‘Waarom worden pakjesleveringen nog niet belast?’

‘Het is maar normaal om pakjesleveringen, meestal van over onze landsgrenzen, ook te belasten op die verplaatsing en bijhorende impact op het milieu en onze mobiliteit’, schrijft Vlaams volksvertegenwoordiger Grete Remen (N-VA).

Nu we allemaal gezamenlijk onze kerstpakjes online bestellen, verwachten dat deze de volgende dag gratis thuis geleverd worden en onze frustraties uiten wanneer we in de file staan achter het camionnetje met uw pakje, komt er eindelijk ruimte om het debat over pakjesleveringen ten gronde te voeren. Tot mijn grote vreugde stuurde dit magazine deze week hierover een belangrijke vraag de wereld in: ‘moet online shoppen belast worden?’

Waarom worden pakjesleveringen nog niet belast?

Instinctief zeg ik ‘ja!’ op die vraag. Maar het shoppen zelf mag daarbij niet gezien worden als belastbare activiteit. Het laten leveren van de bijhorende pakketjes wel. Wie beslist om zijn pakje lokaal te kopen en daarvoor naar de winkel rijdt, is er zeker van dat hij op zijn verplaatsing belastingen betaalt. Wie daaraan twijfelt, spreekt best eens een voorbijganger met een geel hesje aan.

Het zou dan ook de normaalste zaak van de wereld zijn, mochten we pakjesleveringen, meestal van over onze landsgrenzen, ook belasten op die verplaatsing en bijhorende impact op het milieu en onze mobiliteit. Om de desastreuze economische gevolgen van shoppen in het buitenland voor onze eigen economie nog buiten schot te laten. We kunnen niet klagen over de monsterfiles op onze wegen, op straat komen voor gezondere lucht en een doeltreffender klimaatbeleid en ondertussen gretig ons online winkelwagentje via menig laptop en/of smartphone vol klikken.

Cijfers genoeg, daden laten op zich wachten

Zelf verslikte ik me in mijn koffie toen ik dinsdag op eenzelfde toestel een nieuwsmelding van VRTNWS zag verschijnen: ‘miljoenen pakjes onderweg naar de kerstboom.’ De vraag die we ons moeten stellen is in mijn ogen dus niet ‘moet online shoppen belast worden?’, maar ‘waarom worden pakjesleveringen nog niet belast?’ De huidige situatie is immers onhoudbaar.

U hoeft me niet op mijn woord te geloven. De objectieve cijfers zijn er: vorig jaar nog bleek uit onderzoek van de Universiteit Antwerpen dat er gemiddeld 150.000 pakjes per dag worden geleverd in België. De maatschappelijke kost voor die leveringen – files, verkeersongevallen, luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatverandering – bedraagt gemiddeld 30 cent per pakje. Een snelle rekensom leert ons dus dat de maatschappij 45.000 euro per dag betaalt aan onze online aankopen. De FOD Mobiliteit zag in 2017 3,6% meer afgelegde kilometers van bestelwagens dan 2017. Dit jaar kochten we nog meer online. De camionettisering van onze samenleving is nu al een feit.

Een jaar later moeten de onderzoekers hun schatting al drastisch bijsturen: 400.000 pakjesleveringen per dag in België lijkt hen realistischer. De 45.000 euro maatschappelijke kostprijs wordt dus al snel 120.000 euro. Wie dat al veel vindt, kijkt best niet naar de records die gesneuveld worden in deze warme kerstdagen. Sinds november, we zijn nu midden december, heeft Bol.com op zichzelf al 5,5 miljoen pakjes geleverd in Vlaanderen. Dat zijn 100.000 pakjes per dag. En dan spreken we nog maar over één bedrijf. Laat dat even inzinken.

Ook de e-commerce giganten zelf beseffen dat hun systeem op springen staat. Zalando stopt met onvoorwaardelijke gratis leveringen, transportbedrijven verzetten zich tegen de werkdruk en webshops zien hun beurswaarde slinken. De tijd is rijp voor een ommezwaai. We moeten nu handelen.

Werknemers zijn geen elfjes

Ik hoor u denken: ‘geen wonder dat mijn pakje vertraagd is.’ Nochtans had de webshop u beloofd om binnen de 24u uw pakje te bezorgen. Weet goed dat de onderbetaalde en overwerkte medewerkers in de magazijnen en koeriers op de baan reeds aan een verschroeiend tempo werken om te zorgen dat al uw cadeautjes op tijd onder de kerstboom liggen. Als u vloekt op Bol.com, Amazon, Alibaba,… vloeken zij op diezelfde medewerkers. Met hun stakingen hebben ze overschot van gelijk. De elfjes in Santa’s workshop bestaan alleen op tv. Was er maar een middel om de consument te doen nadenken over zijn online aankopen en de maatschappelijke kost van deze problematiek eerlijk te spreiden…

Frans model

In Frankrijk grijpt men in. Onlangs stemde de Franse senaat in met een wetsvoorstel voor het invoeren van een e-commercetaks. Afhankelijk van het aantal kilometers dat het pakketje moet afleggen, wordt er een tarief van 1-2% op de waarde van het pakketje aangerekend. Kleine zelfstandigen en kmo’s worden ontzien. Twee vliegen in één klap dus. Een lovenswaardig voorstel.

Ons huidige beleid slaagt er echter niet in om daadkrachtig te reageren en de koe bij de horens te vatten. Als beleidsmaker neem ik wel mijn verantwoordelijkheid. Ik blijf de kat de bel aanbinden: online aankopen (gratis) thuis laten leveren is maatschappelijk onverantwoord. Via een groene taxshift, lees: belastingen op deze vervuilende leveringen naar Frans voorbeeld, doen we de vervuiler betalen en kunnen we o.a. de loonkost verder doen dalen.

Ik herhaal ook graag mijn warme oproep: ‘koop lokaal, ook online!’ De handelspanden in onze steden staan leeg en steeds meer Vlaamse/Belgische ondernemers verdienen, door de moordende concurrentie, (zelfs met hun webshop) het zout op hun patatten niet meer. We ondergraven onze eigen welvaart.

Slechts één olijke man in een rood kostuum en met een slee en rendieren is in staat om in één nacht alle pakjes te bezorgen. Hoe sneller we dat beseffen, hoe beter.