‘Vrouwelijke genitale verminking is een onderschat probleem in België’

Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) wil dat dokters spreken in gevallen van genitale verminking bij meisjes. ‘Wie zwijgt ‘omdat het toch te laat is’, brengt een jonger zusje in gevaar.’

Voor sommigen onder ons wordt de vakantie een hel: meisjes tussen vier en veertien jaar die blij en nietsvermoedend vanuit Zaventem op ‘vakantie’ vertrekken naar het thuisland van hun ouders en een paar weken later gruwelijk verminkt terugkeren naar Antwerpen, Luik of Brussel. Zowel lichamelijk als mentaal getekend voor het leven. Het zal ook in de zomer van 2017 gebeuren.

De gedachte doet mijn maag keren, maar het is wel een feit. Omwille van het geloof dat wanneer een penis in contact komt met een clitoris, de man onvruchtbaar wordt. Of de overtuiging dat wanneer de clitoris het hoofd van de baby raakt tijdens de bevalling het kind zal sterven. En zo bestaan er nog veel argumenten die deze onaanvaardbare praktijken in stand houden. Diepgeworteld in een lokale cultuur. Doorgegeven van moeder op dochter als voorwaarde om huwbaar te zijn. Niet-verminkte meisjes worden immers als onrein beschouwd.

‘Verminking vermoedelijk ook in België uitgevoerd’

Vrouwelijke genitale verminking is een onderschat probleem in België. We associëren het met Afrikaanse ontwikkelingslanden, maar het wordt hier gepland en vermoedelijk zelfs uitgevoerd. Naar schatting 4.000 meisjes in dit land zijn in gevaar. Voor meer dan 13.000 vrouwen is het vandaag al te laat. Dat zijn voorzichtige cijfers. Het werkelijke aantal kan veel hoger liggen. Als overheid dit laten gebeuren, is meer dan laksheid. Het is schuldig verzuim in het beschermen van meisjes en vrouwen.

Samen met minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders hebben we het reisadvies voor 24 risicolanden aangepast. Reizigers wordt duidelijk gemaakt dat elke persoon die een genitale verminking op een minderjarige uitvoert, vergemakkelijkt of bevordert – ook wanneer de verminking buiten de landsgrenzen uitgevoerd werd – vervolgd kan worden wanneer hij of zij zich op het Belgisch grondgebied bevindt.

Dat klinkt nogal zwak als maatregel. Een waarschuwend vingertje voor de galerij. Dat is het echter niet. Het is geen maatregel die alleen maar wil afschrikken. Wel integendeel: verschillende ouders die de onzinnigheid van dit gebruik inzien, bezwijken uiteindelijk aan de niet aflatende groepsdruk en laten hun dochters verminken. De verwijzing naar de juridische gevolgen in België, geeft hen een argument om voet bij stuk te houden.

‘Melding verminking door dokter geen schending beroepsgeheim’

Het aangepast reisadvies is een steun voor wie zich verzet tegen deze praktijk, maar het mag niet bij woorden alleen blijven. Als we de kracht van de waarschuwing in stand willen houden, moeten we ze ook hard kunnen maken. En daar speelt de medische wereld een cruciale rol in.

In tegenstelling tot wat veel artsen geloven is het melden van gevallen van genitale verminking geen schending van het beroepsgeheim. Artsen hebben spreekrecht. Ze maken er alleen onvoldoende gebruik van. Wie zwijgt ‘omdat het toch te laat is’, brengt een jonger zusje in gevaar. Het aantal meldingen van artsen is tot op de dag van vandaag onaanvaardbaar verwaarloosbaar. Dat moet en kan beter.

Ik wil de komende weken, maanden en jaren in debat gaan met de medische wereld. Momenteel werken we aan een meldcode voor artsen. Een gids waarbij de wetgeving wordt verduidelijkt, maar ook een aantal stappen worden opgesomd in geval van twijfel. Dit moet vooral een hulpmiddel zijn om ervoor te zorgen dat meer professionals gebruik maken van hun spreekrecht en niet zwijgen uit voorzorg.

Ik sta er niet om te springen om ouders te veroordelen voor deze praktijken. Moeders zijn in regel zelf slachtoffer geweest van deze praktijken. Maar humaan sanctioneren is een vorm van sensibiliseren. Dat zijn wij vandaag verschuldigd aan duizenden meisjes. En aan een veelvoud daarvan, morgen. Er is geen plaats voor genitale verminking in onze maatschappij. Er zijn geen redenen meer denkbaar om weg te kijken. Laat ons een einde maken aan de horrorzomers.