29 procent van de Amerikanen ziet Europa als ‘vijand’

Peilingen van het Britse magazine The Economist tonen aan dat de vriendschap tussen Amerikanen en Europeanen steeds meer plaatsmaakt voor argwaan.

De Amerikaanse president Donald Trump blijft maar herhalen dat de Europese Unie is ‘opgericht om de Verenigde Staten te benadelen’ – hij gebruikte zelfs eens het werkwoord to screw, naaien. Canada, Amerika’s noordelijke buur en op een na grootste handelspartner, is volgens hem ‘een van de gemeenste landen’.

Van Rusland zei hij dat het deed ‘wat iedereen zou doen’ toen het de energie-infrastructuur van Oekraïne bombardeerde op het moment dat de Verenigde Staten de uitwisseling van inlichtingen met Kiev tijdelijk had gepauzeerd.

Een peiling die het marktonderzoeksbureau YouGov organiseerde in opdracht van The Economist laat zien hoe die retoriek de mening van Amerikanen over bondgenoten van de VS beïnvloedt.

Drastische veranderingen

Het is geen verrassing dat met name de opvattingen van Republikeinen in Amerika drastisch zijn veranderd sinds Trump weer president is. Voor de verkiezingen gaf een YouGov-peiling aan dat slechts 12 procent van de Republikeinse kiezers vond dat Canada ‘onvriendelijk’ of een ‘vijand’ was.

In de recentste peiling, die plaatsvond tussen 22 en 25 maart, is dat aandeel meer dan verdubbeld tot 27 procent (deze negatieve gevoelens waren al aan het toenemen vóór de verkiezingen). Daarnaast beschouwde vorig jaar 17 procent van de Republikeinen de EU als ‘onvriendelijk’ of als een ‘vijand’. Dat percentage is nu gestegen naar 29 procent.

De perceptie van Rusland beweegt in de tegenovergestelde richting. Na de grootschalige invasie van Oekraïne in 2022 waren Amerikanen eensgezind: ongeveer 85 procent van de geregistreerde kiezers vond Rusland ‘onvriendelijk’ of een ‘vijand’ van Amerika.

Dat aandeel bleef stabiel tot de presidentsverkiezingen van 2024. Daarna verschilden de meningen langs partijlijnen. Nu ziet 72 procent van de Republikeinse kiezers Rusland als een vijand. In dezelfde periode steeg het percentage Republikeinen dat Oekraïne als vijandig beschouwt met 10 procentpunt.

Verrassender is dat ook Democraten een zachtere houding aannemen tegenover Rusland en argwanender worden ten opzichte van Amerika’s traditionele bondgenoten. Het is nog moeilijk te zeggen of die kleine verschuivingen blijvende veranderingen in de publieke opinie zijn.

De inner circle van Trump: wie zit er in de bonte coalitie die de Amerikaanse democratie wil slopen?

De argwaan neemt ook bij Europeanen toe

Ook de perceptie van de Verenigde Staten door niet-Amerikanen verandert. In augustus 2024 had de helft van de door YouGov ondervraagde mensen in zeven West-Europese landen een positieve kijk op Amerika.

Sinds de inauguratie van Trump is die waardering drastisch gedaald. Het aandeel Denen dat Amerika positief beoordeelt, daalde van 48 procent naar 20 procent. Dat heeft ongetwijfeld voor een groot deel te maken met het feit dat Trump herhaaldelijk heeft gedreigd Groenland, een autonoom Deens gebied, in te lijven.

Uitzondering hierop zijn radicaal-rechtse kiezers in Europa. In het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Italië zijn zij juist positiever gaan denken over het Amerika van Trump. Hoewel die kiezers verdeeld zijn over zijn standpunt over Oekraïne en velen boos zijn over zijn minachting voor Europa, delen zij vaak zijn standpunten over immigratie en andere binnenlandse kwesties.

‘Kiezers laten zich vaak leiden door politieke leiders’, zegt Yanna Krupnikov van de Universiteit van Michigan. ‘Maar deze verandering in perceptie aan beide kanten van de Atlantische Oceaan is bijzonder drastisch. In slechts een paar maanden heeft Trump verdeeldheid gezaaid waar ooit vriendschap was.’

Trumps eerste 100 dagen: deportaties, sociale kaalslag en dwarse Republikeinen