‘Waarom gingen de politieke partijen tijdens de campagne een discussie over het voorbestaan van België uit de weg?’ Dat vraagt Knack-redacteur Ewald Pironet zich af.
Als de uitslag van de verkiezingen niet helemaal naar wens is, kan altijd worden opgeroepen om opnieuw te gaan stemmen. De eerste die dat opperde, was grondwetspecialist Marc Uyttendaele, echtgenoot van PS-politica Laurette Onkelinx. Hij ziet voor de regeringsvorming ‘een veelvoud aan onmogelijkheden, en de enige vraag is dan ook wanneer de politici zullen toegeven dat we opnieuw naar de stembus moeten’. CD&V-politicus Eric Van Rompuy – getrouwd met Viviane Geuffens, directeur van de commissiedienst van de Kamer – trad hem bij: ‘De veto’s van N-VA en PS gaan zorgen voor een totale blokkering. Ik voorspel zes maanden stilstand, en daarna wellicht nieuwe verkiezingen.’ De nieuwe verkiezingen moeten volgens Uyttendaele en Van Rompuy gaan over het voortbestaan van België.
Door elk institutioneel debat uit de weg te gaan, illustreren de politieke partijen hun slapheid.
De regeringsvorming zal op federaal niveau aartsmoeilijk verlopen. Niet alleen spraken de partijen vóór de verkiezingen nogal wat veto’s uit, de uitslag maakt het niet makkelijker. De drie traditionele Vlaamse partijen, CD&V, SP.A en Open VLD, implodeerden en met hun Franstalige evenknieën liep het niet veel beter. De extremen, Vlaams Belang en PVDA-PTB, behaalden samen 30 van de 150 zetels en waren de grote winnaars, maar komen niet in aanmerking voor regeringsdeelname – misschien PVDA-PTB nog wel in Wallonië. Terwijl Vlaanderen overwegend rechts en extreemrechts stemde, kozen de Franstaligen voor links en extreemlinks. Dat wordt lastig.
Kunnen er nieuwe verkiezingen komen? Als een meerderheid van de Kamerleden voor het ontbinden van het parlement stemt, kunnen er veertig dagen later verkiezingen worden gehouden. Als er een meerderheid wordt gevonden voor een grondwetsherziening volgen er ook verkiezingen. Uyttendaele verwees hier impliciet naar, Van Rompuy expliciet: ‘Eerst zal het parlement een ruime grondwetsherziening mogelijk maken, zodat confederalisme bespreekbaar wordt.’
Dat roept vragen op, zoals: waarom werd er in de aanloop naar de stembusgang op 26 mei geen ruime grondwetsherziening mogelijk gemaakt? Waarom gingen de politieke partijen tijdens de campagne een discussie over het voorbestaan van België uit de weg? Want het was duidelijk dat de organisatie en de financiering van ons land na de verkiezingen op tafel zouden komen, zoals hier begin dit jaar al werd geschreven. Elke dag blijkt opnieuw dat de zes opeenvolgende staatshervormingen aan alle kanten rammelen. Bovendien slaan Vlaanderen en Wallonië tegenovergestelde wegen in op zoek naar welvaart en welzijn. En de geldstroom richting zuiden van het land droogt op. Door dan elk institutioneel debat uit de weg te gaan, illustreren de politieke partijen hun slapheid. Vreemd dat zo veel politicologen en commentatoren zich nestelden in deze staat van ontkenning.
Als er nieuwe verkiezingen worden gehouden, kunnen die alleen maar gaan over de Kamer, níét over de regionale parlementen of onze Europees Parlementsleden. Zou zo’n nieuwe stembusgang iets oplossen? De kans dat de extreme politiek partijen zullen winnen is groot, en als nieuwe verkiezingen neerkomen op een referendum over België is de uitslag onvoorspelbaar. Het is niet uitgesloten dat Franstalig België heel anders zal stemmen dan Vlaanderen en we een heruitgave van de Koningskwestie krijgen, waarbij het land nog meer wordt verscheurd.
Dus toch maar liever geen nieuwe verkiezingen, het volk heeft gestemd. Als we nog politici hebben met verantwoordelijkheidszin moeten ze werk maken van het invullen van het fameuze artikel 35, dat christendemocraten, socialisten en de Volksunie in 1994 in de Grondwet lieten inschrijven. Volgens wijlen Jean-Luc Dehaene (CD&V) in zijn memoires was artikel 35 ‘misschien een alternatief, als de huidige methode tot op de draad versleten is’. Daar lijken we nu echt wel aanbeland.
Dat onze politici de voorbije 25 jaar er niet in geslaagd zijn om dat artikel 35 in te vullen, is de oorzaak van de cul-de-sac waarin België zich vandaag bevindt.
Artikel 35 zegt dat de federale overheid enkel die bevoegdheden mag uitoefenen die haar uitdrukkelijk zijn toegewezen door de Grondwet en de gewone wetten. Alle andere, ‘residuaire’ bevoegdheden worden automatisch aan de deelstaten toegewezen. Eenvoudig gezegd moet er een lijst komen van de bevoegdheden van de federale staat, en alles wat niet op die lijst staat, is voor de gemeenschappen en gewesten. Dat onze politici de voorbije 25 jaar er niet in geslaagd zijn om dat artikel 35 in te vullen, is de oorzaak van de cul-de-sac waarin België zich vandaag bevindt. Hoe langer het duurt, des te erger de impasse wordt en des te onvoorspelbaarder de gevolgen zullen zijn
Beluister Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
