Afscheid van Marian Robinson, moeder van Michelle Obama en nanny-in-chief in het Witte Huis

In Chicago overleed Marian Robinson – geboren Shields – op haar 86e. De moeder van Michelle Obama hield haar dochter cum suis ook in het Witte Huis met beide voeten op de grond.

In Marians komaf zit aan beide kanten bloed van zowel slaven als van slaveneigenaars, wit en zwart. De Shields trekken tijdens de Great Migration van Alabama naar Chicago. Haar moeder – uitzonderlijk – werkt als verpleegster. Haar vader: bouwvakker. Aan de beter betaalde jobs in die branche raakt hij niet omdat hij als kleurling niet bij de vakbond kan. Marian, vierde van zeven, studeert twee jaar voor lerares en begint dan bij het postorderbedrijf Spiegel.

Potjes whist

In 1960 trouwt zij met Fraser Robinson lll, een jazzliefhebber en amateurbokser. Hij draait al jong shiften aan de pompen van het waterbedrijf van Chicago zodat zijn broer kan studeren. In de South Side huurt het koppel een appartementje met één slaapkamer. Voor de kinderen, eerst Craig dan Michelle, komt er in een hoek van de living een tweede slaapkamer. Op zijn 30e krijgt Fraser multiple sclerose. Hij zal sterven op zijn 56e maar geen enkele werkdag missen – en klagen: nooit.

Aan vakanties en uit eten doen de Robinsons niet. Op zondagavond gaan ze naar de grootouders en een zeldzame keer ‘s zomers met de Buick naar de drive-inbioscoop. Marian limiteert de uren televisie voor haar kinderen, maar neemt hen mee naar de bibliotheek zodra ze kunnen lopen, leert hen lezen nog voor ze in de kleuterklas zitten en haalt een Encyclopedia Britannica in huis. Zij studeren aan Princeton University, de dochter zelfs aan Harvard. ‘Wij waren hun enige investering, Craig en ik’, noteert Michelle dankbaar in haar memoires. ‘Alles ging naar ons.’

In de jaren negentig komt Barack Obama in hun leven. Marian geeft zijn relatie met Michelle zes maanden omdat haar dochter de lat hoog legt. Fraser voorspelt: ‘Ze eet hem levend op.’ Allebei zitten zij er naast. Even later is Marian weduwe. Ze gaat sporten, wint vier medailles op loopnummers van de Illinois Senior Olympics, speelt potjes whist, denkt niet aan hertrouwen en gaat – sinds Michelles high school bleef ze thuis – werken als secretaresse in een bank.

Fastfood

Daar kapt ze mee midden jaren nul wanneer de Obama’s hun eerste presidentscampagne voeren. Zij stopt hun kinderen Malia en Sasha in bad, rijdt hen naar school, naar de piano- en dansles en zet eten op tafel. Niet altijd zo gezond als hun ouders willen, want ‘dat is mijn ding niet.’ Fastfood, moet kunnen.

Als Barack in 2008 wint, smeken hij en Michelle haar om mee naar het Witte Huis te verhuizen. ‘Dat lijkt op een museum’, stribbelt ze tegen. ‘Hoe kan een mens daar slapen?’ Maar voor de kleinkinderen, dan 7 en 10, laat Marian, zelf 71, haar appartementje aan de South Side achter. De nanny-in-chief betrekt een studio in het Witte Huis, net boven de Obama’s. Omdat ze gedecideerd alle bewaking afwijst, kan zij in Washington relatief vrij bewegen. Zonder fanfare, schrijft Associated Press.

Met de correspondenten van het Witte Huis praat ze niet. Bij haar intrede brengen die Harry Truman in herinnering. Als president haalde hij zijn schoonmoeder ook binnen en dat mens las hem een paar keer publiekelijk de levieten. Zo niet Marian Robinson. Die kaart met butlers en leert ‘haar meisjes’ hun eigen wasje te draaien, dat doet ze zelf ook. ‘s Avonds eet ze dikwijls met de familie, sporadisch schuift ze aan bij staatsdiners, zit ze in delegaties naar exotische landen en ontmoet ze zo de Queen en de paus. Altijd zonder kapsones ‘loopt zij erbij als een vrolijke toeriste’, meent haar jongste broer. Heeft ze geen enkel gebrek? ‘Ze rookt af en toe,’ geeft Michelle toe, ‘en ze kan vreselijk koppig zijn.’

Na twee termijnen vertrekken de Obama’s uit hun visbokaal. Marian verhuist probleemloos terug naar Chicago. Met voor de vrienden daar onwaarschijnlijke verhalen voor de rest van haar dagen.