‘Waarom de erkenning van de Diyanet-moskeeën ingetrokken moet worden’

‘Externe conflicten horen de openbare orde en het samenleven in ons land niet te verstoren’, schrijft Vlaams parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open VLD) naar aanleiding van de berichten over spionage door de Dyanet-moskeeën.

Drie weken geleden keurde het Vlaams parlement bij hoogdringendheid unaniem een resolutie goed waarin het vraagt de toetredingsonderhandelingen met Turkije en de daaraan verbonden financiële steun te bevriezen. De unanimiteit toont de eensgezindheid aan over de reden hiertoe: de Turkse rechtstaat en democratie worden steeds vaker en flagranter met de voeten getreden. De pers is de mond gesnoerd, de rechterlijke macht uitgehold en vermeende dissidenten belanden achter tralies.

De verijdelde coup van 15 juli bood president Erdogan het momentum om enkel nog driester te keer te gaan. Zijn voormalig compagnon de route, de geestelijke Fethullah Gülen, werd aangeduid als het brein achter de aanslag. Hij zou een parallelle staat opgericht hebben en zo van binnenuit de macht willen grijpen. In de nasleep van de mislukte coup werden 113.000 burgers opgepakt. 47.000 van hen zijn nog steeds van hun vrijheid beroofd. Onder hen rechters, journalisten, politieke tegenstanders en academici. Allen zogenaamde Gülenisten.

Sultanreferendum

Dit alles moet op 16 april culmineren in Erdogan’s moment de gloire. Dan vindt het referendum plaats over de herziening van de Turkse grondwet die hem moet bombarderen tot sultan Erdogan I. Over de verdere enorme schade die toegebracht kan worden aan de Turkse rechtstaat, spreken bovendien niet enkel de inwoners van Turkije zich uit. Ook de Turken in Europa hebben hierin een zeg. En daarbij loopt ook onze samenleving averij op; bewust gevoed door het Turkse regime. Dat is onaanvaardbaar.

De afgelopen weken waren we allen getuige hoe Erdogan stemmen ronselt bij zijn trouwe achterban in Europa. Daarbij koos hij voor het conflict met de leiders in de Europese Unie en wakkerde hij de polarisatie binnen de Turkse gemeenschap aan. Het is de vaak met succes beproefde “wij-zij”-tactiek. Je bent voor Erdogan en een sterke Turkse samenleving of je bent een tegenstander die de Turkse staat omver wil werpen. Religie wordt verweven in dit alomvattend identiteitsdiscours. Een goede Turk is een vrome soenniet. Diyanet, het Turks departement van religie, is daardoor verworden tot het feitelijke ministerie van buitenlandse zaken, propaganda en spionage.

De Diyanet-tentakels

Verspreid over geheel Europa zijn dochterondernemingen opgericht die instaan voor het beheer van moskeeën. Zij staan onder het dictum van Diyanet dat de vrijdagpreken schrijft. Dat hierin een duidelijk “pro erdogan”-stem wordt verspreid, hoeft geen betoog. Seculier kemalistisch Turkije ligt ver achter ons.

In Vlaanderen spelen dertien erkende moskeeën mee in dit propagandaverhaal. Na de gefaalde coup vorig jaar ging het Turks regime echter nog een stap verder. Via een brief werd aan de moskeeën gevraagd een dossier op te stellen over vermeende leden en organisaties verbonden aan Gülen. Vandaag is bekend dat Diyanet en de Turkse ambassadeur hun ontkenning van enige medeplichtigheid moeilijk kunnen volhouden. Er is wel degelijk sprake van een Belgisch rapport; opgesteld door Adil Sahin, de ondervoorzitter van Diyanet, en gedrukt op briefpapier van de Turkse ambassade in Brussel. Dit is een ontoelaatbaar ingrijpen in onze samenleving. Maatregelen moeten ondernomen worden om te voorkomen dat Erdogans gif zich verder verspreidt in onze samenleving.

Spionage betekent intrekking erkenning

Eind vorig jaar reeds werd door Knack aangetoond dat moskeeën werden aangezet tot “informatiegaring” -zeg maar spionage- over vermeende Gülenisten. Vandaag blijkt -opnieuw dankzij de pers- dat er wel effectief een rapport vanuit ons land zou overgezonden zijn aan de Turkse regering. Meer dan een half jaar nadat de brief werd verstuurd, hebben we vanuit staatsveiligheid nog steeds geen antwoord ontvangen. Hoog tijd dat bevoegd minister Geens staatsveiligheid aanspoort aan te tonen of deze spionage heeft plaats gevonden.

Indien zou blijken dat dit het geval is, kan dan de enige juiste conclusie zijn dat de erkenning van deze moskeeën moeten ingetrokken worden. Wij kunnen niet toestaan dat de lange arm van Erdogan reikt tot bij ons. Externe conflicten horen de openbare orde en het samenleven in ons land niet te verstoren.

Dit betekent niet dat we moeten nalaten te blijven inzetten op een ondersteuning van de moskeeën in onze samenleving. Terecht werd in het actieplan antiradicalisering opgenomen dat meer moskeeën erkend moeten worden. Een erkende moskee is een beter alternatief dan een garagemoskee. Alleen heeft dit weinig zin wanneer de imam een spreekbuis is van een buitenlands regime.

Daarom is er nood aan een islamopleiding die zorgt voor meer imams uit de eigen samenleving. Zo hebben we de garantie dat zij bekend zijn met onze taal en fundamentele waarden en normen zoals de gelijkheid van man en vrouw. Maar net hier wringt het schoentje. In het verleden was het de Turkse vertegenwoordiger in de moslimexecutieve die in deze op de rem ging staan. Diyanet eist immers dat imams hun opleiding in Turkije doorlopen. Afhankelijkheid leidt tot trouwheid. Als het de moslimexecutieve menens is, stuurt ze nu een duidelijk signaal en engageert zij zich om samen met de Vlaamse regering hier echt werk van te maken. Hoogdringend dat zij beseft dat haar verantwoordelijkheid in de Belgische samenleving ligt.

Tot slot hoop ik ook dat de Turkse gemeenschap op 16 april een duidelijk signaal stuurt. Zij kunnen dan hun stem uitbrengen over de voorgestelde grondwetsherziening die nog meer macht in handen van Erdogan zal leggen. Dit ondanks dat zijzelf niet het slachtoffer zullen zijn van de grillen van een autocratische leider. Hiermee sturen zij een duidelijke boodschap naar onze samenleving waarvan zij deel uitmaken. Ik hoop alvast dat uit hun stemming zal blijken dat zij opkomen voor een rechtstaat waarin ieders individuele rechten en vrijheden beschermd worden. Het zou een bemoedigend signaal zijn. Ik reik hen alvast graag de hand om samen werk maken van onze gedeelde samenleving.