‘Advocaten worden grote winnaars van Amerikaanse verkiezingen’

Een rits hertellingen en gerechtelijke procedures, dat voorspelt professor Herman Matthijs (VUB en UGent) aan de hand van de huidige opiniepeilingen in aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij staat in deze bijdrage stil bij de nieuwe verdeling van het aantal kiesmannen.

In de Verenigde Staten zijn er dagelijks meerdere peilingen, wat de politieke nervositeit er alleen maar groter op maakt. De cruciale vraag is: wie wordt op op dinsdag 5 november de 46^e (Biden blijft) of de 47^e  (Trump komt terug) president van de leidende staat op deze wereldbol?

Peilingen

Over de peilingen is al veel gezegd en geschreven, maar vaak wordt voorbij gegaan aan het feit dat nationale peilingen in grote mate onbruikbaar zijn. Niet alleen geven ze een verdeeld beeld over de mogelijke winnaar (de verschillen zijn nipt), ze gaan ook voorbij aan het feit dat er gekozen wordt per staat.

Voor de verkiezing van de nieuwe president heeft elke staat een aantal kiesmannen dat gelijk staat aan de optelsom van het aantal Afgevaardigden in het Huis en de twee senatoren per staat. Uitzondering is hier het hoofdstedelijk district Washington DC, dat als niet-staat, toch mag stemmen en het minimum aantal kiesmannen heeft: drie. Alles samen komen we aan 538 kiesmannen, en het nieuwe staatshoofd heeft er 270 nodig in dit kiescollege.

Belangrijk in dit systeem is dat de resultaten van de volkstelling van 2020 nu voor eerst toegepast worden bij de presidentsverkiezingen.

Zo verliest Democraat Joe Biden telkens een kiesman in de zekere staten: Californië, New York, New Jersey, Illinois en Pennsylvania. Colorado en Oregon krijgen er op hun beurt elk één bij, en ook dat zijn normaal staten voor Biden.

Republikein Donald Trump verliest er één in Ohio, maar wint een kiesman in Florida, North Carolina en zelfs twee voor de sterkst groeiende staat in het land: Texas.

De jongste volkstelling leidt er dus toe dat Donald Trump er drie kiesmannen bij wint. En op basis van de statelijke peilingen ziet het ernaar uit dat die staten niet zullen veranderen van politieke kleur.

Een analyse van de andere statelijke peilingen laat zien dat er op dit moment drie staten zouden verschuiven van het Democratische naar het Republikeinse kamp: het gaat om Arizona (11 kiesmannen), Georgia (16 kiesmannen) en Nevada (6 kiesmannen). Dat zijn samen 33 kiesmannen.

Resultaat

Als we naar de andere meest recente peilingen kijken, lijkt het er niet op dat er in andere staten nog verschuivingen zullen gebeuren.

Als we van die situatie uitgaan, dan ziet de uitslag er als volgt uit. In november 2020 behaalde Donald Trump 232 kiesmannen, nu zouden dat er 268 worden. Biden zakt van 306 in 2020 naar 270. Dit virtuele resultaat zou een uiterst nipte overwinning opleveren voor Joe Biden.

Daar komt nog bij dat in de staten Nebraska en New Hampshire de kiesmannen niet verdeeld worden volgens het principe van ‘the winner takes it all” – wat wil zeggen dat de kandidaat met de meeste stemmen alle kiesmannen krijgt. In beide staten wordt dat principe maar deels toegepast, omdat er verkiezingen zijn per district. In de staat Nebraska heeft Trump 4 van de 5 kiesmannen en in New Hampshire heeft Biden er drie van de vier. Maar ook hier ziet het er niet onmiddellijk naar uit dat in deze beide staten iets zou verschuiven.   

Een dergelijk resultaat, met zo een smalle marge, zal zeker leiden een reeks hertellingen en gerechtelijke procedures. De winnaars van de verkiezingen in november zijn al bekend: de advocaten.