’90 jaar Queen, maar heeft ze wel iets te vieren met Brexit, Scoxit en heibel in Belfast in verschiet?’

De Britse Queen Elizabeth II start vandaag de feestelijkheden rond haar 90e verjaardag. Maar heeft ze wel iets te vieren, vraagt Harry De Paepe zich af. Want niet enkel hangt de dreiging van de Brexit in de lucht: ook in Schotland en Ierland rommelt het.

Dat in het Verenigd Koninkrijk een politiek robbertje wordt gevochten rond het lidmaatschap van de Europese Unie is nu al een tijdje duidelijk. ‘Nog meer dan drie maanden’, zuchtten commentatoren in het dagelijkse praatprogramma The Daily Politics. Als zelfs politieke veelvraten beginnen blazen bij de gedachte, dan hoeft het niet te verwonderen dat de modale Brit er nu al zijn buik van vol heeft. En toch brengt het debat een revolutionaire dynamiek op gang die er al een hele poos niet meer geweest is in het politieke hart van Londen.

Het Brexit-kamp kreeg een boost met het kleur bekennen van Boris Johnson, de Londense burgemeester en partijgenoot van premier David Cameron. Plotseling lijkt het verlaten van de EU een realistische mogelijkheid. Dat ook de bij ons minder bekende Michael Gove zich achter dit kamp schaarde, is in Westminster significant. Gove vertegenwoordigt de intellectuele zijde binnen de Conservatives, en hoewel hij uitgespuwd werd als minister van Onderwijs, is de huidige minister van Justitie binnen zijn eigen partij enorm populair. Een man van de basis.

Intussen is Gove echter verwikkeld geraakt in een opzienbarende rel tussen de pulpkrant The Sun en Buckingham Palace. Het dagblad kopte voorbije week dat niemand minder dan the Queen zich voor een Brexit uitsprak. Ze zou dat in april 2011 gedaan hebben tegen oud-ministerNick Clegg van de Liberal Democrats op een bijeenkomst van de Privy Council, de Kroonraad, in het statige kasteel van Windsor.

Kort voor de onthulling van The Sun vierde de eigenaar van de krant en mediamogol Rupert Murdoch zijn huwelijk met actrice en model Jerry Hall. Rebekah Brooks, de gecontesteerde oud-redacteur van The Sun, en de huidige hoofdredacteur Tony Gallagher waren onder vele anderen bij de genodigden. Alsook Michael Gove, lid van de Kroonraad.

Nu het Britse hof in alle toonaarden de anti-EU gevoelens van de koningin ontkent, kijkt de Britse pers met beschuldigende blikken naar Gove. Die bekent niet dat hij het verhaal zou hebben gelekt, maar ontkennen doet hij ook niet. Hij was wel het enige Kroonraadlid op het feestje. Intussen verklaart The Sun-hoofdredacteur Gallagher dat zijn bronnen helemaal te vertrouwen zijn en meer zelfs: dat hij weet van meerdere eurosceptische ontboezemingen van koningin Elizabeth II.

Voor ons lijkt de mening van een 90-jarige constitutionele monarch redelijk irrelevant, maar in het sterk royalistische land aan de andere kant van het Kanaal is dit politiek vuurwerk.

Daarnaast heb je ook nog de vervelende situatie waarin het pro-EU kamp zich bevindt. Het hele debat lijkt mee te spelen in een ‘voor of tegen David Cameron’-discussie. Wanneer je een stem geeft voor het lidmaatschap van het VK in de EU dan is dat in feite een versterking van Camerons positie. Als de bevolking hiervoor zou stemmen, dan kan de premier verklaren dat een meerderheid van de kiezers het eens is met zijn gevoerde onderhandelingen en dus zijn beleid goedkeurt.

Dat is iets waar de verlinkste Labourpartij mee gewrongen zit. Hoe kan partijleider Jeremy Corbyn aan zijn achterban verkopen dat hij voor dit thema in hetzelfde kamp zit als de centrumrechtse eerste minister? Zullen de Labourkiezers hiervoor wel warm te maken zijn? Het smaakt voor vele Labourleden alvast vies in de mond. Het gevaar dat zij thuis zullen blijven, is groot en kan de uitslag van de stemming bepalen. Bovendien is het een publiek geheim dat Jeremy Corbyn zelf een heel koele minnaar is van de EU, dat hij vooral als een kapitalistisch vehikel beschouwt.

Labour is nog steeds verwikkeld in een interne machtsstrijd tussen een vernieuwde linkervleugel en de erfgenamen van Tony Blair. Voorzitter Corbyn en zijn directe omgeving zitten in het middelpunt van het conflict. Hoewel Labour dus campagne voert voor de EU, laten zelfs de meest eurofiele leden geregeld horen dat men in Brussels wel moet beseffen dat de EU sowieso moet veranderen.

De situatie is dus als volgt:

De regerende Tories rollen al vechtend over straat over de EU terwijl de impopulaire Begrotingsminister George Osborne de ene impopulaire maatregel na de andere treft.

Labour slaagt er niet in een sterk front te vormen tegen dit beleid.

En de LibDems hangen nog steeds knock-out in de touwen na de electorale opdoffer van 2015 en zijn voortdurend het voorwerp van spot.

Dat zijn de ideale omstandigheden voor een partij als de Scottish National Party. De SNP loopt zich warm voor de regionale verkiezingen van mei en heeft een score van waarschijnlijk meer dan 50% in het vooruitzicht. De tegenstand is, zoals geschetst, enorm verzwakt. De Schotten zijn ook verbolgen over het feit dat Londen geen rekening hield met deze regionale verkiezingen door zo kort erna het EU-referendum te leggen en dat wreekt zich nu.

De SNP maakte bekend dat, indien het Brexit-kamp het haalt, de partij opnieuw campagne zal voeren voor een Scoxit uit het Verenigd Koninkrijk. En hoewel er vooralsnog geen significante meerderheid – volgens peilingen – zich voor een Schotse afscheiding uitspreekt, kan dit EU-referendum een gamechanger zijn voor de eurofiele Schotten.

In een ander deel van het Verenigd Koninkrijk, Noord-Ierland, roeren de unionisten zich: unionist zoals in een hereniging met de rest van het Ierse eiland. Martin McGuinness, de vice-eersteminister van Noord Ierland en lid van Sinn Féin liet zich hierover uit. Een Brexit zou dus naast een Scoxit, ook tot nieuwe heibel met Belfast kunnen leiden.

Vandaag 14 maart 2016 eert de natie en het Gemenebest het 90ste levensjaar van Hare Britse Majesteit in het statige Westminster Abbey, het rituele centrum van het land. De archaïsche pracht en praal verbergen een almaar meer krakend koninkrijk. Niet de soeverein, maar het volk zal hierover beslissen. En zoals de eeuwenoude spreuk rond het koninklijke wapenschild zegt: ‘Honi soit qui mal y pense‘ ofwel ‘Schande aan hem die er kwaad van denkt’