Her en der beginnen Europese landen luidop na te denken over de wereld na de lockdown. Maar ook nu is geduld een mooie deugd. ‘Het is beter om maatregelen iets langer aan te houden dan ze te snel los te laten’, zegt epidemioloog Pierre Van Damme (UA).
Binnen een week is het in Oostenrijk al zover. Winkels kleiner dan 400 vierkante meter zullen opnieuw de deuren mogen openen. Al zal het beeld binnenin de winkel verre van normaal zijn. Er zal maximaal 1 persoon per 20 vierkante meter mogen rondlopen. Die persoon zal verplicht een mondmasker moeten dragen. Begin mei zullen alle andere winkels mogen openen. Scholen zouden half mei volgen. Restaurants en hotels mikken ook op die datum. Oostenrijk wordt zo een testcase voor andere landen.
En toch is het oppassen geblazen om hun logica zomaar te copy-pasten. Lossere maatregelen die in Oostenrijk goed uitdraaien, zijn niet per definitie een goed idee in België. Voor je het weet moeten beleidsmakers lockdownregels weer aanscherpen. Dat is net het scenario dat epidemioloog Pierre Van Damme (UA) wil vermijden. ‘Je wil niet in een jojo-beleid terechtkomen. De bevolking zou dat niet aanvaarden’, zegt hij. ‘Het is beter om maatregelen iets langer aan te houden dan ze te snel los te laten.’
Van Damme kijkt met veel interesse naar Oostenrijk en Denemarken, waar de scholen binnenkort weer openen. ‘We kunnen veel leren uit de landen die ons voorafgaan. Oostenrijk heeft bij het begin van de uitbraak heel snel sterk doorgedreven maatregelen getroffen. Het gevolg daarvan is dat een groot deel van de bevolking er nog vatbaar is. Dat ligt anders in Italië, waar een groot deel al is blootgesteld. Voor ons land wordt dat een evenwichtsoefening waarbij voortdurend gemonitord moet worden.’
Vanuit een puur medisch perspectief zou je de huidige maatregelen nog maanden moeten aanhouden.
Scholen open
Epidemioloog Iris De Ryck, die in Italië woont, denkt dat er geen eenduidige antwoorden bestaan. ‘Elk land kijkt op zijn eigen manier naar de exit en neemt de eigen omstandigheden en getroffen maatregelen in acht. In Italië zijn de scholen bijvoorbeeld volledig dicht, in België niet.’
Meer dan ooit geldt hier het adagium ‘meten is weten’. Op dit moment worden bloedtesten op punt gesteld die moeten speuren naar de immuniteitsgraad, aldus Pierre Van Damme. ‘Op basis van dat bloedonderzoek kunnen we meten wat de immuniteit is bij bepaalde bevolkingsgroepen, zoals kinderen en jongeren. Zodra je die info hebt, kan je maatregelen beginnen lossen.’
Er wordt gemikt op resultaten in de tweede week van de paasvakantie. ‘Als de testen bijvoorbeeld aangeven dat er al veel kinderen geïnfecteerd zijn geweest zonder een zware ziektelast, dan zou dat er nog meer voor pleiten om de scholen weer open te stellen’, zegt hij. ‘Ik zou de opening van de scholen sowieso als een van de eerste opties op tafel leggen. Er moet natuurlijk wel draagvlak zijn bij zowel ouders als scholen zelf.’
Volgens Van Damme en De Ryck is het goed dat de nieuwe tienkoppige exit-groep, onder leiding van Erika Vlieghe (UZA), deels bestaat uit economisch geïnspireerde experts. ‘Vanuit een puur medisch perspectief zou je de huidige maatregelen nog maanden moeten aanhouden’, zegt De Ryck. ‘Maar dat is niet realistisch. Iedereen is zich ervan bewust dat het niet te snel mag, maar men beseft ook dat we iets sneller zullen moeten terugschroeven dan in een theoretisch ideaalscenario.’
Burgers die kunnen aantonen dat ze immuun zijn, zullen vitaal zijn voor de heropstart van onze economie.
‘Paspoort’ bij immuniteit
Volgens Itinera-hoofdeconoom Ivan Van de Cloot is een goede verstandhouding tussen de medische en economische cockpit cruciaal. Het opkrikken van de testcapaciteit bij de bevolking kan de Belgische economie mee helpen opveren, zegt hij. ‘De burgers die kunnen aantonen dat ze reeds een besmetting achter de rug te hebben, zullen vitaal zijn voor de heropstart van onze economie.’
De zogenaamde symmetrische maatregelen waren het kanon dat de regering afschoot op de uitbraak van de pandemie. Maximaal telewerken, scholen dicht, grenzen dicht. Erg effectief om de curve af te vlakken, maar een zware kost voor onze economie. Nu is er volgens de econoom nood aan asymmetrische maatregelen. Regels die niet meer voor iedereen gelden, maar gericht op specifieke cases. ‘Neem contact tracing. Het opsporen van nieuwe besmettingen, ze isoleren en vervolgens hun contacten opsporen wordt cruciaal.’ Van de Cloot denkt daarbij ook aan een soort ‘paspoort’ dat personen met immuniteit op zak zouden hebben om internationale reizen te maken.
Al zal het volgens Van Damme nog een tijdje duren vooraleer de grenzen heropenen. ‘Ik denk dat men die heel voorzichtig zal openen. In Wuhan zagen we een kleine nieuwe opflakkering van de epidemie als gevolg van import. Vroeg of laat zullen we in ons land terug activiteiten toelaten met meerdere aanwezigen, maar dan met gesloten grenzen. We willen geen brandversnellers binnenhalen waardoor je na weken je best te doen opnieuw druk zet op de ziekenhuizen.’
De festivalzomer en de horeca staan volgens Van Damme mee onderaan het prioriteitenlijstje.
Up-to-date overzicht: alles wat u moet weten over de coronacrisis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
