China breidt zijn nucleaire arsenaal uit. ‘De VS willen China neerhalen’, waarschuwt George Yeo, de voormalige buitenlandminister van Singapore.
Aan crisissen geen gebrek in de Aziatische-Pacifische regio. Welke baart u het meest zorgen?
George Yeo: De relatie tussen Amerika en China. China is de grootste economie ter wereld aan het worden. De VS zien daar een bedreiging voor hun dominantie in, remmen China af en zullen het desnoods naar beneden halen. De Chinezen weten dat.
Door de Russische inval in Oekraïne stijgt de nucleaire spanning. Japan bewapent zich. De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol opperde dat zijn land mogelijk kernwapens moet ontwikkelen. Is hij de enige die zo denkt?
Yeo: Dat zijn belangrijke beslissingen voor Japan en Zuid-Korea. De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki staan in het collectieve geheugen van Japan gegrift, dus het zal die stap niet onbezonnen zetten. Het idee dat Zuid-Korea een nucleaire macht wordt, boezemt Japan dan weer angst in: historisch gezien is er veel vijandigheid tussen die twee landen. De VS moeten die relatie voorzichtig managen. Tienduizenden Amerikaanse soldaten zijn gestationeerd in Zuid-Korea en Japan. Als dat kernmachten worden, heeft Washington minder reden om in de regio te blijven. Maar Amerika wíl aanwezig zijn. Als ze allebei kernmachten worden, is dat niet in het voordeel van de VS, niet van Japan, en het zou Zuid-Korea niet helpen tegen Noord-Korea.
Joe Biden heeft sommige tendensen van Trump nog versterkt.
Ondertussen breidt China zijn nucleaire arsenaal uit. Binnenkort kan het 1000 à 1500 kernkoppen hebben in plaats van zo’n 400.
Yeo: Die toename heeft te maken met second strike capability. Dat is het vermogen om op een kernaanval te reageren met een tegenaanval. De Chinezen weten dat Amerika niet wil dat ze dat kunnen. Anderzijds: zonder Amerikaanse nucleaire afschrikking wint China waarschijnlijk een conventionele oorlog om Taiwan. Dus willen de VS China kunnen bedreigen met een kernaanval.
Het doet allemaal denken aan de Koude Oorlog.
Yeo: Dat is een van de redenen waarom er zo veel belangstelling is voor de Zuid-Chinese Zee. Niet vanwege de vrije doorgang voor de scheepvaart – dat is nooit een probleem geweest – maar vanwege oorlogsvoering met onderzeeërs. China denkt: als onze vijand al onze kernonderzeeërs kan lokaliseren, moeten we het aantal kernkoppen verhogen. Zelfs als de Amerikanen 95 procent ervan vernietigen, kunnen we nog altijd terugslaan. En ondertussen bouwen we tunnels onder onze steden – dat heeft China ook gedaan in de jaren zestig en zeventig, toen de Sovjetleider Leonid Brezjnev China bedreigde.
Krijgen we in de Stille Oceaan strategische bondgenootschappen die vergelijkbaar zijn met die in de Atlantische Oceaan, met de NAVO en het voormalige Warschaupact?
Yeo: Dat denk ik niet, want de historische situatie in Oost-Azië is anders. Sinds de val van Rome heeft Europa nooit meer één macht gehad die de rest kon overweldigen. In Oost-Azië ging het anders: telkens als China verenigd was, domineerde het de regio. Dat oude patroon herhaalt zich nu. De Chinese dominantie is voornamelijk economisch en, in mindere mate, politiek.
Peking beschouwt Taiwan als deel van zijn grondgebied. Wat zou er gebeuren als Taiwan officieel de onafhankelijkheid verklaart?
Yeo: Dat kan Taiwan alleen doen als de VS het steunen, maar dat laatste zou oorlog betekenen. De relatie met Peking is gebaseerd op het één-Chinabeleid. China kan accepteren dat Amerika de eenwording van China en Taiwan niet aanmoedigt, maar de eenwording verhinderen, kan niet. Daar loopt een rode lijn tussen. Beide partijen moeten het gesprek aangaan om ongelukken te voorkomen.
Europa maakt zich zorgen om een mogelijke herverkiezing van Donald Trump. Wat zou dat beteken voor Azië?
Yeo: Trump kan grof en inconsequent zijn, maar volgens een kennis van me – géén fan van Trump – is hij diep vanbinnen heel stabiel. Hij is tegen ongecontroleerde immigratie en vrije handel. Hij is pro business en tegen oorlog. Ik denk niet dat dat veranderd is. Na de verkiezing van Joe Biden dachten velen dat de Amerikaanse politiek fundamenteel bijgesteld zou worden. Maar eigenlijk heeft Biden sommige tendensen van Trump nog versterkt. En wat dat laatste punt over Trump betreft: ik denk dat de Democraten in Amerika misschien wel meer geneigd zijn om militair in te grijpen dan de Republikeinen.
Vertaling: Lara Thierens
