‘We hadden heel wat vroeger Charlie moeten zijn’

‘We hebben de werf van de integratie onvoldoende krachtdadig opgevolgd en dat maakt het karwei nu groter dan ooit’, zo schrijft Assita Kanko (MR) in een vlammend J’accuse.

We hadden heel wat vroeger Charlie moeten zijn. Er zijn momenten geweest die we zonder veel maatschappelijke verontwaardiging en protest lieten voorbijgaan. Zoals toen de Deense cartoonisten werden bedreigd, toen Theo van Gogh werd vermoord, toen Salman Rushdie een fatwa over zich kreeg uitgesproken. Of toen Ayaan Hirsi Ali bedreigd werd door islamisten. Rushdie en Hirsi Ali werden door de bedreigingen gedwongen om in afzondering te gaan leven, als criminelen, terwijl ze gewoon hun vrijheid uitoefenden. Vrijheid die gewaarborgd wordt door de wet en de kernwaarden van de Europese samenleving. Ik vraag me af waar het Europees project is dat moet zorgen voor de bescherming van mensen die in een dergelijk gevaar verkeren. Met bedreigingen en aanslagen worden hun rechten om in de openbaarheid te spreken, beknot, en wij hebben het probleem toen gebanaliseerd. Tot het probleem onze samenleving begon te verkankeren.

Rijkelijk laat

We hadden veel vroeger moeten inspelen op de vele waarschuwingssignalen. Denk aan de problemen die zich voordoen in sommige wijken van Brussel en Parijs, waar je als vrouw niet rustig kunt rondlopen zonder lastig te worden gevallen. Ondanks deze waarschuwingssignalen werd de visie dat de integratie mislukt was gezien als heiligschennis, als bewijs van racisme en islamofobie. Een mix van discriminatie, minimalisering, communautarisme, cultureel relativisme en politieke correctheid heeft ons democratisch systeem ondermijnd en de facto het bed van het fundamentalisme gespreid. En toen de uittocht voor de jihad naar Syrië en Irak begon, was er opnieuw die politieke correctheid. Ook toen heeft men geweigerd de zaak bij zijn naam te noemen. Het is intellectueel oneerlijk om steeds en enkel met het bordje van islamofobie te zwaaien. Dat is een te gemakkelijk excuus waarmee men het echte debat tracht te ontlopen en de aanpak van het probleem verhindert.

En nu, na de aanslag op Charlie Hebdo, reageren we, maar het is rijkelijk laat. Door in het verleden alles op zijn beloop te laten, hebben we de vooroordelen van extreemrechts en hun propagandisten, zoals de Franse auteur Eric Zemmour, gevoed. Die zegt bijvoorbeeld dat er weinig Belgen in Brussel zijn. Hij ontkent de ‘Belgitude’ van mensen zoals mezelf. Zo oordeelde hij ooit dat een Franse vrouw, zoals de gewezen minister van justitie Rachida Dati, slecht geïntegreerd was omdat ze ervoor koos om haar dochter Zohra te noemen. Dergelijke opvattingen over integratie hebben niets te maken met de echte betekenis. Hier integreren gaat om het aanvaarden van de Europese waarden en over loyaliteit aan een gemeenschappelijke identiteit rond die waarden. Vandaag Belg, Fransman of Europeaan zijn, betekent niet dat je blank moet zijn, of Erik of Marie moet heten.

‘Mijn naam is Assita’

Mijn naam is Assita, Ik ben zwart en seculier, afkomstig uit een niet-praktiserende moslimfamilie. Ik ben een Belgische van Burkinese afkomst. Ik ben Europees, niet alleen op papier maar ook in mijn hart. Een hart dat klopt voor een plaats waar ik bewust voor gekozen heb, om mijn roots te planten en mijn leven te leiden. Ik vind dat degenen die voor het jihadisme kiezen onze nationaliteit niet verdienen. Dat wij vandaag allemaal Charlie zijn is goed, maar volstrekt onvoldoende. We moeten beginnen te doen wat we al lang geleden hadden moeten doen. De vrijheid van meningsuiting en onze democratische waarden verdedigen alvorens er nog meer doden vallen. Maar ondertussen zijn de medewerkers van Charlie Hebdo dood. Dood omdat ze tekenden en schreven voor een krant die sommigen stoorde. Waar waren we toen? Waar blijft het Europa van Voltaire?

