraïne de NAVO zou versterken. Maar alle andere lidstaten moeten daarmee instemmen. In ieder geval heeft Oekraïne, zolang het geen deel uitmaakt van de NAVO, robuuste veiligheidswaarborgen nodig in de vorm van een vredesmissie. Ik denk dat het beste model daarvoor de IFOR-troepen van de NAVO zijn, die de uitvoering van het vredesakkoord van Dayton in Bosnië hebben gegarandeerd. Daarin waren soldaten uit meer dan 20 landen betrokken, met een luchtmacht, marine, landstrijdkrachten en een duidelijke commandostructuur. Maar eerst zou er een wapenstilstand moeten komen, die door zo’n troepenmacht kan worden gegarandeerd.

U bent een van de ondertekenaars van een oproep aan de regeringen van Canada, Polen, de Scandinavische landen, de Baltische staten, Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland. Die landen zouden zich moeten verenigen in een zogenaamde ‘coalitie van de bereidwilligen’ om Oekraïne te beschermen, desnoods zonder de VS en Duitsland, zo staat in de oproep. Verwacht u niets meer van Duitsland?

Hodges: Niet van de huidige Duitse regering. Het voelt voor mij alsof de hele machtsstructuur in Europa verschuift naar het oosten en noorden. Geen van die Europese landen heeft natuurlijk de economische kracht van Duitsland, maar vooral de Scandinavische landen, de Baltische staten en Polen zijn bereid om weerstand te bieden tegen de dreiging vanuit Rusland. Ik zou willen dat ook in de Verenigde Staten en Duitsland de politieke leiding inziet wat er op het spel staat. Als Rusland niet wordt verslagen, zal Poetin zijn oorlog uitbreiden naar andere Europese staten, en na hem zal iemand aan de macht komen die vergelijkbaar is met Poetin. Er zal niets veranderen totdat dit Russische regime wordt verslagen.

Na de ‘zomer van sabotage’: de spionnen van Poetin broeden op wereldwijde chaos