‘Volwaardig burgerschap voor iedereen’

‘Wij, mensen van vreemde herkomst, blijven op de eerste plaats individuele burgers en willen niet verantwoordelijk gesteld worden voor alles wat in de samenleving misgaat’, schrijven Samira Bendadi en Mohamed Ikoubaân. Ze organiseren morgen de dag van de waardigheid in Bozar.

Een jaar na de aanslagen van 22 maart nemen we de tijd om even stil te staan bij wat er het voorbije jaar allemaal gebeurd is en gezegd werd. We staan stil om de schade op te meten en de balans op te maken.

De aanslagen van Zaventem en Brussel hebben een diepe wond in de samenleving geslagen. De remmen gingen los, de cultuur van angst en haat werd verder verspreid en de kloof tussen bevolkingsgroepen werd groter. Gratuite en kwetsende uitspraken en beweringen van bepaalde politici aan het adres van allochtone burgers maken ons boos. Maar ook wetten een maatregelen die de fundamentele principes van ons rechtstaat ondermijnen zoals de gelijkheid voor de wet, de scheiding der machten en het vermoeden van onschuld, baren ons zorgen. Ze maken van sommigen van ons tweederangsburgers en wakkeren het wantrouwen van de rest van de bevolking aan.

Hoe gaan we ons verdedigen? Velen vragen het zich af. Valt er nog iets te zeggen? Veel mensen zijn ook gestopt met praten. Ze hebben niets meer te vertellen want alles is al gezegd geweest. Velen beginnen te twijfelen of ze hier nog een toekomst hebben.

Eén jaar later staan we op om nee te zeggen. Nee tegen de polarisatie, nee tegen de criminalisering en het collectief straffen van een bevolkingsgroep, gewoon omdat ze toevallig een bepaalde religieuze of etnische achtergrond heeft.

Wij, mensen van vreemde herkomst, blijven op de eerste plaats individuele burgers en willen niet verantwoordelijk gesteld worden voor alles wat in de samenleving misgaat. We willen niet te pas en te onpas gebruikt worden om bekendheid te verwerven, carrière te maken of om een bepaald beleid te legitimeren.

Zijn wij de aanslagen of de rest van de maatschappelijke kwesties aan het relativeren? Helemaal niet. Wij hebben begrip voor de angst die er heerst en wij ontkennen niet dat er problemen zijn die gerelateerd kunnen zijn aan een bepaalde beleving van een religie of identiteit. Maar religie is ook politiek en problemen zijn er om opgelost te worden in samenwerking met en respect voor elkaar.

Respect en waardigheid

Voor terrorisme is er geen excuus. Maar terrorisme is het bastaardkind van oorlog. Er is geen excuus voor oorlog. Wij, gewone burgers, zijn niet verantwoordelijk voor deze situatie. Wij delen wel in de klappen. Desondanks, willen we onze verantwoordelijkheid nemen.

Wij, burgers van vreemde herkomst, hebben niet alleen begrip voor de gestelde vragen, de twijfels en de angsten maar wij zijn zelf bang en bezorgd. We nemen ook al eens de metro en het vliegtuig. Bovendien volstaan, voor velen vandaag, ons uiterlijk en onze namen om van ons verdachten te maken.

Daarom staan we op om respect en waardigheid te eisen. We staan op om te zeggen dat twaalf uur al lang voorbij is om van een volwaardig burgerschap voor iedereen een prioriteit te maken. Wij willen een tegenoffensief tegen ongelijkheid en uitsluiting. Wij willen de rechtstaat versterkt zien. Democratie, de scheiding der machten, respect voor mensenrechten, dat zijn voor ons de basisstenen voor een samenleving waarin iedereen een plek heeft. Het is van cruciaal belang dat de rechtsstaat bewaakt wordt, want de rechtsstaat is de enige garantie voor gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid.

Het populisme, poujadisme en de extreem rechtse ideologieën, wijd verspreid in heel Europa, zijn even grote gevaren voor onze democratie. De geschiedenis heeft ons geleerd tot welke catastrofes dergelijke politieke ontwikkelingen kunnen leiden.

Geloof in fundamentele waarden

Het is misschien eenvoudiger voor sommigen om de wereld te verdelen in twee ingebeelde tegenstijdige kampen, autochtonen versus allochtonen, gelovigen versus niet-gelovigen, moslims versus niet-moslims, goeden versus slechteriken… maar het enige echte verschil vandaag is het verschil tussen mensen die in humane universele fundamentele waarden geloven, los van religie, levensbeschouwelijke overtuiging, cultuur of identiteit, en tussen diegenen die deze waarden verloochenen of beschouwen als een exclusiviteit voor een bepaalde groep of club.

Wij geven dit land het kostbaarste wat we hebben, onze kinderen, en we willen dat België goed voor hen zorgt, hen een plek heeft in onze samenleving en met liefde en respect behandelt. Onze kinderen zijn het product van dit land. Ze spreken, ook en vooral , de talen van dit land en dragen de cultuur van dit land.

Wij, burgers met vreemde herkomst, willen onze jongeren niet oververtegenwoordigd zien in schooluitval-, werkloosheid- of criminaliteitscijfers, laat staan dat we sommigen onder hen zichzelf willen zien opblazen en onschuldige burgers mee de dood injagen.

Wat we wel willen, is de jongeren van de volkswijken oververtegenwoordigd zien in hogescholen en universiteiten. Wij willen hen zich in alle vrijheid zien ontplooien tot kritische burgers. Wij willen hen zich zien overtreffen in creativiteit en in levenslust. En dat is mogelijk. Velen onder hen doen dat al. Maar veel anderen blijven achter. Het fatalisme dat nu veel jongeren verlamt, kan gekeerd worden, op voorwaarde dat de samenleving dat ook wil.

Daarom vinden we dat het beleid op verschillende niveaus haar verantwoordelijkheid moet nemen. Gelijke kansen in onderwijs en het bestrijden van armoede moeten een topprioriteit worden. De kinderen en jongeren in de volkswijken verdienen echte kansen om het beste in hen naar boven te laten komen en het potentieel dat nu onbenut blijft te ontginnen. Dat is de reële uitdaging voor de komende jaren. Alleen op deze manier zullen onze jongeren hun zelfrespect en waardigheid terugwinnen en zullen ze minder geneigd zijn om de samenleving de rug toe te keren. De toekomst van de volkswijken is de toekomst van het hele land.

Samira Bendadi en Mohamed Ikoubaân

Dag van de waardigheid – zondag 19 maart – 15u – BOZAR

Een burgerinitiatief van Mohamed Ikoubaân en Samira Bendadi