Waarom Bart Somers toch geen minister van Samenleven is

Nu de ministeriële kabinetten stilaan vorm krijgen, kan de nieuwe Vlaamse regering echt van start gaan. Maar nu al is er wat irritatie over de bevoegdheid die minister Bart Somers (Open VLD) zichzelf toeschrijft. ‘Hij zou beter zijn echte functieomschrijving gebruiken.’

‘Bart Somers wil “minister van Samenleven” worden.’ De kop van het interview op de website van De Standaard windt er geen doekjes om op 13 mei, minder dan twee weken voor de Vlaamse verkiezingen. De Mechelse burgemeester kondigt in die week aan dat hij terug de stap wil zetten naar de nationale politiek. Na achttien jaar van internationaal geprezen beleid in zijn Antwerpse centrumstad kijkt de liberaal terug richting Brussel.

Het opzet is duidelijk: Somers wil zijn ‘Mechels model’ uitrollen over heel Vlaanderen. Dat betekent streng zijn waar moet, maar boven alles inclusief. In Knack vat hij dat in maart samen als volgt: ‘De eerste slachtoffers van een onveilige stad zijn mensen die in kwetsbare buurten leven. Omgekeerd is het een authentiek liberaal verhaal om te werken aan een samenleving waar iedereen kansen krijgt.’

Die visie moet ook worden omarmd op het Martelaarsplein, vindt hij. ‘De hele Vlaamse regering moet zo’n Mechels project omarmen, anders wil ik geen minister worden’, zegt hij in De Standaard.

Vandaar de ‘minister van Samenleven’. In tegenstelling tot wat de meeste doorwinterde onderhandelaars zouden aanbevelen, spreekt Somers zijn doel ruim vóór verkiezingsdag uit. Gesprekspartners N-VA en CD&V weten dan al dat de liberalen bereid zijn om een prijs te betalen om die wens in vervulling te laten gaan. Dinsdagavond viel alles uiteindelijk in een plooi. ‘Bart Somers wordt minister van Samenleven en Binnenlands Bestuur’, zo berichten alle media.

Ook de VRT. In het actuaprogramma De Afspraak krijgt Somers woensdagavond het onderschrift van ‘minister van Samenleven’ mee. ‘Weet u al wat de officiële naam van uw portefeuille is?’, vraagt presentator Bart Schols zijn gast. Somers antwoordt: ‘Ik vat het samen als minister van Samenleven.’

Niet voor niets kiest Somers ervoor om zijn functie op die manier te omschrijven. Zijn officiële titel luidt immers ‘Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen’, zo staat er te lezen op de website van de Vlaamse regering. Met andere woorden: van de term ‘Samenleven’ geen spoor.

Samenleven is vooral de fetisj van Bart Somers.

Dierenminister

En dat zorgt voor wat irritatie. Zo vindt een bron binnen de N-VA dat Somers best zijn ‘echte functieomschrijving’ gebruikt. Er wordt verwezen naar Ben Weyts (N-VA), die in officieuze (pers)berichten ‘Dierenminister’ jarenlang werd genoemd, wat enigszins sympathieker overkomt dan ‘minister van Dierenwelzijn’, de titel die hij moest hanteren in officiële documentatie.

Een andere bron verdedigt de keuze van Somers in eerste instantie door te verwijzen naar de titel van Jan Jambon (N-VA) in de federale regering. Daar was Jambon minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken. ‘Veiligheid’ werd voordien nooit gebruikt. ‘Namecalling‘, zegt de bron.

Maar die parallel loopt mank. Jambon was namelijk officieel minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken. Die titel maakte deel uit van de regeringsonderhandelingen en werd – net zoals de Vlaamse ministerpost van Justitie en Handhaving – speciaal gecreëerd op maat van de aanvrager. In dat opzet lijkt Somers niet te zijn geslaagd.

Somers zelf zegt dat hij de officiële titel nooit heeft willen wijzigen. ‘Ik ben daar zelfs nooit over begonnen. Dat is ook niet zo belangrijk. Iedereen weet dat het over samenleven gaat.’

‘Ach, als het regeerakkoord maar wordt uitgevoerd’, klinkt het binnen N-VA-kringen. ‘De vlag dekt wel grotendeels de lading van Somers’ bevoegdheden. “Samenleven” is vooral zijn fetisj.’