Veerle Wouters en Hendrik Vuye krijgen van N-VA-voorzitter Bart De Wever een bijzondere opdracht. Ze moeten een project uitwerken om het institutionele terug op de kaart te zetten. Wat is hun visie op de toekomst van België?
Vorige woensdag rond 17u stuurt Bart De Wever een persbericht uit. Het is een donderslag bij heldere hemel. De Wever zet het communautaire opnieuw op de agenda en vraagt Kamerleden Veerle Wouters en Hendrik Vuye om: ‘een project uit te werken om het institutionele terug te operationaliseren. Vuye als professor staatsrecht en Wouters als experte in de Bijzondere Financieringswet’.
In oktober 2014 is N-VA toegetreden tot de regering Michel. Het is een sociaal-economische herstelregering. Dit is een goede beslissing. Op sociaal-economisch vlak neemt deze regering de noodzakelijke maatregelen: hervorming pensioenen, herijken brugpensioen, tax shift, … Ook nadien blijkt dit een juiste beslissing te zijn, wanneer in mei 2015 de vluchtelingencrisis uitbreekt. Kan iemand zich voorstellen wat dit zou geweest zijn met een PS-regering? Gelukkig is N-VA toegetreden tot de regering Michel.
Er wordt wel eens gezegd dat N-VA binnen de regering Michel aan het ‘verbelgiciseren’ is. We hebben al op deze vraag geantwoord in een dubbelinterview in Le Soir: ‘Het is niet de N-VA die aan het ‘verbelgiciseren’ is, maar wel België dat aan het vervlaamsen is. Wij leggen aan België de economische recepten op van N-VA’. Dit antwoord heeft nogal wat ophef gemaakt, zeker in Franstalig België.
‘Binnen N-VA kan er geen sprake zijn van een communautaire standstill’
Er wordt ook gezegd dat N-VA bewijst dat België wel werkt. Dat is vergeten dat de regering Michel niet de steun heeft van een meerderheid van de Franse taalgroep in de Kamer. Hier is dus sprake van een democratisch deficit. Dit geldt ook voor de vorige regering, onder leiding van Elio Di Rupo. Deze regering had niet de steun van een meerderheid van de Nederlandse taalgroep. Een democratie, die slechts en regering kan vormen met een democratisch deficit, is dat een land dat werkt?
N-VA is een communautaire partij. Dat communautaire luik van het N-VA-programma is zeker even belangrijk als het sociaal-economische luik. Op regeringsniveau is er een communautaire standstill afgesproken. Maar dit impliceert niet dat er ook binnen N-VA sprake kan zijn van een communautaire standstill. We hebben de plicht om verder na te denken over ons communautair programma, om dit verder uit te diepen en om voorstellen voor te bereiden.
Halfslachtige bevoegdheidsoverdrachten
Wat betekent confederalisme voor ons? Het is vooreerst een methodologie die men hanteert bij communautaire onderhandelingen. Tot nu toe gaat men steeds eerst na wat bespreekbaar is voor de partijen die aan de onderhandelingen deelnemen. Franstaligen noemen dit het afbakenen van de ‘onderhandelingsperimeter’. Deze perimeter is niet datgene waarover men akkoord is, maar enkel datgene waarover men bereid is te onderhandelen. Wanneer er, zoals bij de zesde staatshervorming, 8 partijen aan tafel zitten, dan wordt dat een perimeter van de grootte van een sigarettenblaadje. En dan moeten vervolgens nog de Belgische compromissen worden afgesloten over wat men concreet gaat veranderen. Het resultaat is dan een ingewikkeld kluwen van halfslachtige bevoegdheidsoverdrachten.
‘Het gaat er nu over om te kijken wat we nog samen willen doen. Niet wat we samen kunnen doen, dat stadium zijn we voorbij.’
De confederale onderhandelingsmethode is radicaal anders. Het gaat erom te kijken wat we nog samen willen doen. Niet eens wat we samen kunnen doen, dat stadium zijn we voorbij. Zo komt men tot een zuiver akkoord, en niet tot een klassiek Belgisch compromis. Zijn we aan het dagdromen? Helemaal niet, ook MR-kopman Didier Reynders heeft meermaals gesteld dat dit de te volgen methodologie is.
Confederalisme is ook een staatsmodel. Eigenlijk is staatsrecht vrij eenvoudig. Het dient om twee doelstellingen te verwezenlijken: pacificatie en welvaartscreatie. De instellingen moeten dermate zijn georganiseerd dat ze zorgen dat de taalgemeenschappen van dit land vreedzaam samenleven. De instellingen moeten er ook voor zorgen dat we allen in welvaart kunnen samenleven.
Het huidige België met 9 parlementen – waaronder een Senaat die op sterven na dood is – en 8 regeringen beantwoordt hier niet aan. Het prijskaartje dat aan deze wonderbaarlijke veelvuldigheid aan instellingen hangt is groot. En dan is er nog een bijzonder groot verlies aan efficiëntie. De recente tax shift is een mooi voorbeeld. Wanneer het federale niveau noodzakelijke maatregelen neemt om de loonhandicap met de buurlanden weg te werken, dan heeft dit verregaande financiële gevolgen voor inkomsten van de gewesten. Dit kan toch niet de bedoeling zijn? En toch is het zo.
Een confederaal staatsmodel biedt een oplossing. Het heeft, in onze visie, drie basiskenmerken:
1) een homogene en coherente verdeling van bevoegdheden in plaats van de huidige versnippering. Dit zorgt voor efficiënt bestuur.
2) de bevoegdheden moeten zich bevinden op het niveau waar men het makkelijkst tot een politieke consensus komt. Franstaligen en Vlamingen hebben vaak een verschillende visie. Al sedert de invoering van het algemeen stemrecht, stemt Wallonië anders dan Vlaanderen. Laten we dan ook stoppen met elkaar wederzijds te blokkeren en ingewikkelde compromissen af te sluiten die water en vuur moeten verzoenen. Dit is inefficiënt bestuur.
3) verantwoordelijkheid of, zoals men het noemt in het politieke jargon, ‘responsabilisering’. Elke deelstaat is verantwoordelijk voor haar inkomsten. Zo draagt ook elke gemeenschap de financiële verantwoordelijkheid voor het gevoerde beleid.
‘Het sociaal-economische en het communautaire hangen nauw samen.’
Paul Kumpen, voorzitter van Voka, verklaart recent in Le Soir dat het een goede zaak is dat het communautaire opzij wordt geschoven. We moeten de nadruk leggen op het sociaal-economische. Hij vergist zich. Het sociaal-economische en het communautaire hangen nauw samen. Nu voert de regering Michel een centrumrechts sociaal-economisch beleid. Dat is blijkbaar naar de zin van de Voka-voorzitter. Maar wat wanneer de PS terug aan de macht komt? PS-voorzitter Elio Di Rupo heeft al herhaaldelijk verklaard dat hij sommige maatregelen wil terugschroeven. Exit het sociaal-economisch beleid dat vele Vlamingen nauw aan het hart ligt. Exit het programma dat een meerderheid van de Vlamingen wil.
Kumpen bekijkt de zaken op te korte termijn. Wil men dit beleid ook op lange termijn, dan is een confederaal model onvermijdelijk. Dan beslissen Vlamingen en Franstaligen over hun eigen lot. Beiden zijn heer en meester over het sociaal-economisch model dat ze kiezen. Evident dragen ze ook de financiële gevolgen van hun keuze.
We leven in een land met twee taalgemeenschappen die andere politieke keuzes maken. Dit is echt niet nieuw. Sedert de invoering van het algemeen stemrecht is dit altijd zo geweest. De keuze voor een confederaal model is dan ook de keuze voor meer democratie. Waarom moeten Franstaligen en Vlamingen steeds een onwerkbaar compromis sluiten? Het is toch democratischer dat elke kiezer krijgt wat hij gekozen heeft?
Onafhankelijk project
We starten deze week met het project. De eerste stappen die we moeten zetten is een (praktische) structuur uitwerken die er voor zorgt dat dit project zo onafhankelijk mogelijk tot conclusies kan komen. Daar horen natuurlijk ook gespreksrondes bij met mensen met allerlei achtergrond, medestanders en tegenstanders. Het doel is om een breed draagvlak te vinden voor het confederalisme en via een publiekswerking het confederalisme levend te houden, door studiedagen colloquia, spreekbeurten, … Daartoe behoren ook domeinen zoals financieringswet, regionalisering van belastingen, politieke vernieuwing, monarchie,… Het eerste project wordt al voorgesteld begin april: ‘Maat van de monarchie‘. Een grondige studie over monarchie en macht die eindigt met 25 concrete voorstellen. Eén ding staat vast: we gaan ervoor!
Hommeles bij N-VA: Hendrik Vuye en Veerle Wouters stappen op
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier