Het belang van Sir Winston Leonard Spencer Churchill is vandaag precies 50 jaar na zijn dood genoegzaam bekend, al zijn ook zijn minder bekende kantjes niet oninteressant.
De geschiedenis zal Sir Winston Leonard Spencer Churchill herinneren als een icoon van de 20e eeuw, een populair politicus, een begenadigd spreker, maar vooral als de man die in de functie van oorlogspremier van Groot-Brittannië een beslissende rol in de ondergang van Adolf Hitler speelde.
Wat minder geweten is, is dat kleine Winnie een bijzonder slechte leerling was op school, het krijgsgevangenschap ontvluchtte tijdens de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog en af en toe zijn kleren vergat aan te doen. Tien feiten die een nieuw licht werpen op de ‘Greatest Briton’, exact 50 jaar na zijn dood.
1. Churchill en zijn onberispelijk gevoel voor timing
Winston Churchill deed alles altijd op zijn manier, zelfs zijn eigen intrede in het leven. Hij werd vroegtijdig geboren in de vrouwenvestiaire van Blenheim Palace in Oxfordshire waar zijn moeder – tegen doktersadvies in – een feestje bijwoonde. De hoogzwangere vrouw raakte niet op tijd in haar slaapkamer en beviel dan maar tussen de damesjassen. Ook Churchills sterfdatum lijkt niet toevallig gekozen. De voormalige Britse premier stierf op exact dezelfde dag als zijn vader, Lord Randolph Churchill, maar dan wel 70 jaar later. Vader Churchill werd echter amper 45 jaar oud, terwijl Winston 90 werd.
2. Churchill, de barslechte leerling
Op school scoorde Winston Churchill slecht op zowat alle vakken, behalve geschiedenis en literatuur. Hij bevond zich met zijn resultaten meestal in de onderste helft van de klas en hij kreeg herhaaldelijk slaag vanwege zijn rebels gedrag en voor zijn gebrek aan respect voor het gezag. Dat hij een van de grootste politici van de vorige eeuw zou worden, had niemand wellicht voorspeld. Aangezien de universiteit voor Winston geen optie was en hij als kind vaak met speelgoedsoldaatjes in de weer was, stuurde zijn vader hem dan maar naar de koninklijke militaire academie van Sandhurst. Ook daar had hij drie pogingen én de hulp van een militaire tutor nodig om te slagen voor het ingangsexamen.
3. Churchill, de krijgsgevangene
In 1899 ontsnapte de jonge Churchill, die tijdens de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog als oorlogscorrespondent werkte, uit een kamp voor krijgsgevangenen. Op zijn hoofd stond 25 pond. Een Britse uitbater van een kolenmijn verstopte hem drie dagen lang in een mijnschacht en zette hem vervolgens op een trein naar Mozambique. Vandaaruit voer Churchill per schip terug naar Zuid-Afrika om zich met zijn pas verworven heldenstatus naar het front te haasten.
4. Churchill, de bekroonde schrijver
Churchill was een talentrijk en productief schrijver die in zijn leven tientallen biogarfieën schreef. Hij deed dat ‘om den brode’ omdat leden van het Lagerhuis in die tijd geen bezoldiging ontvingen. Zo pende hij onder meer een biografie over zijn vader, een biografie over de eerste Duke of Marlborough, verschillende boeken over de Eerste en Tweede Wereldoorlog, een geschiedenis van Engelssprekende volkeren en één roman. Wat dat laatste betreft, riep hij zijn vrienden op om dat boek vooral niet te lezen. Voor zijn meesterschap van historische en biografische beschrijvingen alsmede voor zijn briljante retoriek in het verdedigen van verheerlijkte menselijke waarden kreeg Churchill in 1953 de Nobelprijs voor Literatuur. Churchill maakte daarnaast gedurende zijn leven – ook al begon hij er vrij laat mee – bijna 600 schilderijen. Het resultaat van dat schilderwerk was evenwel van heel wat mindere kwaliteit dan zijn pennenvruchten.
5. Churchill, de slaper
De Brit stond bekend om zijn liefde voor het middagdutje, een gewoonte die hij had overgenomen tijdens zijn verblijf in Cuba in 1895. Op latere leeftijd fungeerde zijn bed steeds meer als zijn favoriete locatie om belangrijke staatszaken te bespreken. Voorname heren werden herhaaldelijk gesommeerd naar de bedstee voor een privéaudiëntie. Ook Churchills liefde voor naaktloperij was genoegzaam bekend. Thuis ging de man vaak zo op in het schrijven van speeches dat hij zijn kleren vergat aan te doen.
6. Churchill en zijn mislukte aanval tijdens WO I
Als minister van Marine bedacht Churchill tijdens de Eerste Wereldoorlog een ambitieus plan om het afbrokkelende Ottomoaanse Rijk (het hedendaagse Turkije) ten val te brengen. Maar het voornemen om land te veroveren met de slag om het schiereiland Gallipoli in 1915 mislukte. 3.000 Britse soldaten kwamen om het leven. Door de mislukking verloor Churchill zijn functie als admiraal en kreeg hij de bijnaam ‘Slager van Gallipoli.’
‘Dat is democratie. Dat is waar we voor gevochten hebben’.
7. Churchill en zijn nederlaag na WO II
Churchill was niet altijd even populair. In juli 1945 hield Groot-Brittannië zijn eerste algemene verkiezingen sinds een decennium. Tot ieders verbazing verloor Churchill omdat de Labour-partij de ‘arrogante’ oorlogspremier tijdens de verkiezingscampagne succesvol had afgeschilderd als ‘een tegenstander van vakbonden en bijstand’. ‘Ze hebben het recht om ons eruit te schoppen’, zou Churchill naar verluidt gezegd hebben. ‘Dat is democratie. Dat is waar we voor gevochten hebben’. Churchill nam het premierschap opnieuw op in 1951 tot hij zo’n drie jaar later wegens gezondheidsredenen moest aftreden.
8. Churchill lanceerde de term ‘IJzeren Gordijn’
Ondanks zijn misprijzen voor het communisme ging Churchill tijdens de Tweede Wereldoorlog gewillig een alliantie aan met de Sovjet-Unie. Na de oorlog liep hij weliswaar niet hoog op met de doelstellingen van de Sovjet-Unie. In zijn beroemde Fultonspeech van maart 1946 sprak hij van een ‘ijzeren gordijn dat over het continent is neergelaten’. ‘Achter die lijn zijn landen in hoge mate en in veel gevallen onderhevig aan een stijgend aantal controlemaatregelen uit Moskou’. Vanaf dan werd het ‘ijzeren gordijn’ door westerse autoriteiten voortdurend in de mond genomen als het over de USSR ging.
9. Churchill en zijn racisme
Churchill liep niet hoog op met de Britse kolonies. Zo zou hij de Zoeloes, Afghanen en derwisjen ‘wilde en barbaarse volkeren’ genoemd hebben. ‘Churchill zag zichzelf en Groot-Brittannië als winnaars van een sociale Darwiniaanse hiërarchie’, zegt John Charmley, de auteur van Churchill: The End of Glory aan de BBC. Met zijn imperialistisch standpunt stond hij in het Edwardiaanse tijdperk evenwel niet alleen. ‘Maar in tegenstelling tot Hitler vond hij het niet kunnen om niet-blanken op onmenselijk wijze te behandelen’, zegt Richard Toye, de auteur van Churchill’s Empire. Doorheen zijn hele leven was Churchill ook gekant tegen eender welke vorm van autonomie voor India. Vooral van de onafhankelijkheidsstrijder Mohandas Karamchand Gandhi had hij een grondige afkeer: ‘een halfnaakte fakir’. Op een bepaald moment wou Churchill hem zelfs laten sterven tijdens een hongerstaking.
10. Churchill, de brokkenpiloot
Het is haast een wonder te noemen dat Churchill 90 jaar werd. Als kind gooide hij zich ooit al spelend van een brug wat hem een hersenschudding en een gescheurde nier opleverde. Later verdronk hij bijna in een Zwitsers meer, viel hij geregeld van zijn paard, crashte hij met zijn vliegtuigje en geraakte zijn schouder uit de kom bij het ontschepen in India. En omdat hij het als Brit niet gewoon was dat de auto’s aan de andere kant van de straat reden, kwam hij bij het oversteken van Fifth Avenue in New York onder een auto terecht. Churchill stierf uiteindelijk aan de gevolgen van een beroerte.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier