’10 lessen na de Amerikaanse verkiezingen: Nieuwe president moet snel handelen en resultaten boeken’

Professor Herman Matthijs (VUB & UGent) formuleert tien bedenkingen na de Amerikaanse verkiezingen van 5 novemeber.

De Republikeinse overwinning van 5 november is niet niks: een vlotte overwinning als president met meer dan 300 kiesmannen, het behoud van de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, het behalen van de meerderheid in de Senaat en het behoud van de meerderheid in het college van de Gouverneurs.

Bovendien behaalde Donald Trump de overwinning bij de ‘popular vote’ en de laatste republikein die dat klaar speelde was George Bush in november 1988. 

Hierna tien bedenkingen over deze uitslag:

1. Bij de Democraten valt er niets te rapen, na deze nederlaag. De nacht der lange messen zal daar aanbreken, en Kamala Harris zal verwezen worden naar het pensioen. Een nieuw duo zal moeten klaargestoomd worden voor de slag van 2028.  Dat zal nog een lange veldslag worden voor deze partij, die al jaren gebukt gaat onder de rivaliteit tussen de clans van Obama en Biden versus de Clintons.  En in 2028 zal men het niet moeten opnemen tegen Trump, want die heeft dan de maximale termijn gedaan van acht jaar.

2. Bij de Republikeinen kan Donald Trump vier jaar lang zijn ding doen, tenminste als het Congres hem gunstig gezind blijft. Zij vicepresident J.D. Vance kan dan overnemen in 2028. In deze partij is het dan uitkijken wie de running mate wordt van Vance in dat jaar? Maar door de enorme overwinning dit jaar, zal de Republikeinse partij veel minder de politieke locatie worden van afrekeningen.

3. Door de meerderheid te behouden in het Huis  en de Senaat te bemachtigen, heeft de nieuwe president het al veel gemakkelijker om een nieuw beleid te lanceren. Bovendien heeft, conform het Amerikaans parlementair systeem, de meerderheidspartij alle voorzitterschappen van de commissies- en subcommissies in de beide delen van het Congres.

4. De meerderheid in de Senaat komt President Trump goed van pas om de vele ‘Spoils system’-benoemingen te laten passeren. Want al de regeringsleden (het totaal aantal secretaries bedraagt ruim 250) , de ambassadeurs, de hoofden van de 101 agentschappen (vb. FBI, NASA, CIA enz…), het federaal openbaar Ministerie enz.. worden vernieuwd. De president zal ook de nieuwe commandanten en hun adjuncten aanstellen  voor de diverse eenheden van het leger. Kortom het ‘spoils system’ geeft de president een directe macht over de federale openbare administratie.

5. De meerderheid aan Republikeinen in het opperste gerechtshof en de board van de Nationale Bank (FRB) blijft bestaan, en president Trump mag de open komende plaatsen invullen. Daardoor ziet het er naar uit dat beide instellingen nog voor geruime tijd in handen blijven van GOP-gezinde mensen.

6. Dossiers zijn er genoeg om op te lossen: het enorme tekort op de handelsbanlans,  het budgettair deficit, de staatschuld, de immigratie, energie, klimaat, het drugsprobleem, de buitenlandse geopolitiek dossiers  enz.. De vraag is waar begint hij eerst aan ?

7. Voor Europa komt het er op aan om een handelsoorlog tegen te houden of beperkt te houden alsook om de Amerikanen te vriend te houden. Want de militaire verdediging van het Europese continent is, op heden, niet te waarborgen zonder de NAVO en de Amerikaanse partner. 

8. Op de dag van Trumps overwinning is de dollar gestegen tegenover de euro, de NYDJ stijgt met drie procent naar 43.500 punten en de Nasnaq gaat met 2,1%  naar 20.600. Ook de dollar gaat erop vooruit ten aanzien van de euro, en het aandeel van Tesla stijgt met +17%! De financiële wereld ziet het al helemaal zitten met Trump.

9. Een ander cruciaal punt is wie Europa naar Miami gaat sturen om eens te praten met de ‘President elect’? Want men zou toch beter voor de eedaflegging op 20 januari aanstaande eens een zicht krijgen op de mogelijke problemen, oplossingen enz.. Mark Rutte komt zeker in aanmerking. Tijdens zijn Nederlands Minister Presidentschap had hij een goede verstandhouding met President Trump. Nu kan hij als secretaris-generaal van de NAVO met meer gewicht gaan praten te Mar el Lago. Maar de republikeinse partij is een partner van de Europese conservatieve fractie en dat brengt de Italiaanse Minister Presidente Giorgia Meloni in stelling, die blijkbaar ook goede banden heeft met Tesla baas Musk.

10. Maar de nieuwe Amerikaanse President moet snel handelen en resultaten boeken, want in november 2026 zijn er al opnieuw verkiezingen voor het Congres.