Verkiezingen Turkije: ‘Sinds de aardbeving ziet Erdogan de media als staatsvijand nummer 1’

Nauwelijks een dag na de verschrikkelijke aardbeving in februari lanceerde de Turkse overheid een nieuwe app waarop burgers melding konden maken van fake news over de ramp. De timing van die lancering was geen toeval. In de aanloop naar de Turkse verkiezingen van 14 mei wilde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan alle kritiek op zijn aanpak van de ramp in de kiem smoren.

Het was niet de eerste keer dat Turkije te maken kreeg met een verwoestende aardbeving. ‘Bij een vorige ramp in 1999 berichtten de kranten over laattijdige noodhulp, nu spreken ze alleen nog maar over “het noodlot” dat heeft toegeslagen’, zegt Mete Öztürk, gewezen hoofdredacteur van de (inmiddels opgedoekte) Turkse krant Zaman in België.

Wereld

Wereld

Verkiezingen in Turkije: ‘Erdogan kan het zich niet veroorloven om te verliezen’

Ook Dirk Rochtus, doctor in de politieke wetenschappen en Turkije-kenner, beaamt dat: ‘In 1999 werd er inderdaad nog kritisch bericht over de aardbeving in Istanbul. De aardbeving van 2023 wordt voorgesteld als een ramp die over Turkije is neergedaald. Schuld en schande blijven daarbij buiten het plaatje. Het is overduidelijk dat de regering geen kritische stemmen meer tolereert.’

Staatsvijand

‘President Erdogan ziet de media hoe langer hoe meer als staatsvijand nummer 1’, aldus Yavuz Baydar, voormalig ombudsman van de vooraanstaande Turkse krant Sabah. Tientallen journalisten zitten inmiddels achter de tralies, kranten worden zonder pardon gesloten, tv-zenders en andere media worden overgekocht door zakenlui die dicht bij Erdogan staan.

Eind vorig jaar nam de Turkse regering ook de online en sociale media in het vizier met de omstreden desinformatiewetgeving: wie online ‘leugens’ verspreidt, riskeert tot drie jaar gevangenis.

Nalatigheid

Dat je een natuurramp niet geheel kunt voorzien, spreekt voor zich. Toch valt de Turkse overheid wel degelijk nalatigheid te verwijten, vindt Rochtus. ‘Sinds de aardbeving van 1999 moet in Turkije elk nieuwbouwproject een aardbeving van 7,5 op de schaal van Richter kunnen weerstaan. Ondertussen is duidelijk geworden dat veel getroffen gebouwen illegaal waren neergepoot, zonder de bouwregels te respecteren. De Turkse stad Erzin – nochtans niet ver van het epicentrum van de aardbeving – bleef grotendeels gespaard. Daar tolereerde de burgemeester geen illegale bouwwerken. Maar daarover lees je amper een woord in de Turkse media.’

Ondanks die strenge overheidscontrole zijn de verkiezingen van 14 mei geen gelopen race voor Erdogan. En dat lijkt de president ook goed te beseffen. ‘Hij is duidelijk zenuwachtig aan het worden’, besluit Rochtus.