‘We willen niet door God gestoord worden, zelfs niet in een katholieke school’

Een katholieke dialoogschool kan er pas komen als we op de eerste plaats leren van onszelf te houden en van haar eigenheid en daarbij de figuur van Jezus Christus aanvaarden, schrijft Koen Lemmens namens denktank Logia.

De grote uitdaging van de katholieke dialoogschool ligt niet buiten de school maar op de eerste plaats in de school, binnen de organisatie. Velen kennen en weten hun eigen identiteit niet meer als het om het ‘katholieke’ gaat. Ik denk, en ik kan verkeerd zijn omdat er binnen de muren niet altijd over gesproken wordt (kun je na gaan?), dat ik één van de weinige nog praktiserende christenen ben (katholiek?) binnen mijn school. Niet dat ik hiermee onmiddellijk wil zeggen dat je praktiserend moet zijn om binnen een katholieke school te functioneren, maar het lijkt me een positief iets te zijn. Als wij als school opgeroepen zijn om open te staan voor de vele wegen, om op zoek te gaan naar het volle mens- en medemens zijn, hoop ik dat ook mijn weg binnen dat instituut begaanbaar mag zijn? En hier loopt het vaak mis, daar het niet meer ‘sexy’ is nog ‘katholiek’ te zijn binnen je onderwijsinstelling, want voor vele collega’s staat dat voor conservatief, ouderwets en vaak naïef. Ze hebben allang dat geloof achter zich gelaten, zijn niet meer verbonden met de sacramenten of staren zich blind op de geschiedenis, de storm waarin onze kerk zich als organisatie bevindt en de uitwassen rond seksueel misbruik.

Dat het in de ene school van je scholengemeenschap moeilijk is een poster op te hangen in de leraarskamer over een religieuze tentoonstelling en je duidelijk hoorbaar de commentaar krijgt als:’das nog ne echte’, is dat in een andere school geen punt van discussie en mag je jouw collega’s verwachten op die tentoonstelling. Op een andere school ga je, de maandag na Palmzondag, extra vroeg de leraarskamer binnen om een mandje met gewijde palmtakjes neer te zetten, om de hoon te ontlopen, maar ’s avonds is het mandje leeg. Op je andere school vragen ze er naar. Allemaal onnozel, maar dit zijn maar kleine voorbeelden hoe moeilijk het is als vol aangenomen te worden binnen een katholieke instelling als christen. Ik weet wel dat ik het hier cru stel, maar het zoeken en vinden van jouw identiteit gebeurt voor een groot stuk onder de kap waar die identiteit zou moeten leven. In Evelyn Waugh’s roman ‘Brideshead Revisted’, zegt een van de protagonisten, Sebastian Flyte, een Engels katholiek tegen zijn, ongelovige, boezemvriend Charles Ryder:’ I wish I could like Catholics more”. Wel, dat heb ik vaak binnen het katholiek onderwijs en ook binnen de Katholieke Kerk. We houden niet genoeg van elkaar, we zien te veel het verschil, niet wat ons bindt, Jezus Christus. Het zit in dat houden van, dat is toch de basis van ons gelovig zijn en is,voor mij, ook de basis van de katholieke dialoogschool. Je kunt niet van een ander houden als je niet van jezelf houdt. Vandaar, geloof eerst in je oorsprong, je christelijke inspiratie en open dan de wegen naar de andere inspiraties. “De basis van onze dialoogschool is dat boekje van 2000 jaar geleden, van Jezus van Nazareth.”, zegt Lieven Boeve naar aanleiding van het congres van het katholiek onderwijs. We kunnen niet verder met de dialoog als we’dat boekje van 2000 jaar geleden’ negeren, laat staan niet willen erkennen.

Het katholiek onderwijs Vlaanderen geeft maandelijks een tijdschriftje uit, het is niet meer dan een vierkantje met 6 zijden bedrukt. Leeftocht(de naam van het tijdschrift) krijgt elke directeur maandelijks op zijn bureau via het grote tijdschrift van het verbond. Leeftocht, wil energie en voedsel voor onderweg zijn binnen het katholiek onderwijs en dit over het gehele landschap; van het kleuter over het lager onderwijs, naar het secundair onderwijs, van het gewoon naar buitengewoon onderwijs. Dat tijdschriftje vertrekt vooral vanuit dat ‘boekje van 2000 jaar geleden’ maar met een eigentijdse kijk en geschreven door mensen van vandaag vaak vanuit het werkveld. Ik zou eens willen weten hoeveel mensen binnen het grote katholieke onderwijsveld in Vlaanderen dit tijdschrift uiteindelijk kennen. Het is, geloof ik, binnen het katholiek onderwijs Vlaanderen een van de weinige maandelijkse publicaties omtrent geloof en identiteit, het is een bron van christelijke inspiratie en je kan het trouwens ook online vinden op de website van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Dit tijdschriftje komt via de directies de school binnen en het is aan hen om het te verspreiden, te gebruiken, kenbaar te maken. Ofwel komt het negens terecht, ofwel krijgt de verantwoordelijke van de PAG het in zijn bakje, of misschien krijgt het prikbord het in de leraarskamer het ook wel eens opgespeld. Ik hoop dat ik me vergis en dat het meer is dan dat, maar ik vrees er voor. We willen niet door God gestoord worden, zelfs niet in een katholieke school die ook een prooi is van de vreselijke drukke, bureaucratische en organisatorische cultuur van de dag van vandaag.

Een katholieke dialoogschool kan er voor mij pas komen als we op de eerste plaats leren van onszelf te houden en van haar eigenheid en daarbij de figuur van Jezus Christus aanvaarden en geloven in zijn boodschap, die ook vandaag nog levend is. En dit is een moeilijkere opdracht dan dat we denken en daar is misschien te veel tijd voor nodig, zodat we onszelf durven te verliezen en uiteenvallen. Velen hebben hun hoop daarop gesteld. Maar ze mogen de werking van de Geest niet onderschatten en de drang van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen om dat ook werkzaam te maken, te laten gebeuren. Het is een uitdaging om te aanvaarden dat christen zijn niet ‘katholiek’ is, maar een katholiek ‘christen’ wil zijn. Dit is durven de naam van Christus blijvend uit te spreken, of je nu als leerkracht ver weg of dichtbij dit geloven staat. Enkel vanuit het respect voor je eigen cultuur en met een open hart en geest kan je verder stappen naar die andere toe, om dan in dialoog en respect met elkaar de weg verder gaan.

Koen Lemmens

Beeldend Kunstenaar en leerkracht expressie WICO Campus Sint-Maria Neerpelt