‘Als Europa nog een rol wil spelen in de wereld, dan zal het zijn militaire inspanningen fors moeten verhogen’

Professor Herman Matthijs staat stil bij de recente ontwikkelingen die tot doel hebben de oorlog in Oekraïne te beëindigen. ‘Een zichtbaar Europees beleid is er niet.’

Tien bedenkingen over Oekraine. 

Nogal wat Europeanen zijn verbijsterd over de recente toespraken van de Amerikaanse vicepresident James David Vance, en minister van Defensie Pete Hegseth. Maar als men die teksten volledig doorneemt, dan staat daar eigenlijk niets nieuws in. Men zou toch al maanden moeten weten dat President Donald Trump gaat uitvoeren wat hij zegt.

Tien bedenkingen daarbij over Oekraïne:  

1. De Europese Unie is wel een instelling aan het worden met veel chaos. Noch Antonio Costa, de vaste Portugese voorzitter van de EU-Raad, noch Kaja Kallas, de Estse buitenlandvertegenwoordiger, noch de Poolse voorzitterschap roepen een Europese top samen. Maar de Franse President Emmanuel Macron convoceert iedereen in Parijs. (Daarbij kan opgemerkt worden dat het Franse staatshoofd wel een internationaal succes kan gebruiken, want in eigen land zit alles politiek vast.)

2. Men verwijt de Trump-Vance-regering om soloslim te spelen in de relaties met Rusland. Toch heeft de Franse President Macron de laatste weken ook president Trump en vicepresident Vance ontvangen in Parijs. De Italiaanse Eerste Minister Meloni trok ook alleen naar Mar-a-Lago. Ondertussen was en is er van enig gecoördineerd Europees beleid niets zichtbaars.   

3. Europa heeft nu veel commentaar op het Amerikaanse plan voor Oekraïne, maar wat is het Europese alternatief? Gaan we eindeloos steun blijven geven aan een uitgevochten Oekraïens leger, dat er toch nooit in gaat slagen om de verloren gebieden te heroveren? En welke Europese lidstaat gaat gevechtstroepen willen sturen voor een oorlog waar het West-Europees publiek geen interesse in heeft?  

4. De Oekraïne-top gaat door in Saoedi-Arabië. Op zichzelf is het al een historisch gegeven dat men in dit Arabisch land een Europees vredesakkoord gaat onderhandelen. Maar olie zal zeker op de agenda staan. Want Rusland heeft er ook alle belang bij dat de olie- en gasprijs niet keldert. Dus als Washington DC en Riyad niet te veel olie oppompen, kan Poetin verder zijn land staande houden.  (Dit akkoord gaat niet alleen over grondgebied, maar ook over grondstoffen en geld. De Saoedi’s hebben er ook alle belang bij dat de Amerikanen zich gaan richten op het ultieme aan te pakken doel: de Ayatollahs in Iran.)

5. Europa zal dus niet aan tafel zitten in gastland Saoedi-Arabië. Daar heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky blijkbaar ook geen problemen mee. Met andere woorden hij vindt het ook belangrijker om aan te schuiven bij alleen de Russen en de VSA.    

6. De vraag is wie Europa zou moeten vertegenwoordigen op de aankomende Oekraïne top? De Raad? De Commissie? De Polen als voorzitter? Wat met de neutrale landen binnen de EU? De rol van de EFTA-landen? De NAVO-secretaris-generaal? Dan stelen we nog niet de vraag wat de positie dient te zijn van de belangrijkste Europese militaire macht: het Verenigd Koninkrijk en een van de belangrijkere NAVO leden, Canada?  

7. Als Europa een rol wil spelen op dit continent en in uitbreiding in de wereld, dan zal het zijn militaire inspanningen fors moeten verhogen. De huidige 2 procent van het BBP zal snel worden opgetrokken richting de 3 procent. Maar een eigen Europese rol vereist op zijn minst 4 procent BBP aan militaire inspanningen. Dat hoog percentage is zeker nodig om de enorme achterstand van investeringen en productie op niveau te brengen. België staat op 1,3 procent en zelfs met het beste vergrootglas vindt men in het huidige Belgische regeerakkoord geen budgettaire middelen om die 2 procent BBP te behalen. 

8. De ‘Secretary of Defence’ Pete Hegseth stelt dat Oekraïne geen lid kan worden van de NAVO en dat is een meer dan realistische kijk op dit dossier.  Oekraïne lid maken van de NAVO zou het binnenhalen zijn van het paard van Troje en een te gevaarlijk politiek wespennest voor de NAVO-veiligheid.  Trouwens, zonder de NAVO is Europa momenteel en nog voor jaren niet verdedigbaar. Bovendien moet er ook op gewezen worden dat NAVO-lid Turkije zich helemaal niets aantrekt van de westerse sancties tegenover Rusland. 

9. De factuur van de wederopbouw van Oekraïne zal worden doorgestuurd naar de EU en dat gaat honderden miljarden kosten. Ook het idee om dit land in een versnelde procedure lid te laten worden van de Europese Unie is een krankzinnig voorstel. De uitbreiding van deze eeuw met dertien zuid- en oostelijke landen, is bepaald geen financieel succes te noemen. De 14 landen van de vorige eeuw betalen nog steeds 88 procent van het jaarlijkse budget. Een Oekraïense toetreding tot de EU zou de ondergang betekenen van de Europese begroting. Bovendien is het land te corrupt en staat het mijlenver van de Kopenhagen-criteria. 

10. De huidige situatie maakt ook nog eens duidelijk dat Moskou en Beijing alleen respect hebben voor macht en dat heeft de EU niet. De Trump-Vance administratie heeft dat wel.