Europa zinkt weg. Ik herken in haar gezicht niet langer de Verlichting die we naar de hele wereld proberen te exporteren. We parkeerden immigranten en/of hun kinderen in aparte wijken. In België begint de religieuze segregatie al vanaf de leeftijd van zes, in scholen waar de kleine Mohammedjes en de kleine Marietjes ontdekken dat ze ‘anders’ zijn en uit elkaar groeien door religieuze apartheid in het onderwijs. Geleidelijk aan leren ze iets anders dan burgerschap. Europa is mislukt, omdat zij het fundamentalisme gespaard heeft en aanvaard heeft dat het bed van religieus fanatisme zich in haar hart heeft ontwikkeld. We hebben de opgelegde zelfcensuur en de dictatuur van de radicale islamisten die zich boven onze wetten voelen, deels aanvaard. In Groot-Brittannië hebben we islamitische rechtbanken aanvaard, in concurrentie met de wet die wordt verondersteld om voor iedereen hetzelfde te zijn. Wij hebben aanvaard dat vrouwen, die ervoor kozen om zich vrij te kleden, in onze straten voor hoer uitgemaakt worden. Intussen zwaaiden zogenaamde progressieven met het label ‘islamofobie’ tot het punt dat de kritiek synoniem werd met isolatie.

Opnieuw strijden voor vrijheden

En nu is er onveiligheid. Het is geen gevoel maar werkelijkheid geworden. We spreiden het bed van het communautarisme en het cultureel relativisme. We hebben de sociale kloof gevoed door de samenleving te verdelen. We werden niet gehoord toen we zeiden dat we hard moeten optreden tegen onverdraagzaamheid en radicalisering. Toen we argumenteerden dat religie uitsluitend tot de privésfeer behoort en niet in het publieke domein. Onze seculiere democratische waarden zijn niet onderhandelbaar. Wij moeten de integratie doen slagen door niet enkel op papier Europees te zijn, maar ook in onze geest en in ons hart. We moeten gaan voor meer sociale diversiteit, de immigratie anders organiseren en niet langer lijdzaam de problemen ondergaan. Wanneer zullen we beseffen dat loyaliteit aan de democratie, aan onze instellingen en aan onze waarden niet vanzelf komen? Wat hebben we nog nodig om duidelijk te maken dat het anders moet? Of blijven we wachten op nieuwe drama’s om dan terug met slogans naar buiten te komen en een minuut stilte te houden?

We hebben de werf van de integratie onvoldoende krachtdadig opgevolgd en dat maakt het karwei nu groter dan ooit. Vandaag moeten we terug strijden voor vrijheden die doorheen de eeuwen verworven leken. In tegenstelling tot wat Nicolas Sarkozy onlangs zei, is het niet de immigratie op zich die onze levenswijze bedreigt. Het is eerder de slecht beheerde immigratie en de mislukte integratie, die enerzijds te wijten zijn aan racisme en uitsluiting, en anderzijds aan het communautarisme en de politiek correctheid die onze gemeenschappelijke toekomst bedreigen. Het is ons gebrek aan moed ten opzichte van de geschiedenis die nu ons leven bedreigt.

Schande

Schande aan diegenen die vroeger de macht hadden om op te treden maar niets deden. Schande aan zij die in de naam van het multiculturalisme vergeten zijn dat alle misdaden dienen te worden bestraft op dezelfde manier en dat geen enkele misdaad, in naam van een religie kan vrijgesproken worden voor de wet. Schande aan zij die verwaarloosden ervoor te zorgen dat onze samenleving geen vruchtbare voedingsbodem zou worden voor radicalisering. Schande aan zij die vergeten dat een succesvolle integratie en eenheid rond een sokkel van gemeenschappelijke democratische waarden geen optie is, maar een noodzaak. Schande aan zij die de verwerving van de nationaliteit als een prul beschouwden. Schande aan zij die nog steeds niet begrepen hebben dat alle Europeanen gelijk zijn en er geen Belgische of Franse tweederangsburgers zijn.

De integratie kan slagen als mensen echt integreren en deelnemen aan het sociale, economische en politieke leven in hun nieuw land. Door hen niet achter te laten met religieuze fanatici als enige bron van inspiratie. Zelfs de beste zaden kunnen maar groeien in vruchtbare aarde. Laten we niet over integratie praten alsof de belangrijkste belanghebbenden er niet zijn. Laten we niet meer over integratie spreken alsof het een onderhandeling is. Het is niet racistisch om te stellen dat bepaalde islamitische waarden onverenigbaar zijn met de waarden van onze westerse maatschappij. In de onmiddellijke nasleep van de aanslagen vergt het minder moed om nu te verklaren dat we Charlie zijn. Het ontbrak ons vroeger aan die moed en aan vastberadenheid. En die zullen we in de komende maanden en jaren meer dan ooit nodig hebben.