‘Vooruitgaan in het leven zou aangemoedigd moeten worden, nu voelt het soms aan als een afstraffing’

Maurits Vande Reyde (voorzitter Jong VLD) pleit voor een echt maximum op belastingen die mensen moeten afdragen. Voor een grote groep mensen staan de warboel aan lasten vooruitgang nu in de weg.

Er is iets vreemd aan de hand. Ik ben in een levensfase beland waar er meer gesakkerd wordt over belastingen in mijn naaste omgeving dan in de politiek. Dat zit zo: veel van mijn vrienden zitten in een rare situatie. Onze levens zijn best ok. We werken wat af, verdienen daar niet echt slecht aan, genieten van wat we doen en beseffen dat we het relatief goed hebben. Maar dat bekoorlijk gevoel van vooruit gaan? Nee, dat is aan het verdwijnen .

Dat zit zo. Veel van onze inspanningen worden neergeslagen door meer belastingen. Een huis kopen, twee jobs combineren, een schenking krijgen of een onderneming starten: elke stap vooruit in het leven betekent een nieuwe slag in het gezicht vanwege de overheid. Soms lijkt het wel op een ganzenbordspel: een paar stappen vooruit is meestal ook een grote kans op meerdere passen terug. Daar klopt iets niet meer. Vooruitgaan in het leven zou aangemoedigd moeten worden, nu voelt het soms aan als een afstraffing.

Volgens de OESO moet ik als Belgische single 55% van mijn loon afstaan aan de overheid. Dat is veel, heel erg veel, het hoogste van alle ontwikkelde landen. Sinds de jaarwisseling ben ik echter alle andere lasten beginnen bijhouden. Huisvuilophaling: extra factuur. Water: elke druppel een nieuwe heffing. Energierekening: bestaat voor 80% (!) uit belastingen. Verzekering, aandelen, een schenking ontvangen waarop al stevig belast is geweest: betalen, betalen, opnieuw betalen. Het wemelt het hele jaar van bijkomende lasten. Tel dat samen en je hebt geen één, maar een stuk of drie belastingbrieven. Het voelt aan alsof de redelijkheid daar compleet weg is.

Ik besef dat alles relatief is. Er zijn een minimum aantal dingen die we van de overheid verwachten om heel erg goed te doen. Daarvoor zijn belastingen nodig. Er zijn gezinnen die drie kinderen groot brengen op een leefloon en alle moeite hebben om gewoon eten op tafel te zetten. Ik gruwel daarom niet van herverdeling, gewoon omdat ik wil dat iedereen zijn stukje van de taart zo groot mogelijk kan maken. De vooruitgang voor de ene is daarom ook de welvaart voor de andere. Dat is waar belastingen om zouden moeten draaien.

Helaas wordt die vooruitgang voor een grote groep middenklassers nu geblokkeerd door een warboel aan extra lasten, afkomstig van een nog grotere warboel aan overheden en instellingen. Allemaal afzonderlijk hebben die hun eigen heffingen, maar zonder dat ze van elkaar lijken te beseffen dat de gecombineerde lawine aan belastingen voor sommigen revoltant wordt.

En daar moet volgens mij dringend iets aan veranderen. Dankzij liberale ministers in de federale regering houden we nu elke maand een pak extra netto over. Dat is een goede zaak. Tijd voor de volgende stappen. In de eerste plaats moeten alle overheden zich nu meer dan ooit concentreren op kerntaken. Dingen waarvan alleen de overheid het goed kan doen. Gedaan met dat cameleon spelen en een spervuur aan lasten afvuren via tientallen neven-instellingen. Systemen zoals de torenhoge lasten op de elektriciteitsfactuur , die vervolgens doorgesluisd worden naar de gemeentekas, daar bestaat maar één woord voor: pervers. Als daar nu nog niets aan gedaan wordt, is elke politieke vernieuwingsoperatie gewoon voor de schijn.

Daarnaast moet er een écht maximum komen op wat je jaarlijks uit loon-en eigendom-inkomsten moet afstaan. Gek eigenlijk dat dat er nog niet is. Belastingtarieven die de overheid hanteert lijken immers nergens gelinkt aan de werkelijke draagkracht van mensen. Van ons direct inkomen weten we min of meer op voorhand wat er af gaat. Alle andere lasten daarentegen zijn één grote black box. Heb je pech, dan voelt het soms aan alsof je de regionen van staatsonteigening nadert, zelfs als je relatief ok verdient. 30%, 40%, de helft: wat een billijk maximum zou zijn, daar kan je over discussiëren. Met het lijstje dat ik bijhoud weet ik nu al wel één ding: het redelijk maximum ga ik op het einde van het jaar ver voorbij zitten.

Kijk, ik ben opgegroeid in een vleesgeworden middenklasse-omgeving, het KV Mechelen van de maatschappelijke ladder zeg maar. Ik heb respect en bewondering voor zij die met hun talent veel geld verdienen. Maar voor de meeste mensen die ik ken is heel rijk worden echter zelden een drijfveer. We verlangen niet naar veel extravagante dingen. Maar we zijn wel opgegroeid met het idee dat, wanneer je je ietwat je best doet, vooruit gaan altijd vanzelfsprekend blijft.

Een huis kopen, rustig familie starten of single blijven, hier en daar een zotte uitgave doen zonder je zorgen te moeten maken. Normaal doen, leven. Meer verlangen we niet. Ik vraag me steeds meer af hoe we hoe we die bescheiden droom nog kunnen realiseren wanneer bij elke stap vooruit de lastenlawine alleen maar groter wordt.