‘Waar denkt de regering die 1 miljard extra voor defensie te halen?’

‘Zal er worden bespaard, komen er nieuwe belastingen of duiken we nog dieper in het rood?’, vraagt senior writer Ewald Pironet zich af.

We kunnen geen geld gooien naar élk probleem’, verklaarde Pierre Wunsch, gouverneur van de Nationale Bank, in zakenkrant De Tijd. We beschikken niet over de middelen om geld te pompen in de klimaatuitdagingen én in de oplopende energiefacturen én in onze gebrekkige infrastructuur én in de oplopende kosten voor gezondheidszorg én in onze magere pensioenen én in onze armlastige sociale zekerheid én in onze krakkemikkige treinen én in de opvang van Oekraïense vluchtelingen en in wat nog allemaal. Omdat België ondanks talrijke waarschuwingen en reprimandes jarenlang een laks begrotingsbeleid voerde, staan we er niet zo florissant voor en moeten er keuzes worden gemaakt. Premier Alexander De Croo (Open VLD) beloofde op de NAVO-top over de oorlog in Oekraïne alvast dat ons land één miljard euro extra zal investeren in het leger.

De belofte om extra geld uit te trekken voor het leger komt er nog geen maand nadat de ministerraad ermee had ingestemd om de defensie-uitgaven te laten stijgen van vandaag 1,1 procent van het bruto binnenlands product (bbp) naar 1,39 procent in 2025 en 1,54 procent tegen 2030. Zoals u toen in Knack kon lezen, was het duidelijk dat dit voornemen al bij voorbaat achterhaald was. Niet zozeer omdat premier Elio Di Rupo (PS) in 2014 al akkoord was gegaan om de Belgische defensie-uitgaven binnen de tien jaar te laten stijgen tot 2 procent van het bbp (we zijn altijd sterk geweest in het niet nakomen van afspraken), maar vooral omdat enkele dagen vóór de beslissing van de ministerraad Rusland binnenviel in Oekraïne. Met als gevolg dat bijvoorbeeld Duitsland, dat nu al 1,5 procent van zijn bbp besteedt aan defensie, meteen besliste om dat budget op te trekken naar meer dan 2 procent. Het was toen al duidelijk dat België niet zou kunnen achterblijven.

Vandaag besteedt België dus 1,1 procent van het bbp aan defensie. Alleen Luxemburg geeft er nog minder aan uit. Een verhoging van ons defensiebudget naar 2 procent zou neerkomen op afgerond 5 miljard euro extra. Het maakt duidelijk dat de door De Croo beloofde 1 miljard euro extra al bij al niet zoveel voorstelt, ook al omschreef de premier de Russische invasie in Oekraïne met grote woorden als ‘ons 9/11-moment voor Europa’ en ziet hij zes ‘veiligheidsbelangen’ bedreigd: de democratische rechtsstaat, de territoriale integriteit en fysieke veiligheid, de klimaatveiligheid, de economische welvaart, de internationale rechtsorde en de efficiënte werking van de Europese Unie. In woorden zijn we vaak beter dan in daden.

Dezer dagen loopt de begrotingscontrole van de regering-De Croo, waarbij de inkomsten en uitgaven van elk departement tegen het licht worden gehouden. Misschien komen we dan ook te weten waar de regering die 1 miljard extra voor defensie denkt te halen, want ook dat is nog niet duidelijk. Zal er worden bespaard, komen er nieuwe belastingen of duiken we nog dieper in het rood?

Op een hoge economische groei kunnen we met de oorlog in Oekraïne in elk geval niet rekenen. De Nationale Bank ziet onze economie dit jaar met 2,4 procent groeien, dus wat trager dan de 2,7 procent die ze begin dit jaar in gedachten had. Gegeven de omstandigheden is dat niet slecht, maar in 2023 zou de groei slechts 1,5 procent zijn, in plaats van 2,4 procent. Daarmee kan zelfs de regering-De Croo zich niet rijk rekenen. Bovendien ziet de Nationale Bank de inflatie aantrekken van bijna 5 tot 7,4 procent. Daardoor zal de rente stijgen en zal lenen duurder worden. Als de regering meer schulden aangaat, zal ons dat meer geld kosten.

Dat alles deed Wunsch begin deze week besluiten dat ‘we moeten beseffen dat het om een verarming van ons land gaat’. Dat is de conclusie die twee weken geleden in Knack ook al werd getrokken. Zelden vonden we het zo jammer dat de gouverneur van de Nationale Bank het met ons eens is.