‘Waarom we ook voor de luchthaven van Zaventem best een intendant aanstellen’

‘Het is tijd voor een nieuwe, Belgische vorm van burgerparticipatie als de we over de toekomst van de luchthaven van Zaventem willen nadenken’, schrijft Vlaams parlementslid Katia Segers (SP.A).

Tijd kopen. Het lijkt de laatste strohalm waar de federale regering zich inzake het luchthavendossier aan vastklampt. Vicepremier Kris Peeters wees er zijn Brusselse collega Céline Fremault(cdH) , minister van Leefmilieu bevoegd voor de Brusselse geluidsnormen, fijntjes op dat ze heeft nagelaten om de “technische voorschriften aan te melden bij de Europese Commissie”. Hierdoor wordt het volgens Peeters onmogelijk om de strengere Brusselse geluidsnormen af te dwingen en inbreuken te beboeten: indien het Brussels Gewest zich niet wil blootstellen aan een juridisch steekspel waarbij elke vliegtuigmaatschappij (met succes) opgelegde boetes kan aanvechten, dient Frémault deze procedure alsnog in gang te zetten. In dat geval gaat de toepassing van de Brusselse geluidsnormen nog voor minstens drie maanden in de koelkast.

Peeters’ demarche doet alvast vermoeden dat de federale regering weinig hoop koestert dat er tegen 22 februari (het aflopen van het belangenconflict, ingeroepen door de Vlaamse Regering) een compromis rond de geluidsnormen uit de bus komt, waarin alle gewesten zich kunnen vinden. Om uit de huidige patstelling te geraken, kunnen we best deze nieuwe episode in de Zaventem-telenovela aangrijpen om een frisse start te nemen en met open vizier een duurzame oplossing te zoeken.

Dat kan door een onafhankelijke intendant aan het roer te zetten, die zich niet alleen buigt over de problematiek van de geluidnormen, maar ook over de uitbreidingsplannen die Brussels Airport Company koestert en de omliggende gemeenten verontrusten, én over een evenredige spreiding van de vliegroutes. Daarbij zal het cruciaal zijn om maatschappelijk draagvlak te creëren en het wankele vertrouwen tussen de verschillende belanghebbenden te herstellen. In dit hele proces moet het vinden van een evenwicht tussen de economische leefbaarheid van de luchthaven en de regio en de levenskwaliteit van de omwonenden de leidraad zijn.

Veel geblaat, weinig wol

Beleidsmakers moeten het patroon doorbreken om enkel onder druk van juridische deadlines te handelen. Federaal Minister van Mobiliteit François Bellot (MR), belast met Belgocontrol, blijft aankondigen dat hij op korte termijn zijn visie rond de nieuwe Vliegwet uit de doeken zal doen en dat deze “zowel een politiek-juridisch luik, maar ook een socio-economisch als technisch luik” omvat, maar het is vooral een pijnlijke opeenvolging van veel geblaat en weinig wol. Laat ons met de burger open kaart spelen: in dit dossier is geen quick fix mogelijk. Ligt een duurzame oplossing, die de economische groei van de luchthaven verzoent met de levenskwaliteit van de omwonenden, alsook de werkgelegenheid garandeert en leefmilieu vrijwaart, dan volledig buiten bereik? Zeker niet, maar het is tijd dat we als politici onze beperkingen durven onderkennen, zeker wanneer het gaat om complexe dossiers die de gewestgrenzen overschrijden en waar lokale economische, maar ook electorale belangen komen bovendrijven.

Daarom wil ik vurig de piste bepleiten om – via een internationale oproep – een onafhankelijke intendant aan te stellen, zoals dat eerder gebeurde in kader van het Oosterweeldossier. Enkel een onafhankelijke (internationale) expert kan dit dossier met een ongekleurde bril onder de loep nemen en deze complexe knoop ontwarren. Laat ons een kader scheppen waarin deze intendant zich kan laten bijstaan door een gecoördineerde luchthavencommissie van (internationale) experts en vertegenwoordigers van alle belanghebbenden. Laat die intendant voldoende tijd om de nodige onderzoeken en een brede consultatieronde te voeren, en zo in eerste instantie tot een objectivering van het probleem te komen. Welke geluidsoverlast is er waar? Hoe realistisch zijn de uitbreidingsplannen van Brussels Airport Company en wat zal de impact ervan zijn op alle socio-economische, gezondheids- en ecologische aspecten in de regio (van werkgelegenheid en geluidsoverlast tot mobiliteit en luchtkwaliteit)? Hoe kunnen de andere Belgische luchthaven complementair worden aan Zaventem? Hoe kunnen we geluidsnormen in de verschillende gewesten harmoniseren?

Wetgeving gedragen door de bevolking

Daartoe moet de intendant een participatief traject uitstippelen: samen met de burgers haalbare en op wetenschap gebaseerde pistes naar voor schuiven met als doel om tot één integrale, federale oplossing te komen voor de geluidsnormen, de vliegwet en de uitbreiding van de luchthaven. Een ruime, maar duidelijk gefaseerde tijdshorizon is daarbij noodzakelijk. Dit geeft immers zekerheid aan de luchtvaartmaatschappijen en bedrijven rond de luchthaven, aan Brussels Airport Company en de omwonenden. Een gefaseerde aanpak biedt bovendien de mogelijkheid om de geluids- en uitstootnormen te verstrengen in de tijd en luchtvaartmaatschappijen de mogelijkheid om hierop te anticiperen. Tenslotte geeft dit de verschillende overheden ook de tijd om gepaste maatregelen te nemen op het vlak van isolatie, mobiliteit, e.d.

Eens de intendant – samen met betrokken partijen en burgers – de lijnen heeft uitgezet en de verschillende opties naar voren heeft geschoven, is het aan de politiek om knopen door te hakken en dit in een “pact voor de luchthaven” te gieten. Wetgeving, die gedragen wordt door de bevolking, waarbij niet enkel de besognes van de verschillende regeringen en belangen van multinationals in rekening gebracht worden, maar ook voldoende aandacht gaat naar de stem van de burgers uit de lokale actiecomités en de oproep van de verontruste arbeiders die momenteel ook slapeloze nachten kennen omdat hun job mogelijk op de tocht staat. Dat is de toekomst van de politiek.