De federale meerderheid gaat het lobbyregister in de Kamer uitbreiden tot de ministeriële kabinetten. Meerdere partijen willen ook strengere regels. ‘Er is dan ook verbetering mogelijk’, zegt de sectorvereniging van public affairs-professionals.
Met zo’n 150 zijn ze, de geregistreerde lobbyisten in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Het lobbyregister bestaat sinds 2019 en is een uitkomst van de werkgroep Politieke Vernieuwing, die het politieke bestel tegen het licht hield. Voortaan moest iedere lobbyist, of ‘beleidsbeïnvloeder’, het register ondertekenen wanneer die tijdens het wetgevend proces een Kamerlid ontmoet in het parlement. Op de lijst zien we namen als British American Tobacco Belgium, Bol.com en Amnesty International.
Het lobbyregister krijgt al sinds het begin kritiek. Zo geldt het enkel voor lobbyisten die het territorium van de Kamer betreden. Etentjes in restaurants zijn dus niet inbegrepen. Ook zou het weinig effectief zijn. De wetgevende macht, het parlement, heeft al een tijdje aan macht ingeboet ten voordele van de uitvoerende macht, de regering. ‘Het register is behoorlijk disfunctioneel’, zegt Kamerlid Kristof Calvo (Groen).
Dit is geen pleidooi tegen contacten, maar wel voor transparantie.
Sancties
De Vivaldi-meerderheid heeft daarom besloten om het lobbyregister uit te breiden naar de ministers en hun kabinetten. Dat werd al beklonken in het regeerakkoord. Daarnaast komt er in de schoot van het parlement een evaluatie van de huidige regels. Na rondvraag blijkt dat er verstrengingen in de pijplijn zitten.
Verschillende partijen willen dat lobbyisten die uitgeschreven worden nog een spoor blijven vertonen naar hun verleden als lobbyist. Partijen als Vooruit en CD&V denken ook na over sancties voor lobbyisten die zich niet inschrijven. ‘Denk aan het weigeren van de toegang tot het parlement’, zegt CD&V-Kamerlid Steven Matheï.
CD&V en de groenen zijn voorstander van een zogenaamde transparantieparagraaf, in Nederland bekend als ‘lobbyparagraaf’. Elk wetsvoorstel zal in de memorie van toelichting een oplijsting moeten bevatten van de geconsulteerde personen, organisaties, bedrijven of andere groepen.
Kristof Calvo legt op dit ogenblik de laatste hand aan een wetsvoorstel. ‘In de transparantieparagraaf vind je een voetafdruk terug van wie een voorstel heeft beïnvloed of geïnspireerd. Dat is overigens geen pleidooi tegen contacten, maar wel voor transparantie.’
In het groene voorstel is de transparantieparagraaf niet plaatsgebonden. Contacten buiten de Kamer zouden dus mee in rekening worden gebracht. De tekst is nog niet doorgesproken met de andere meerderheidspartijen.
Vakbonden
Eerder deze week besliste de Kamer om advies in te winnen over de lobbyregisters in het buitenland en in het Europees Parlement. Het Europese systeem is het meest vergevorderde, zegt Stefaan Fiers, politoloog aan de KU Leuven en voorzitter van Bepact, de sectorvereniging van public affairs-professionals. ‘Men gaat ervan uit dat Europese beleidsmakers geen contacten mogen hebben met lobbyisten als zij niet in het transparantieregister staan.’ Het Europese register telt ruim 12.000 leden. Ook in Frankrijk en Ierland zijn er strenge regels. In Oostenrijk is het systeem strikter voor lobbyisten van de privésector dan die van het sociale middenveld.
‘Ook bij ons is er verbetering mogelijk’, zegt Fiers, die het idee van een lobbyparagraaf toejuicht. Hij vindt dat er nood is aan een transparantieregister, eerder dan een lobbyregister. Dat zou ervoor zorgen dat ook vakbonden zich moeten registeren, want zij zijn volgens de huidige omschrijving geen lobbygroepen.
Ook een sanctiemechanisme wijst Fiers niet af. Maar hij kijkt ook naar de politici zelf. ‘Wanneer een politicus een beleidsbeïnvloeder ontmoet, dan zou de eerste vraag moeten zijn: “Bent u ingeschreven in het register?” Is dat niet het geval, dan kan de ontmoeting niet doorgaan.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
