‘Er zijn tussen de 50 en 100 joden uit Antwerpen vertrokken om voor Israël te gaan vechten in Gaza,’ zegt de Antwerpse rabbijn Moische Arye Friedman. Hij klaagt aan dat in joodse scholen in Antwerpen jongeren ‘geïndoctrineerd’ worden. ‘Met belastinggeld worden ze klaargestoomd om te gaan vechten in Gaza.’
Rabbijn Moische Arye Friedman wil aan de alarmbel trekken. Sinds het heroplaaien van het geweld in Gaza, goed een maand geleden, zag hij naar eigen zeggen 50 tot 100 joodse jongeren uit Antwerpen vertrekken om in Gaza te gaan vechten bij het Israëlische Defensieleger (IDF). ‘Het kunnen er zelfs meer zijn. Het meest frappante is dat deze jongeren opgeleid en geïndoctrineerd worden in Antwerpse scholen, zowel openbare als private. Sommige van die jongeren worden dus met belastinggeld klaargestoomd om te gaan vechten in Gaza.’
Friedman is een luide en dissidente stem binnen de Antwerpse chassidische gemeenschap. Al jaren voert hij actie tegen de Gaza-oorlog, wat hem vaak niet in dank wordt afgenomen. Onder meer Joods Actueel omschrijft hem als anti-zionist – wat hij overigens zelf niet ontkent. Dat hij een Holocaustontkenner is, nog een verwijt van Joods Actueel, betwist hij dan weer wel. Dat etiket krijgt hij opgeplakt omdat hij in 2006 de toenmalige Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad ontmoette op een conferentie over de ‘herziening van de visie op de Holocaust’. Volgens Friedman moet de staat Israël stoppen met ‘de Holocaust te gebruiken als excuus voor de genocide op de Palestijnen.’ Friedman werkte zich ook in de kijker als de man die een rechter zo ver kreeg om zijn twee zonen toe te laten in ultraorthodoxe meisjesschool.
Samen met de Palestijnse Belg Montasser AlDe’emeh, die aan die aan de KU Leuven onderzoek deed naar radicalisering en voor Knack.be een dagboek bijhield van zijn verblijf bij de Belgische Syriëstrijders, maakt Friedman zich vandaag zorgen over hoe het conflict in Gaza ook buiten Israël en Palestina de verhouding tussen joden en moslims bemoeilijkt. ‘Israël brengt alle joden ter wereld in gevaar,’ zegt Friedman, die wil waarschuwen voor ‘indoctrinatie’ in bepaalde joodse scholen in Antwerpen.
Worden die scholen dan niet geïnspecteerd?
Friedman: ‘De controle van joodse scholen lag altijd al een beetje moeilijk in Antwerpen. Liesbeth Homans (N-VA) heeft voorzichtig strengere inspecties ingevoerd, maar nog steeds slagen de scholen erin extreme leerstof over te brengen op hun leerlingen. Nog belangrijker is dat de overheid weet dat deze jongeren vertrekken, maar toch niet ingrijpt.’
Waarom niet?
Friedman: ‘Omdat ze dan direct in confrontatie komt met de staat Israël. Sommige ultraorthodoxe scholen in Antwerpen worden gesteund door Israël. Benjamin Netanyahu was in 2005 te gast in de Yavne-school.’
AlDe’emeh: ‘Wat je je ook kan afvragen, is waarom het Israëlische leger mensen uit Antwerpen wil. Het is een van de machtigste legers en heeft voldoende soldaten. Trouwens, niet alleen uit Antwerpen vertrekken joden, de eerste Israëlische soldaat die tijdens dit conflict sneuvelde in Gaza was een jongeman uit Brussel.’
Zouden jullie deze joodse strijders vergelijken met de geradicaliseerde moslims die uit België vertrekken om in Syrië te gaan strijden?
AlDe’emeh: ‘Zeker en vast. Het probleem is bij de joodse vertrekkers qua aantallen zelfs nog groter. De laatste twee jaar zijn een dikke 300 Belgische strijders naar Syrië vertrokken, bij de joodse Antwerpenaren is er sprake van 50 tot 100 vertrekkende strijders op slechts een maand tijd.’
Friedman: ‘Een verschil is dat Syriëstrijders de uitzonderingen zijn. Bij de joodse strijders gaat het om jongeren die met belastinggeld worden opgeleid. Dat is nog veel erger. Ik ben tegen een shariaschool, maar ook tegen een ‘joodse shariaschool’.’
AlDe’emeh: ‘Stel dat een moskee zou oproepen om te gaan strijden: daar zou nogal reactie op komen. Het is duidelijk dat de overheid met twee maten en gewichten werkt. Wie naar Syrië gaat, verliest zijn recht op een uitkering of zijn paspoort. Maar moslimjongeren zien wel via sociale media dat joden straffeloos mogen gaan vechten in Israël. Door dat oneerlijk betoog voelen moslims zich geviseerd.’
