‘Mensen in armoede zijn op een andere manier met gezondheid bezig’, schrijft Frederic Vanhauwaert van Netwerk tegen Armoede. Hij pleit voor een andere aanpak om de gezondheidskloof in Vlaanderen te dichten.
De Vlaming leeft een stuk ongezonder dan in 2008 ondanks ambitieuze doelstellingen van de Vlaamse overheid. Dat gezondheidspromotie en ziektepreventie voor kansengroepen weinig vruchten heeft afgeworpen, wist het Netwerk tegen Armoede al langer. Terwijl vele andere westerse landen erin slagen om het verschil in levensverwachting tussen rijk en arm te doen krimpen, neemt de gezondheidskloof in Vlaanderen toe. Dat het beleid ook voor middenklassers niet het verhoopte succes oplevert, brengt hopelijk een breder debat en een grondige evaluatie op gang.
Gezondheidskloof verkleinen
De algemene gezondheidsdoelstellingen, de gekozen instrumenten om die te realiseren en de manier waarop die geëvalueerd worden zijn niet altijd geschikt om de gezondheidskloof te verkleinen. Mensen in armoede ervaren andere drempels om tot een goede gezondheid te komen, zijn op een andere manier met gezondheid bezig,…
Doelstellingen en de evaluatie hiervan moeten daar rekening mee houden om succesvol te zijn. We vragen dan ook een evaluatie van de werking van het preventiedecreet (het werken met gezondheidsdoelstellingen, partnerorganisaties, organisaties met terreinwerking, logo’s,…) vanuit het perspectief van en de effecten op kwetsbare groepen.
Taak voor de huisarts
Zo weten we dat kansengroepen veel minder bereikt worden bij kankerscreening. Enkel wie de vraag wil stellen ‘waarom deze groepen minder bereikt worden’ en rekening wil houden met de antwoorden, kan succes bereiken. Niet vooral een brief, maar de huisarts dient kwetsbare mensen door te verwijzen naar screening. Deze huisarts dient uiteraard voldoende de kaart vd toegankelijkheid te trekken, bijvoorbeeld via systematische toepassing van de derdebetalersregeling, enz.
De betaalbaarheid van gezondheidszorg – als de screening slecht nieuws aan het licht brengt – is cruciaal als we willen dat mensen participeren. Immers, wie moet overleven en touwtjes moeilijk aan elkaar kan knopen, zal bewust extra problemen mijden. Een diagnose van kanker is niet alleen een zware mentale en fysieke klap, maar brengt een kansarme patiënt ook financieel in zware problemen.
Stok zonder wortel
Van voorstellen zoals voedseltaksen of een prijsverhoging van tabak weten we dat die voornamelijk kwetsbare groepen treffen, zonder een positief effect bij hen te bereiken. Een stok zonder dat die leidt tot de gezonde wortel dus. Van heel wat interventies (methodieken, websites, tekstmateriaal rond voeding, beweging, roken, geestelijke gezondheid,…) weten we dat die nauwelijks gebruikt worden en nauwelijks effect genereren. Er is geen nood aan meer materiaal, er is nood aan een andere aanpak. Huisartsenpraktijken kunnen het grootste succes boeken in gezondheidspromotie en ziektepreventie als ze daarvoor de nodige middelen en ondersteuning krijgen.
Verlies het bredere plaatje niet uit het oog. Wetenschap leert ons dat niet zozeer leefstijl, maar bredere mechanismen de grootste impact hebben op gezondheid. Inzetten op een kleinere inkomensongelijkheid, ontmoetingsplaatsen, schimmelvrije woningen, toegankelijke (eerstelijns)gezondheidszorg is veel belangrijker dan interventies die vaardigheden proberen bij te sturen. Stel gerust ambitieuze doelen, maar ga dan ook voor de hefbomen die het verschil kunnen maken.
Betere gezondheidspromotie
Het Netwerk tegen Armoede vraagt al jaren naar een betere gezondheidspromotie en ziektepreventie. We gaven kritische feedback aan vele organisaties over vele plannen.We formuleerden onderbouwde alternatieven en vroegen overleg hierover.
Ook erg recent nog stuurden we de minister een brief met concrete voorstellen. De overheid staat immers aan de vooravond van het afsluiten van nieuwe beheersovereenkomsten met partnerorganisaties.Vlaanderen zal ook enkele gezondheidsconferenties organiseren.Wij staan klaar voor overleg!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier