Vrijheid van meningsuiting: voor eigen volk eerst?

Het Vaticaan laat satire verbieden: waar blijven Wilders en Dewinter om het Vaticaan op haar ondemocratisch karakter te wijzen, zoals ze dat bij moslims wel doen?

In 2010 legde ik klacht met burgerlijke partijstelling neer tegen aartsbisschop Leonard wegens zijn homofobe uitspraken en de bewering in zijn boek dat aids een immanente gerechtigheid is. Door Leonard en zijn entourage werd steeds beweerd dat zijn uitspraken vallen onder de vrijheid van meningsuiting. En de Belgische rechters volgden Leonard daarin, zodat mijn klacht uiteindelijk onontvankelijk werd verklaard.

Blijkbaar geldt die vrijheid van meningsuiting wel voor de katholieke kerk en haar gezagsdragers, maar niet voor de rest van de wereld. Een Duitse kortgedingrechter besliste immers dat alle publicaties van het Duits satirisch tijdschrift Titanic uit de handel moeten worden genomen. Ook mochten foto’s van de cover van het tijdschrift niet meer uitgebracht of verspreid worden op internet. Inbreuken op de rechterlijke beschikking worden beteugeld met een dwangsom, zo besliste de Hamburgse rechter.

De vordering kwam er op verzoek van de heilige vader himself die meende dat de cover en laatste foto van het tijdschrift beledigend zijn voor hem en zijn katholieke kerk.

Wat is er juist te zien?

De paus staat op de cover in wit gewaad met zijn armen in de lucht en ter hoogte van zijn kruis is er een gele vlek. De titel luidt : “Halleluhja in het Vaticaan: het lek is gevonden” – verwijzend naar de Vatileaks van de afgelopen weken. De achterzijde van het tijdschrift toont de achterkant van de paus, met ter hoogte van zijn kont een grote bruine vlek.

Veel gevoel voor satire is de vertegenwoordiger van God op aarde blijkbaar niet gegeven. Daarenboven meent de paus waarschijnlijk dat het onredelijk is dat een instelling als de katholieke kerk, dat voor de rest een toonbeeld van hoogstaande waarden en normen is, door een satirisch tijdschrift dermate onredelijk gehekeld en behandeld wordt. Optreden tegen zoveel blasfemie was dus noodzakelijk.

Dit alles illustreert duidelijk wat ik tot vervelens toe blijf vaststellen. Vele voorstanders, vooral uit conservatieve hoek, schermen te pas en te onpas met de vrijheid van meningsuiting – totdat zij zelf “slachtoffer” worden van die ongebreidelde vrijheid. Dan moeten die beweerlijke universele waarden wijken voor hun eigen conservatieve waarden.

De Verenigde Staten zijn daar een schoolvoorbeeld van. Conservatief Amerika verwijst constant naar het grondwettelijk recht om vrij zijn of haar mening te kunnen verkondigen. Maar tegelijkertijd is er geen ander land waar er zo veel restricties zijn op wat er al dan niet in de media mag gezegd en geschreven worden. De ontelbare bieps in Amerikaanse tvprogramma’s zijn ook ons niet vreemd. Alles wat met bijvoorbeeld seksualiteit te maken heeft, sneuvelt onder de hakbijl van de censuur.

Enige weken geleden kreeg een Democratisch parlementslid het aan de stok met de conservatieve moraalpolitie. Zij had het aangedurfd om in het parlementair halfrond van de staat Michigan te verwijzen naar het vrouwelijk geslachtsdeel en dit in een discussie over abortus. Het woord “vagina” was gevallen. Je moet maar durven en dit in een discussie over abortus!

Het Capitool van de staat Michigan daverde op haar grondvesten en een spreekverbod was de evidente sanctie voor zoveel godslastering. Voor zover het grondwettelijk verankerd recht op free speech.

Wat mij trouwens nog het meest verwondert is het gebrek aan verontwaardiging uit extreemrechtse hoek. Wanneer moslims – mijn inziens ten onrechte – aanstoot nemen aan cartoons en andere negatieve publicaties over Mohammed, dan staan de Geert Wilders en Filip Dewinters van deze wereld voorop om te wijzen op het ondemocratisch karakter van de islam. Een islam dat geen respect zou tonen voor de fundamentele beginselen zoals de vrijheid van meningsuiting. Maar nu hoor of zie je ze in geen velden. Waar blijven die verdediger van de vrijheid van meningsuiting ? Geert en Filip, er vertrekt vandaag nog een vlucht naar Rome.

Andermaal is gebleken dat de belijders van de vrijheid van meningsuiting niet steeds de grootste verdedigers zijn van diezelfde vrijheid.

Jean Marie de Meester