Hoe kijken jullie naar het conflict in Gaza? Is dit een oorlog tussen twee godsdiensten?
AlDe’emeh: ‘Neen, het gaat om land, om expansie. Het probleem is de bezetting van de Palestijnse gebieden. Als dat stopt, dan stopt het verzet. Het is in dit conflict belangrijk te nuanceren, maar dat is moeilijk voor veel jongeren. Sommige moslims kunnen geen onderscheid maken tussen een jood, een zionist of een rabbijn. Elke jood die in Antwerpen over straat wandelt, wordt zo al gauw een ‘vuile zionist’. Israël is gebaat bij die polarisering. Zeker sinds 11 september wil Israël in het Westen de boodschap verspreiden: ‘Wij voeren jullie oorlog tegen de radicale islam.’ Voor ons is dit absoluut geen oorlog tussen godsdiensten. Net zoals ik geen problemen heb met joden, heeft meneer Friedman geen problemen met moslims.’
Friedman: ‘Al in 2002 heb ik mij ingezet om gewonde Palestijnse kinderen over te brengen naar Oostenrijk, waar ik gewoond heb. Ik herinner mij de reacties nog goed: “Dat worden later terroristen”. Terwijl het wel om onschuldige kinderen ging.’
U gelooft niet dat Israël zich zorgen maakt om de burgerslachtoffers? Om de dode kinderen?
Friedman: ‘Neen. De genocide van Israël in Gaza is ongezien en uniek, want ze is gericht op kinderen. De aanval op de VN-school was geen toeval. Israël wilde wraak nemen op de vluchtelingenorganisatie van de VN omdat die het opneemt voor de nakomelingen van Palestijnse vluchtelingen.
‘Israël wil bij de Palestijnen zowel de haat ten opzichte van Hamas als de haat tegenover Israël aanwakkeren. Het hoopt dat als de Palestijnen terugkeren naar hun verwoeste huizen, ze zich tegen Hamas zullen keren. Israël wil vooral het verzet van Hamas kapotmaken. Maar die kans is nul komma nul. Uitzichtloos. En dat maakt Hamas alleen maar sterker, waardoor het conflict gevaarlijker wordt.’
Hoe kijken jullie naar Hamas?
AlDe’emeh: ‘Hamas is ontstaan uit het onrecht dat het Palestijnse volk wordt aangedaan. Hamas een terroristische organisatie noemen, maar tegelijkertijd ontkennen dat Israël aan staatsterrorisme doet, is oneerlijk. Pas wanneer klare taal gesproken wordt over wat Israël aanricht, zal ik Hamas een terreurorganisatie noemen. Je kan de Palestijnen niet verwijten dat ze zich verzetten tegen onderdrukking. Daar heeft een volk recht op volgens de conventies van Genève.’
Friedman: ‘Het is op dit moment zinloos om te discussiëren over Hamas. Nu moeten we oplossingen zoeken voor de mensen daar. Er worden onvoldoende humanitaire maatregelen genomen voor de slachtoffers.’
Vanwaar die harde politiek van Israël?
Friedman: ‘Een kleine groep extremisten heeft veel invloed. Die mensen willen bloedwraak om wat ons volk in het verleden is aangedaan. Dat zie je in Israël, in de Verenigde Staten en bij ons in Antwerpen. Ook hier circuleren die ideeën. Joods Actueel bijvoorbeeld brengt pure propaganda.’
Welke rol is weggelegd voor de internationale gemeenschap?
Friedman: ‘Op dit moment raakt Israël doelbewust de kinderen uit Gaza, wat een regelrechte oorlogsmisdaad is. Het enige wat Israël kan raken is het Internationaal Gerechtshof in Den Haag (ICC). De internationale gemeenschap moet hard optreden, want Israël is reeds een nieuw bloedbad aan het voorbereiden. Israël brengt de joden wereldwijd in gevaar, ook de generaties die nog moeten komen. Zij denken niet aan kinderen die opgroeien in het gebied.’
Waar ligt de oplossing voor Israël en Palestina?
AlDe’emeh: ‘We moeten af van de haat tegen elkaar. Want die verblindt, zodat men de andere demoniseert. Ik ben op korte termijn voor een tweestatenoplossing. Op lange termijn moet die opgaan in een eenstaatoplossing die joden, christenen en moslims samenbrengt. Haal die muur weg en stop de nederzettingen zodat we kunnen samenleven.
Ik hoop dat er een derde intifada komt, maar dan wel een vreedzame. Het meest nobele wat de Palestijnen kunnen doen, is symbolisch reageren tegen de vernederingen. Tonen dat we er nog zijn, dat we nog leven.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier